Կարծիք․ լոուքոսթերների վրացական հակահեղափոխություն
Վրաստանում համավարակի հետ կապված թերևս ամենառեզոնանսային բացասական նորությունը հունգարական Wizzair բյուջետային ավիաընկերության որոշումն էր Քութայիսի վրացական քաղաքում իր բազան փակելու (ինչպես հստակեցրել է ընկերությունը ժամանակավորապես, մոտ մեկ տարով) և, հետևաբար, դեպի եվրոպական քաղաքներ այդ օդանավակայանից թռիչքների մեծ մասի չեղարկման մասին։
Իրականացվելու են միայն այն չվերթները, որոնք սպասարկվում էին ավիաընկերության այլ բազաներից․ հայտնի է, որ ընկերությունը պլանավորում է օգոստոսից վերսկսել Քութայիսիից իրականացվող 29 չվերթներից միայն ութը։
Սա մեծ հարված է լինելու Վրաստանի քաղաքացիների համար և ոչ միայն տնտեսական առումով։
Սոցցանցերում՝ հատկապես ճամփորդություններին նվիրված խմբերում, խուճապի պես բան է․ դեպի Եվրոպա էժան ուղևորությունները վերջին ութ տարում շատերի կյանքի անբաժանելի մասն են դարձել։
Ուսանողներն ու Վրաստանի՝ արտասահմանում աշխատող քաղաքացիները կորցրել են արդեն գնված տոմսերը, ոմանք՝ մի քանի անգամ։
Տխուր են նաև նրանք, ովքեր միջազգային զբոսաշրջության շուտափույթ վերսկսման հույս ունեին՝ մտածելով, որ մասնակիորեն կփոխհատուցեն համավարակի հետևանքով կրած հսկայական վնասը։ Չէ՞ որ հենց լոուքոսթերների չվերթներն էին Եվրոպայից զբոսաշրջիկների զգալի հոսք ապահովում։
Հիասթափված քաղաքացիներից շատերը կատարվածի համար կառավարությանն են մեղադրում։ Եվ այդ մեղադրանքները տրամաբանությունից զուրկ չեն։
Անհասկանալի որոշում
Կառավարությունը, որը սկզբից հայտարարել էր, թե հուլիսից բացելու է միջազգային չվերթները, որ Վրաստանը դառնալու է աշխարհի առաջին երկիրը, որը սկսելու է զբոսաշրջիկներ ընդունել, որ մի քանի երկրների հետ բանակցություններ են տարվում «կանաչ միջանցքների շուրջ», հանկարծակի, ի հեճուկս իր խոստումների, հուլիսի մեկից երկիրը չբացեց և որոշեց ևս մեկ ամսով հետաձգել չվերթների արգելքը։
Եվ սա՝ գրեթե անթերի համաճարակային իրավիճակի դեպքում, օրական կորոնավիրուսով վարակման 1-2 դեպքի պարագայում։
Եվ սա այն ժամանակ, երբ Եվրոպայի երկրներն արդեն վերսկսել են միմյանց միջև ավիահաղորդակցությունն, իսկ Վրաստանն Արևելյան Եվրոպայի միակ երկիրն էր, որի քաղաքացիների համար Եվրամիությունը բացել է իր սահմանները։
Wizzair–ը սպասում էր վրացական երկնքի բացմանը մինչև վերջին պահը, սակայն արդյունքում՝ վրացական իշխանությունների վերջին որոշումից անմիջապես հետո որոշեց իզուր ինքնաթիռները չպահել փակ օդանավակայանում։
Փոխարենը հուլիսին, ինչպես նախորդ ամիսներին, կառավարությունն «Այիրզենա Վրացական ավիաուղիներ» միակ ավիաընկերությանն է փոխանցել չարտերային չվերթների իրականացման իրավունքը։ Արդյունքում՝ միջին մակարդակի ծառայություններով այս ավիաընկերության չվերթների տոմսերը Եվրոպայի քաղաքներից դեպի Վրաստան արժեն մինչև հազար դոլար։
Երկար տարիներ «Այիրզենայի» ղեկավարությունը փորձում էր բիզնես վարել և մրցակիցների դեմ յուրօրինակ ձևով պայքարել․ մեկ պահանջում էր երկրից վտարել լոուքոսթերներին, մեկ պահանջում էր օդանավակայանից օգտվելու արտոնյալ գին տրամադրել իրեն։ Իսկ գլոբալ համավարակը պարզապես ոսկու հանք դարձավ «Այիրզենայի» համար։
Ավելին, քան տնտեսություն
Այս իրադարձությունը ոչ միայն տնտեսական հետևանքներ է ունենալու, թեև տնտեսությունը մեծապես է տուժելու։ Նախևառաջ, փակվել է հաջողված բիզնես, որտեղ աշխատում էր Վրաստանի մինչև 150 քաղաքացի։ Բացի այդ, աշխատանքը կկորցնեն էլի շատ մարդիկ՝ տաքսու ու ավտոբուսների վարորդներ, զբոսաշրջային ընկերությունների աշխատակիցներ և այլն։
Բանն այն է, որ լոուքոսթերները Վրաստանի համար շատ ավելի կարևոր բան են, քան ցանկացած այլ երկրի համար։ 2012 թ–ին Քութայիսիի միջազգային օդանավակայանի բացումով ու Wizzair ընկերության Վրաստան գալով երկրում իսկական հեղափոխություն եղավ։
Հայտնի փաստ է, որ Վրաստանը ձգտում է դեպի Եվրոպա, դրա բնակչությունը կողմ է ԵՄ–ին և ՆԱՏՕ–ին անդամակցությանը։ Սակայն, ի տարբերություն Ուկրաինայի և Մոլդովայի, Վրաստանը սահման չունի ԵՄ հետ, այնտեղ պարզապես մեքենայով չես մեկնի։
Դեպի Եվրոպա էժան թռիչքների բացումն ուղևորությունները հասանելի դարձրեց ոչ միայն էլիտայի, այլ փաստացի ցանկացած մարդու համար։
Շնորհիվ Wizzair–ի չվերթների և 2017 թ–ին Վրաստանի համար ԵՄ երկրներ մեկնելու վիզայի ռեժիմի չեղարկման՝ այս տարիներին Վրաստանի հարյուր հազարավոր քաղաքացիներ Եվրոպայում են եղել, շատերը հաճախ էին մեկնում՝ սովորելու, աշխատելու, հարազատներին տեսակցելու, պարզապես զբոսաշրջային վայրերով զբոսնելու։
Այդ մարդիկ ոչ միայն իրենց աչքերով են տեսել Եվրոպայի կյանքն, այլ նաև իրենց հետ Վրաստան են բերել աշխատանքի, ուսման և, ընդհանրապես, կենսաձևի եվրոպական փորձը։
Քութայիսիի օդանավակայանն ու Wizzair–ը քաղաքացիների համար պատուհան էին դարձել դեպի քաղաքակիրթ աշխարհ։
Եվ դա երկրի համար հսկայական քաղաքական և անգամ մտավոր նշանակություն ունի։ Վրաստանի կառավարությունը պետք է գիշերները չքներ, որ այդ պատուհանը բաց մնար։
Բայց թույլ տվեց, որ փակվի։ Կառավարության որոշման կողմնակիցների միակ փաստարկն այն է, որ արտասահմանից զբոսաշրջիկների ժամանման դեպքում կորոնավիրուսը զսպելն ավելի բարդ կլինի, և առողջապահական համակարգը կձախողի պայքարը դրա հետ։
Սակայն, առաջին հերթին, ի՞նչ է փոխելու մեկ ամիսը։ Թե՞ իշխանություններն ուզում են Վրաստանը հավետ փակ պահել։ Երկրորդ հերթին, իշխանությունները մի քանի ամիս ունեին ինչպես անվտանգության արձանագրություններն, այնպես էլ միջազգային ուղևորությունների վերսկսմանն առողջապահական հատվածը նախապատրաստելու համար։
Սակայն, ըստ ամենայնի, իշխանությունները ցանկացել են գնալ ամենապարզ ճանապարհով՝ առանց հետևանքների մասին առանձնապես մտածելու։
Իհարկե, վաղ թե ուշ շուկան իրենը կգտնի․ մարդկանց պետք կլինի Վրաստանից կամ դեպի Վրաստան թռչել։ Սակայն հասնելու համար դրան, ինչն արդեն կար, հավանաբար տարիներ պետք կլինեն, որոնք կարելի էր չկորցնել։
