25.10.2016

Քարերը որպես փաստարկ

378 ձայն 307-ի դեմ: Այսպիսի արդյունքով ընդդիմադիր «Ազգային շարժման» մեծամասնական թեկնածու Ահմեդ Իմամկուլիևը հաղթեց իշանության ներկայացուցչին հոկտեմբերի 22-ին Մառնեուլիի Կիզիլաջլո գյուղում կրկին կայացած ընտրություններում: Իմամկուլիևին մի քանի ձայն էր պակասում առաջին փուլում հաղթելու համար: Այժմ պետք է երկրորդ փուլ անցկացվի, որը կկայանա հոկտեմբերի 30-ին:

Սակայն նախադեպ ստեղծվեց. այն տարածաշրջանում, որտեղ 25 տարի շարունակ միշտ և անվիճելիորեն իշանությունները կամ իշխանամետ թեկնածուն էր հաղթում, առաջին անգամ ընդդիմադիր թեկնածուն ավելի շատ ձայն հավաքեց: Ինչպե՞ս դա եղավ: Փոփոխությունների ժամանա՞կ է:

Քարերի նետում ընտրությունների փոխարեն

Մառնեուլիի Կիզիլաջլո գյուղը Թբիլիսիից 45 կմ հեռավորության վրա է գտնվում: Այն արդեն երկու շաբաթից ավել է վրացական ԶԼՄ-ների ուշադրության կենտրոնում է, քանի որ 2016թ-ի խորհրդարանական ընտրությունների ամենաթեժ կետն է դարձել:

Հեկտեմբերի 8-ին քվեարկությունն այստեղ քարեր նետելով էր զուգակցվում: Իրավիճակն այնքան սրվեց, որ գյուղացիները ստիպված էին հատուկ ջոկատայինների կանչել: Արդյունքում իրավապահ մարմինների աշխատակիցներն անկարգությունների 6 մասնակից ձերբակալեցին: Նրանք բոլորն ընդդիմադիր «Ազգային շարժման» մասնակիցներ էին:

Հիմնականում էթնիկ ադրբեջանցիներով բնակեցված գյուղից, որն ավանդաբար քաղաքականապես բավականին պասիվ է, նման դիմադրություն ոչ ոք չէր սպասում:

Ինքն Իմամկուլիևն իր հաջողությունը բացատրում է ճիշտ պլանավորած նախընտրական քարոզարշավով: Սակայն մառնեուլցիների հետ շփվելիս ենթադրություն է առաջանում, որ դրա պատճառները շատ ավելի խորն են:

Ադրբեջանցիները քաղաքականությունում արդար ներկայացուցչություն են ուզում

Աբաս Աբասովն արդեն 5-րդ տարին է՝ Մառնեուլիում տաքսու վարորդ է աշխատում: Ամեն օր նա մի քանի անգամ պտտվում է շրջանում՝ 10-15 հաճախորդների ծառայություն մատուցելով: Ինչպես և ցանկացած տաքսու վարորդ, Աբասովը պատրաստակամ է քաղաքականության մասին խոսել: Նրա խոսքով, վերջին տարիներին շրջանում կուտակված կենցաղային հարցեին զուգահեռ տեղի բնակչության դժգոհությունն է առաջացրել այն, որ իշխանություններն առաջադել են ոչ թե ադրբեջանցու, այլ վրացու: Նրա խոսքով, հենց դա է Իմամկուլիևին ամեն կերպ աջակցելու որոշման գլխավոր պատճառը եղել:

«Այստեղ բնակչության 80%-ն ադրբեջանցիներ են: Սակայն մի՞թե մենք արժանի չենք մեր թեկնածուն ունենալ: Շատ մեծ բան ենք պահանջո՞ւմ: Բացի այդ, Իմամկուլիևը լավ տղա է, և շրջանում նրան հարգում են: Մեր լեզվին տիրապետում է: Այդ պատճառով էլ մարդկանց դուր է գալիս», — ասում է Աբասը:

Նա խոսում է կոտրտված ռուսերենով և ափսոսանք հայտնում, որ վրացերեն չգիտի.

«Կցանկանայի վրացերեն իմանալ: Կյանքս ավելի լավ կընթանար: Ավելի լավ աշխատանք կգտնեի, վրացական հեռուստատեսություն կնայեի: Երբ պետական հիմնարկ եմ գնում, ռուսերեն եմ խոսում: Իսկ վրացի երիտասարդներն արդեն ռուսերեն չգիտեն և հաճախ ստիպված ենք լինում թարգմանիչ կանչել հարազատ երկրում փոքր հարց լուծելու համար: Եթե լեզվական հարցը ժամանակին չլուծվի, շուտով ընդհանրապես կդադարենք միմյանց հասկանալ», — ասում է նա:

Ադրբեջանցիներն ուզում են վրացերեն խոսել

Աբասն իրավացի է: Չնայած որ Մառնեուլին Թբիլիսիին շատ մոտ է գտնվում, այստեղ գալու առաջին իսկ րոպեներից քեզ զբոսաշրջիկ ես զգում և ինքդ չես հասկանում հնչող լեզուն, քեզ էլ չեն հասկանում:

«Ինչպե՞ս հասնեմ գյուղապետարան», — հարցնում եմ անցորդին, որը ծանոթ «ադմինիստրացիա» բառը լսելիս հասկանում է՝ ինչ եմ խնդրում, և սկսում է աշխուժորեն բացատրել: Սակայն ես ոչինչ չեմ հասկանում:

2014թ-ի մարդահամարի տվյալներով՝ Վրաստանում 233 հազար ադրբեջանցի է ապրում, և նրանց մեծ մասը՝ հենց Քվեմո Քարթլի շրջանում, որի կենտրոնը Մառնեուլն է:

Վրացերենին չտիրապետելու պատճառով, նրանք տեղեկատվությունն ադրբեջանական կամ ռուսական հեռուստաալիքներից են ստանում: Այստեղ կարծես բոլորն արբանյակային և անհատական ալեհավաք ունեն: Լեզվական խնդիրը գլխավոր հարցերից մեկն է, որը շրջանի բնակչությանը թույլ չի տալիս ավելի ակտիվ մասնակցել երկրի հասարակական կյանքին:

Թբիլիսիում ոչինչ չգիտեն շրջանի իրական կյանքի մասին

18-ամյա Էլենե Աբեսաձեն Մառնեուլիում է ապրում: Նա Վրաստանի տեխնիկական համալսարանի առաջին կուրսի ուսանող է և ամեն օր ստիպված է Թբիլիսի մեկնել: Էլենեն հիշում է, որ իր հարազատ քաղաքը համակուրսեցիների մոտ ասոցացվում է կարտոֆիլի, լոլիկի և սոխի հետ:

«Չնայած որ Մառնեուլին Թբիլիսիին բավականին մոտ է, մենք իրար մասին ոչինչ չգիտենք: Հենց ասում եմ, որ Մառնեուլիից եմ, բոլորը հիշում են միայն, որ դա բանջարեղենի հայրենիք է: Ոչ ոքի մտքով էլ չի անցնում գալ ու տեսնել: Իսկ մեզ մոտ իրոք շատ հետաքրքիր մշակութային հուշարձաններ կան»:

Իշխանություններն անտեսում են տարածաշրջանի խնդիրները

Նման մեկուսացումից զատ, որը լեզվական խոչընդոտն է ծնում, տեղացիները դժգոհ են «Վրացական երազանքի» քառամյա կառավարումից: Նրանց խոսքով, շրջանում ժամանակը կարծես կանգ է առել և որևէ առաջընթաց չկա: Բնակիչները բողոքում են, որ շատ չլուծված հարցեր են մնում, իշխանությունները գյուղի բնակիչներին բավականաչափ ուշադրություն չեն դարձնում, մասնավորապես՝ երիտասարդությանը, որը ո՛չ կինոթատրոն ունի, ո՛չ էլ այլ զվարճանք:

Վալեֆ Մուստաֆաևն ապրում է Մառնեուլի շրջանի Բայլարի գյուղում: Նրա խոսքով, երկար տարիներ է՝ գյուղը ջրամատակարարման խնդիր ունի, և ոչ ոք չի էլ փորձում օգնել:

«Ո՛չ խմելու ջուրն է հերիքում, ոչ ոռոգմանը: Մեր տանջանքները տեսնել է պետք, որտեղից ասես՝ ջուր ենք քարշ տալիս, — պատմում է Մուստաֆաևը: Առանց ջրի բերքը կորչում է, և հաճախ ընտանիքները կորուստներ են ունենում: Դրան գումարվում է նաև աղբամանների բացակայությունը. Որքա՞ն կարելի է խնդրել, որ տեղադրեն: Այդ պատճառով էլ աղբը գետն են նետում, որն էլ Մառնեուլի է հոսում: Արդեն ջուր էլ չի երևում, այդքան աղբ կա»:

Տրանսպորտը մեծ խնդիր է

Մթնում է: Մառնեուլիի կենտրոնում լեփ-լեցուն երթուղային է կանգնած, որը դեռ շարունակում է ուղևոր հավաքել: Ուշացածները ստիպված են տաքսի վերցնել. Մառնեուլիում երեկոյան 6-ից հետո հասարակական տրանսպորտը չի աշխատում: Իսկ մինչև այդ ժամը տրանսպորտը Մառնեուլիի կենտրոնից շարժվում է դեպի շրջանի տարբեր գյուղեր:

18-ամյա Վլադիմիր Չխիթունիձեն Իլիայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի ուսանող է: Նա Մառնեուլիից 6 կմ հեռավորության վրա գտնվող Սայիմերլո բնակավայրում է ապրում: Վլադը գրեթե ամեն օր դասախոսություններ է ունենում: Դասերը վերջանում են երեկոյան 7-8-ին: Նրա գլխավոր խնդիրը տուն հասնելն է: Հաճախ ստիպված է լինում տաքսիով վերադառնալ: Տրանսպորտի աշխատանքի ժամանակացույցը նրա ուսմանը խանգարում է: «Ի՞նչ ինտեգրացիայի մասին է խոսքը: Տարածաշրջանում տարրական տրանսպորտային և հաղորդակցման խնդիրները լուծված չեն: Ժամը 6-ից հետո իմ գյուղ տրանսպորտ չի գնում, և ստիպված եմ լինում բաց թողնել դասախոսությունները: Այս խնդրի պատճառով, ցավոք, շատերը դադարեցրել են ուսումը: Ի՞նչ եք կարծում, սա նորմա՞լ է»:

Մառնեուլիի կենտրոնում ցերեկն աշխույժ է