«24 տարի է՝ գետնի տակ եմ աշխատում». մետրոպոլիտենի գործադուլ անող աշխատակիցների պատմությունները
Թբիլիսիի մետրոպոլիտենի աշխատակիցները՝ մեքենավարները, վերահսկիչներն ու այլք, մի քանի ամիս զգուշացնում էին գործադուլ անելու մտադրության մասին: Նրանք պահանջում էին աշխատավարձերի բարձրացում 45%-ով։ Գործադուլը հունիսի 3-ին ուշ երեկոյան, աշխատանքային օրվա ավարտից հետո:
Հունիսի 4-ի առավոտյան մետրոն արդեն չէր աշխատում: Մայրաքաղաքում տեղաշարժվելը դժվարացել էր: Ավտոբուսներն ու երթուղայինները չէին հասցնում կանգառներում առաջացած հերթի մեջ սպասարկել բոլորին: Վարորդներն որոշ կանգառներ պարզապես անտեսում էին. մեքենաների լցվածության պատճառով:
Ստեղծված իրավիճակում Թբիլիսիի քաղաքապետ Կախա Կալաձեն մեղադրում է գործադուլ անողներին: Նա հայտարարել է, որ գործադուլը վատթարացնում է քաղաքացիների կյանքի պայմանները: Քաղաքապետարանը հրաժարվում է բավարարել մետրոյի աշխատակիցների պահանջներն ու ի սկզբանե հրաժարվել է բանակցություններից: Նրանց հետ հանդիպել է իշխող «Վրացական երազանքի» պատգամավոր Բեքա Նացվլիշվիլին: Նրա խոսքով՝ գործադուլի իրավունք ունի երկրի ցանկացած քաղաքացի, և քաղաքապետարանը պետք է առաջին քայլն անի և բանակցություններ սկսի:
«Երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիա» ոչ կառավարական կազմակերպության նախագահ Սուլխան Սալաձեն տրանսպորտային կոլապսի համար մեղադրել է ոչ թե գործադուլ անողներին, այլ քաղաքապետարանին, քանի որ այն դեռ մեկ ամիս առաջ էր տեղեկացվել հնարավոր գործադուլի մասին և «այդ ժամանակահատվածում պետք է միջոցներ ձեռնարկեր, որոնք թույլ կտային խուսափել մետրոյի չաշխատելու դեպքում առաջացած կոլապսից»:
«Նման գործադուլներ արվում են նաև այլ երկրներում և քաղաքներում: Մետրոյի աշխատակիցներն, ըստ օրենքի, գործադուլի իրավունք ունեն, սակայն այն չպետք է նման տրանսպորտային աղետի վերածվի, ինչպես մեզ մոտ, իշխանությունները պետք է հոգային այդ մասին», — ասում է Սալաձեն:
Գործադուլ անողների մի մասն, այդ թվում՝ մեքենավարները, երկրորդ օրը հացադուլ հայտարարեցին: Նրանք վրաններ խփեցին Գլդանիի դեպոյի մոտ և սպասում են իրենց պահանջների կատարմանը: Ափսոսանք հայտնելով բնակչության համար ստեղծած անհարմարությունների վերաբերյալ, նրանք, այնուամենայնիվ, պնդում են, որ այլ ելք չունեն:
______________________
Արչիլ Լորդենիձե, 43 տարեկան, մեքենավար:
Մետրոյում եմ աշխատում արդեն 17 տարի: Մեզ մոտ աշխատանքային գրաֆիկն այնպիսին է, որ լրացուցիչ գումար հնարավոր չէ վաստակել: Մենք լողացող գրաֆիկ ունենք՝ աշխատանքային գերծանրաբեռնված ռեժիմով: Աշխատում ենք ծանր պայմաններում՝ վիբրացիա, բարձր լարման ազդեցություն, ուղևորների հսկայական թվի անվտանգության համար պատասխանատվություն: Այդ ամենը մեզ՝ մեքենավարներիս, վրա է: Աշխատանքից տուն ենք վերադառնում ֆիզիկապես և հոգեպես հոգնած: Հանգստանալու համար նախատեսված ժամանակն այլ աշխատանք գտնելու վրա չես ծախսի: Միջինում ամսական 150 ժամ ենք աշխատում: Եթե բախտներս բերում է, և ստիպված ենք լինում աշխատել տոն օրերին, օրինակ, Զատիկին, աշխատավարձը կարող է հասնել 1200 լարիի (500 դոլար):
4 երեխա ունեմ: Ավագը 13 տարեկան է, կրտսերը՝ մեկ տարեկան 8 ամսական: Կինս չի աշխատում: Ծնողներըս թոշակառուներ են, ինձ հետ են ապրում: Միայն ես աշխատանք ունեմ:
2013թ-ից մեր աշխատավարձերը չեն բարձրացրել: Փոխարենն այդ ընթացքում թանկացել է մթերքը, վառելիքը, էլեկտրականությունը: Ամեն ամիս ստիպված եմ պարտքերի մեջ ընկնել, աշխատավարձս չի հերիքում: Թբիլիսիի քաղաքապետն ասում է, որ ոստիկանների և փրկարարների աշխատավարձն ավելի քիչ է, քան մերը: Սակայն մեզ ի՞նչ դրանից: Յուրաքանչյուրը պետք է պահանջի իր աշխատանքի դիմաց արժանի վարձատրություն:
Խաթունա Չիտիշվիլի, 47 տարեկան, մետրոպոլիտենի կենտրոնական անցակետի հերթապահ
Ես այստեղ եմ ոչ միայն համերաշխության զգացումից: Շատերն են վախենում ղեկավարության արձագանքից, վախենում են կորցնել աշխատանքը: Մենք, ըստ էության, ոչ թե աշխատավարձերի բարձրացում ենք պահանջում, այլ այն 2013թ-ի գնողունակության մակարդակին հասցնել:
Ես մետրոյում եմ աշխատում 12 տարի, սկսել եմ 2006թ-ին որպես վերահսկիչ, այնուհետև՝ որպես կենտրոնական անցակետի հերթապահ: Աշխատանքային գրաֆիկս այսպիսին է. երկու օր աշխատում եմ, երկու օր հանգստանում: Աշխատանքային օրը կազմում է 12 ժամ, կես ժամ ընդմիջում ունեմ, սակայն կայարանը չեմ լքում, միևնույն է, 30 րոպեում ոչինչ չես հասցնի, այնպես որ, հանգստանում եմ նույնպես թունելում:
Քաղաքական գործիչները մեզ մոտ են գալիս, երբ, օրինակ, նոր վերանորոգած գնացքներ են շահագործման հանձնվում: Ես կոչ եմ անում մեր քաղաքապետ Կախա Կալաձեին գալ մեզ մոտ սովորական մի օր, առանց որևէ տոնակատարությունների և տեսնել, թե իրապես ինչ պայմաններում ենք մենք ստիպված աշխատել:
Ամբրոսի Նիշնիանիձե, 47 տարեկան, մեքենավար-ինստրուկտոր
Ես մետրոյում եմ աշխատում արդեն 24 տարի: Միջին աշխատավարձ 1300 լարի է (ավելի քան 500 դոլար): Հայտնի փաստ է, թե ինչպես է կյանքը թանկացել 2013թ-ից ի վեր: 2016թ-ին պետք է հանձնաժողով ստեղծվեր, որը կդիտարկեր աշխատավարձերի հարցը: Մեզ խոստացել էին նաև բարձրացնել աշխատավարձերը: Ամեն ինչ թանկանում է: Իսկ մենք ոչ կարողանում ենք լրացուցիչ աշխատանք գտնել, ոչ էլ ստացած աշխատավարձով ընտանիք պահել:
Էկա Մաչավարիանի, վերահսկիչ
Մետրոյում եմ աշխատում 11 տարի: Հիմա մենք մի բան ենք խնդրում՝ բարձրացնել աշխատավարձերը: Ես, օրինակ, ստանում եմ 450 լարի: Աշխատանքային պայմաններն, օրինակ, թթվածնի պակասն, առանձին թեմա է, տվյալ պահին մենք դրան չենք անդրադառնում:
Ավտո Մկերվալիձե, 64 տարեկան, փականագործ-եռակցող
Վարձավճարը պետք է համապատասխանի կատարած աշխատանքին: Ես, օրինակ, ստանում եմ 848 լարի և 40 լարի հավելավճար աշխատանքի վնասակար պայմանների համար (ընդհանուր մոտ 360 դոլար): Մետրոյում չորրորդ տարին եմ աշխատում: Մենք պահանջում ենք, որպեսզի քաղաքապետարանն ու տրանսպորտային ընկերությունն ուշադրություն դարձնեն մեր խնդիրներին. ի՞նչ իմաստ ունի իմ աշխատանքը, դրա ծանր պայմանները՝ ծուխն ու փոշին, եթե աշխատավարձի կեսը ծախսում եմ դեղորայքի վրա:
Ասեմ՝ իմանաք, մետրոյի աշխատակիցները մինչև կենսաթոշակի տարիքի չեն հասնում: Մեզ օրենքով, աշխատանքից ազատելով են սպառնում և անգամ նրանով, թե կբռնեն, սակայն մենք ամեն ինչ անում ենք օրենքի շրջանակում և չենք վախենում սպառնալիքներից: Մեր պահանջներն արդար են: Մենք ուզում ենք աշխատավարձերի 45 տոկոս ավելացում: Համաձայն ենք, որ միանգամից չբարձրացնեն, այլ փուլ առ փուլ, թող այս տարի 10 տոկոս բարձրացնեն, մյուս տարի՝ 15%… Ի վերջո, ինչ-որ մեկը պետք է, չէ՞, մեզ վրա ուշադրություն դարձնի:
