Միայնակ ֆերմերը՝ ինչպես բիզնես աշխատացնել Հարավային Օսիայում
Այս ապրանքանիշը Հարավային Օսիայում գիտեն բոլորը: Երկու «Ֆերմեր» խանութ Ցխինվալում, որոնցում ապրանքը վաճառասեղանին չի մնում: Այս փոքր կաթնամսային կայսրությունը ստեղծել է ֆերմեր Ռոբերտ Սիուկաևը: Նա ասում է, որ իր տնտեսությունում այժմ ավելի քան 100 կով կա:
Սակայն ընդամենը 5 տարի առաջ այս ամենը չկար:
34
—ամյա Սիման Ռոբերտի կինն է: Ամուսինը նրանից 10 տարով մեծ է: Սիման մեծացել է Վլադիկավկազում՝ Հյուսիսային Օսիայում: Քաղաքի աղջիկ լինելով՝ նա ամուսնացել է Ռոբերտի հետ, որը ծնողների հետ ապրում էր Ելտուրա գյուղում:
Նախկինում այս գեղատեսիլ վայրը մեծ բնակավայր էր: Սակայն երբ 9 տարի առաջ Սիման տեղափոխվեց այստեղ ապրելու, նրա նոր ընտանիքը միակն էր գյուղում: Այս տարիներին ոչինչ չի փոխվել. լույսը վառվում է միայն Սիմայի և Ռոբերտի բակում, իսկ ամբողջ գյուղում միայն լքված տներ և ցախատներ են:
Սիուկաևներն այն ժամանակ 8 կով ունեին, սակայն պահում էին բացառապես իրենց համար, որպեսզի սնունդ ունենան: Իսկ բիզնեսը սկսվեց պատահական և անսովոր կերպով:
«Ամեն ինչ դժբախտությունից սկսվեց», — ասում է Ռոբերտը
2012թ-ին Սիուկաևների տունն այրվեց, և նրանք բառացիորեն փողոցում հայտնվեցին:
Ռոբերտը մոտակայքում էր՝ արոտավայրում: Նրա ընտանիքը տանն էր:
«Ընկերներս վազելով եկան ինձ մոտ, նրանք այդ ժամանակ գյուղում էին: Տունն այրվո՜ւմ է, տունդ այրվո՜ւմ է, բղավում էին նրանք: Ես, որքան ուժ ունեի, վազեցի և աղոթում էի Աստծուն, որ հանկարծ երեխաներիս բան չլինի: Դեռևս հեռվից այրվող տան կողքը տեսա Սիմային, նա գրկել էր մեր կրտսեր տղային: Աղջիկս նույնպես կողքն էր: Մնացած ամեն ինչ այդ պահին ինձ համար կարևոր չէր», – պատմում է Ռոբերտը:
Հրդեհից հետո նրանք սկսել են ապրել երկաթյա վագոնում, և պետք էր ինչ-որ կերպ գումար վաստակել ապրելու համար: Ծնողներն արդեն այն տարիքում չէին, որ տնտեսությանն օգնեին, իսկ հրդեհից հետո ընդհանրապես տեղափոխվեցին քաղաք: Եվ Ռոբերտն ու Սիման որոշեցին ֆերմերությունը բիզնես դարձնել:
«Մեզ այն ժամանակ իշխանություններն օգնեցին. ֆիննական տիպի տուն նվիրեցին, որն ուներ երկու ննջասենյակ, հյուրասենյակ, խոհանոց, բաղնիք: Իհարկե, ստիպված էինք մեծ ներդրում անել, որպեսզի տունն ամուր դառնար: Մենք այն ամբողջությամբ աղյուսով ենք պատել: Եվ դեռ շատ բան կա անելու, սակայն գլխավորը ջուրն ու ջեռուցումն է», – ասում է Ռոբերտը:
Այդ նույն 2012թ-ին Սիուկաևները պարտքերի մեջ են խրվել, վարկ վերցրել և առաջին անգամ սկսել են աշխատել ոչ թե իրենց, այլ շուկայի համար:
Նախևառաջ, նրանք էլի կովեր են գնել: Եվ սկսել են պաշտպանվել արջերից:
«Ասում են, որ իմ տարիքի կանայք սովորաբար իրենց համար այլ կյանք են ցանկանում: Իսկ ես ինձ այստեղ եմ լավ զգում, սովորել եմ: Միայն թե արջերից եմ վախենում: Մի անգամ առավոտյան սանդղամուտք դուրս եկա, Ռոբերտն այդ ժամանակ կաթն էր տեղավորում մեքենայում: Եվ լսում եմ, թե ինչպես են առավոտյան լռության մեջ սարից քարեր գլորվում: Հայացքս բարձրացրի, տեսնեմ 50 մ հեռավորության վրա տան մերձակայքում գտնվող բլրի վրա արջ է նստած: Մարդու պես հետույքի վրա էր նստած: Մայր արջ էր քոթոթների հետ: Հետո նա վեր կացավ և հեռացավ անտառ: Գիշերն անձրև էր եկել, և արջը երևի թրջվել էր, վեր կենալով՝ նա թափահարեց իրեն, և ես տեսա նույնիսկ, թե ինչպես են նրա մորթուց տարբեր կողմեր կաթիլներ գլորվում», – պատմում է Սիման:
Ռոբերտն ասում է, որ բորենիներն ու գայլերն այստեղ հազվադեպ երևույթ չեն, սակայն արջերի հետ առավել բարդ է:
«Ամռանը հաճախ է արջը կովերիս հետևից ընկել: Կանգնած նայում ես ու ոչինչ չես կարող անել: Մենք հիմա դրա պատճառով շուն ենք պահում: Տարածքը դեռևս ցանկապատված չէ, միայն գոմն է փակ, որտեղ կովերը ձմեռում են: Իսկ ամռանը նրանք ազատ արածում են», – ասում է նա:
Կ
ովերի քանակը յուրաքանչյուր տարի աճել է՝ քաղաքում նրանց արտադրանքի պահանջարկին համապատասխան: Եվ աշխատանքն ավելի ու ավելի շատ է դարձել. ժամանակին ձմռան կեր պատրաստել, ամռանն արդեն դրա համար գումար նախատեսել, զարթնել առավոտ կանուխ, կաթնամթերքը քաղաք տանել:
Ռոբերտի ու Սիմայի աշխատանքի բաժանումը հետևյալն է:
Ռոբերտը կովերին է հետևում, պատրաստի արտադրանքը քաղաք է տանում և վերահսկում է երկու խանութների ամբողջ աշխատանքը: Բացի այդ, նա ամեն օր մեծ աղջկան դպրոց է տանում, իսկ կրտսեր տղային՝ մանկապարտեզ:
Իսկ Սիման կովերին է կթում և պատրաստում ողջ արտադրանքը՝ պանիր, կաթ, թթվասեր, կարագ, մսամթերք: Տանը կարգուկանոնի և ընտանիքի համար ուտելիք պատրաստելու պատասխանատվությունը նույնպես նրա վրա է:
«Հիմա արդեն հեշտ է, — ասում է նա, — տարբեր տեսակի տեխնիկա ունենք՝ կթելու սարք, ստերիլիզատոր»:
Խանութները նա բաժանել է՝ ըստ արտադրանքի տեսակի. մեկում կաթնամթերքն է և հավկիթը, մյուսում՝ միսն ու մսային արտադրանքը:
«Երբ մսի բարձր պահանջարկ է լինում, Հարավային Օսիայի սահմաններից դուրս կովեր ենք գնում և ներկրում: Դեկտեմբերին՝ Ամանորի նախօրեին, նույնպես մի քանի կով գնեցինք և սպանդանոց տարանք: Սակայն դրանցից 5-ը անսպասելիորեն հորթ ունեցան: Երևի վաճառողն ինքը չգիտեր այդ մասին: Մենք նրանց, բնականաբար, գյուղ վերադարձրինք և թողեցինք այնտեղ: Ամանորյա այդպիսի նվեր ստացվեց. գնեցինք հինգ կով, ստացանք 10-ը», — պատմում է Ռոբերտը:
Իրենց բիզնեսն էլ ավելի ընդլայնել Սիուկաևները չեն պլանավորում: Նրանք դեռ մրցակցում են ներկրվող արտադրանքի հետ:
Ռոբերտի խանութում մեկ կիլոգրամ տավարի միսն արժե 300 ռուբլի (5 դոլարից ավել). ներկրված միսը 350 ռուբլի է (մոտ 6 դոլար):
Մոտավորապես նույնպիսի տարբերություն է կաթնամթերքի պարագայում. Ռոբերտի արտադրած մոտ մեկ լիտր կաթը կարելի է գնել 60 ռուբլով (մոտ 1 դոլար), իսկ ներկրված կաթն արժե 70-100 ռուբլի (մոտ 1.50 դոլար):
Ռ
ոբերտ Սիուկաևը հազվադեպ մարդ է Հարավային Օսիայում: Կաթնամթերք այստեղ գրեթե ոչ ոք չի արտադրում, ամեն ինչ բերվում է Ռուսաստանից: Ռոբերտը վստահ է, որ իր բիզնեսը հեռանկար ունի.
«Չնայած բոլոր դժվարություններին և խնդիրներին, սա հեռանկարային շուկա է: Աշխատանքս էլ այնքան լավն է՝ մարդկանց թարմ, բնական և օգտակար մթերք եմ հասցնում»:
