«Վրաստանը դառնում է Պուտինի սեփականությունը». կարծիքներ Թբիլիսիից
Օֆշորային ընկերությունների մասին օրենք
Արդեն երկրորդ շաբաթն է, ինչ Վրաստանի մայրաքաղաքում բողոքի ցույցեր են ընթանում։ Տասնյակ հազարավոր մարդիկ բողոքում են «Օտարերկրյա ազդեցության» օրինագծի դեմ, որը վերաբերում է հասարակական կազմակերպությունների գործունեությանը։ Այս օրինագիծը, որը շատերը համարում են «օտարերկրյա գործակալների մասին» ռուսական օրենքի անալոգ, նախաձեռնել է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունը, այն արդեն իսկ առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է խորհրդարանի կողմից։
Միևնույն ժամանակ խորհրդարանն արագացված ընթացակարգով ընդունել է «Օֆշորային ընկերությունների մասին» օրենքը, ըստ որի` մինչև 2028 թվականը օֆշորներից Վրաստան ակտիվների փոխանցումն ազատվում է հարկումից։
Տեղի փորձագետները կարծում են, որ այս երկու օրենքները կապված են միմյանց հետ և մեկ մեծ փազլի մաս են։
___________________________________________________________________________________
Կորնելի Կակաչիա, քաղաքական գիտությունների դոկտոր, Վրաստանի քաղաքականության ինստիտուտի տնօրեն
Դեռևս լիովին պարզ չէ, թե ինչ նպատակ է հետապնդում «Վրացական երազանքը», տեղի ունեցողը լրիվ անտրամաբանական է թվում։ Այնուամենայնիվ, կան մի քանի տարբերակներ, թե ինչու է կառավարությունը դա անում:
Առաջին տարբերակը կապված է 2024 թվականի հոկտեմբերին նշանակված խորհրդարանական ընտրությունների հետ։
Ըստ երևույթին, «Վրացական երազանքը» վստահ է, որ չի կարողանալու ստանալ սահմանադրական մեծամասնություն և այդ պատճառով էլ ընտրություններից առաջ որոշել է մարգինալացնել անկախ լրատվամիջոցներին և ոչ կառավարական հատվածին՝ նրանց, ինչպես նաև ընդդիմությանը, որակելով որպես արմատականներ և ծայրահեղականներ։
«Վրացական երազանքի» համար այժմ ամենակարևորը սահմանադրական մեծամասնություն ստանալն է, երկիրը կրկին որպես մեկ կուսակցություն կառավարելը և սահմանադրական փոփոխություններ կատարելը, այդ թվում՝ երկրի արտաքին քաղաքականության հետ կապված: Ոչ մի ընդդիմադիր կուսակցություն կոալիցիայի մեջ չի մտնի «Վրացական երազանքի» հետ։ Եթե ընդդիմությունը հավաքի ձայների 50 տոկոսը, դա մեծ հարված կհասցնի ռեժիմին։ Ուստի երաշխավորված սահմանադրական մեծամասնությունը կենսական նշանակություն ունի «Վրացական երազանքի» համար։
Երկրորդ տարբերակն այն է, որ հնարավոր է` իշխանություններն առևտուր են անում Արևմուտքի հետ։
Ստեղծված իրավիճակում ընտրությունները չեն կարող ազատ լինել։ Իսկ «Երազանքը» փորձում է ազդել Արևմուտքի վրա, ասում են՝ եթե որոշ բաների վրա աչք փակես, «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքը չենք ընդունի…
[Բացի այդ, սակարկության ենթակա կարող է լինել] նաև օֆշորային ընկերությունների մասին օրենքը։ Այսինքն, այն, որ Արևմուտքը աչք փակի Վրաստանի` օֆշորային գոտու վերածվելու փաստի վրա։Բայց գլխավորն այն է, որ ամենը, ինչ տեղի է ունենում, հարմարեցված է Իվանիշվիլիի [օլիգարխ, «Վրացական երազանքի» հիմնադիր- JAMnews] շահերին, իսկ իշխանությունները դա ներկայացնում են որպես Վրաստանի ազգային շահեր։
«Օֆշորային ընկերությունների» մասին օրենքը
Այս օրենքն ընդունվել է առաջին հերթին Իվանիշվիլիի շահերի համար, և այստեղ պետք է հաշվի առնել ընդհանուր աշխարհաքաղաքական իրավիճակը։
Իվանիշվիլին կարծում է, թե Ռուսաստանը հաղթում է ուկրաինական պատերազմում: Այդ իսկ պատճառով նա փորձում է տեղավորվել այդ նոր աշխարհաքաղաքական համատեքստում և մեծացնել իր դերը: «Օֆշորային ընկերությունների մասին» օրենքը համապատասխանում է ՌԴ շահերին։ Իվանիշվիլին փորձում է Պուտինին ցույց տալ, որ կարող է նրա համար շատ օգտակար լինել։
Արևմուտքի արձագանքը
«Վրացական երազանքի» հաշվարկներից մեկն այն էր, որ 2024 թվականը շատ երկրներում ընտրական տարի է, այդ թվում՝ Եվրախորհրդարանի ընտրությունները և ԱՄՆ նախագահական ընտրությունները, որոնք կարող են հանգեցնել հսկայական փոփոխությունների ամբողջ աշխարհում։ «Վրացական երազանքի» առաջնորդները կարծում են, որ Արևմուտքն այս պահին չի լքի Վրաստանը։ Բայց, դատելով Արևմուտքից հնչող հայտարարություններից, «Վրացական երազանքի» այս հաշվարկը չի իրականանա։
Բացառված չեն նաև Իվանիշվիլիի և «Վրացական երազանքի» դեմ պատժամիջոցները։ Դա կախված է նրանից, թե ինչպես կզարգանան Արևմուտքի և Վրաստանի կառավարության հարաբերությունները։ Եթե «Երազանքը» վա-բանկ գնա, ապա միանգամայն հնարավոր է, որ Եվրամիությունը վերանայի իր հարաբերությունները Վրաստանի հետ։ Չնայած [ԵՄ թեկնածուի] կարգավիճակի հետկանչման մեխանիզմ չկա, հաղորդակցությունը կարող է զգալիորեն խաթարվել։
ԱՄՆ-ի հետ հարաբերությունները, իհարկե, նույնպես սրվելու են, այս դեպքում ևս պատժամիջոցները բացառված չեն։ Ամեն ինչ կախված է նրանից, թե որքան հեռու կգնա Վրաստանի իշխանությունն իր արմատականության և Արևմուտքի հետ հակադրվելու մեջ։ Որքան ավելի ավտորիտար դառնա իշխանությունը, այնքան ավելի կոշտ կլինի Արևմուտքի արձագանքը։
Սակայն այս գործընթացում ամենակարևոր դերը խաղում են վրացի ընտրողները։ Բնակչության 80 տոկոսն աջակցում է Վրաստանի անդամակցությանը Եվրամիությանը։ Անհրաժեշտ է, որ այդ մարդիկ զգան այն վտանգը, որին այսօր փաստացի բախվում է երկիրը։ Ընտրողների բողոքը պետք է արտացոլվի ընտրությունների ժամանակ: Արևմուտքը և միջազգային հանրությունը կարող են օգնել երկրին, բայց, ի վերջո, ամեն ինչ կախված է վրացի ընտրողներից:
▇ «Վրացական երազանքը» վստահ է, որ չի կարող ստանալ սահմանադրական մեծամասնություն, ուստի կարծում է, որ ընտրություններից առաջ անհրաժեշտ է մարգինալացնել անկախ ԶԼՄ-ներին և մասնավոր հատվածին։
Ընդդիմության դերը
Ընդդիմության դերը, ամենայն հավանականությամբ, հասարակական կարծիքին և տրամադրություններին հետևելն է:
Գուցե անիրատեսական թվա, բայց ես պաշտպանում եմ նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիի այն գաղափարը, որ արևմտամետ ընդդիմությունը պետք է միավորվի, թեկուզ ժամանակավոր, և ընտրությունների գնա մեկ ցուցակով, որպեսզի ընտրությունը պարզ լինի՝ եվրոպական ապագայի և «Վրացական երազանքի» միջև։
Եվ եթե այս ընտրություններն ավարտվեն միավորված ընդդիմության հաղթանակով, ապա մեկ տարի անց պետք է անցկացվեն նոր ընտրություններ, որոնց կմասնակցեն բոլոր կուսակցությունները’ առանձին-առանձին։ Ակնհայտ է, որ դրա համար անհրաժեշտ է, որ այս պահին կուսակցությունները հրաժարվեն իրենց նեղ կուսակցական շահերից։
Կանխատեսում
Այս ամենի արդյունքի մասին դեռ վաղ է խոսել։ Սա դեռ սկիզբն է: Առջևում երկար մարաթոն է սպասվում։ Փաստն այն է, որ հասարակությունը բավականին մոբիլիզացված է։ Հիմա ամեն ինչ կախված է առաջնորդներից, թե որքանով նրանք կկարողանան պահպանել այս մոբիլիզացիան։
___________________________________________________________________________________
Գիա Խուխաշվիլի, քաղաքագետ
«Վրացական երազանքի» նպատակը
Իմ կարծիքով’ Բիձինա Իվանիշվիլիի հիմնական խնդիրը օֆշորային ընկերությունների մասին օրենք ընդունելն էր, և դրա համար անհրաժեշտ էր հասարակության ուշադրությունը այլ բանի վրա շեղել։
Կարծում եմ, որ օֆշորային օրենքից կորուստների մասշտաբները շատ ավելի մեծ են, քան «օտարերկրյա գործակալների մասին» օրենքից։ Իվանիշվիլին այժմ, իբր, օտարերկրյա ակտիվներ է ներգրավում Վրաստան։ Բայց քաղաքակիրթ բիզնեսը չունի մեկ օֆշորը մյուսով փոխարինելու մոտիվացիա, եթե առաջինում խնդիրներ չկան, և ամեն ինչ կարգին է։ Ակնհայտ է, որ այս առաջարկը կհետաքրքրի միայն նրանց, ովքեր խնդիրներ ունեն ավանդական օֆշորային ընկերություններում։ Օրինակ՝ անօրինական կամ վիճելի ակտիվների սեփականատերերին:
Այսինքն, ի վերջո, հետևանքները կարող են իսկապես սարսափելի լինել, ինչը, անշուշտ, կհանգեցնի Արևմուտքի պատժամիջոցներին և, համապատասխանաբար, երկրի մեկուսացմանը։
Հասկանալի է, որ դա տեղի չի ունենա հենց վաղը, բայց միջնաժամկետ հեռանկարում հենց դա է սպառնում Վրաստանին։ Ըստ ամենայնի, Իվանիշվիլին վաղուց է մտածել այս սխեման։
Երբ այստեղ են գալիս ռուսական հետախուզական ծառայությունները և Պուտինի անձնական ունեցվածքը, հասկանո՞ւմ եք, թե դա ինչ է նշանակում: Սա նշանակում է, որ երկիրը վաճառվում է։ Եթե այս սև կապիտալը խժռի մեր փոքր տնտեսությունը, մեզ ուղղակի կխժռեն, մենք ոչինչ չենք ունենա, ու դրանով ամեն բան կավարտվի։
Արևմուտքի արձագանքը
Բանն այն է, որ արևմտյան համակարգերը շատ դանդաղ են աշխատում, և կարծես թե Իվանիշվիլին հենց դրա վրա է հույս դրել։ Ես ուզում եմ հորդորել Արևմուտքին որքան հնարավոր է շուտ որոշում կայացնել։ Որովհետև, եթե այս ամենի ուղղությամբ արագ քայլեր չձեռնարկվեն, ապա այս քաղցկեղը կարող է մետաստազներ տարածել, այդ դեպքում հետ դառնալն անհնար կլինի։
▇ Երբ այստեղ են գալիս ռուսական հետախուզական ծառայությունները և Պուտինի անձնական ունեցվածքը, գիտե՞ք` դա ինչ է նշանակում։ Նշանակում է, որ երկիրը վաճառվում է։
Հասարակական բողոքի մասին
Կարծում եմ, որ հանրային տրամադրություններն այսօր շատ ճիշտ ու առողջ են, և նկատի ունեմ, առաջին հերթին, երիտասարդներին։ Այս երկիրն արդեն նրանց է պատկանում, և նրանց դիրքորոշումն անզիջում է ու հստակ։ Բայց տեղի են ունենում գլոբալ մեծ գործընթացներ, որոնք ուղեկցվում են դրամայով։ Շատ ագրեսիա և չարություն կա: Դժվար է ասել, թե ինչ կլինի։
Կանխատեսում
Սա շատ բարդ գործընթաց է։ Խաղադրույքները շատ բարձր են, և ես նկատի չունեմ միայն ներքին քաղաքականությունը: Ամեն ինչ փոխկապակցված է, և, հետևաբար, գործոններն այնքան շատ են, որ այսօր դժվար է որևէ կանխատեսում անել։ Շատ բան կախված է նրանից, թե ինչպես կզարգանան իրադարձությունները Ուկրաինայում, ինչպես նաև նրանից, թե ինչ կկատարվի Իսրայելի շուրջ։
