Վրաստանի 16 քաղաքացի դեռ չի կարողանում լքել Քաբուլը, ի՞նչ է նրանց սպասվում։ Հարցազրույց նրանցից մեկի հետ
Վրացիներն Աֆղանստանում, ականատեսի պատմություն
Այն բանից հետո, երբ 2021 թ-ի օգոստոսի 15-ին թալիբները վերահսկողություն սահմանեցին ողջ Աֆղանստանի և դրա մայրաքաղաք Քաբուլի նկատմամբ, յուրաքանչյուր երկիր փորձում է անվտանգ կերպով դուրս բերել իր քաղաքացիներին Աֆղանստանից։ Վրաստանը դեռևս չի կարողանում դա անել։
Աֆղաստանում տարբեր պատճառներով Վրաստանի 22 քաղաքացի կար, որոնք ուզում էին հայրենիք վերադառնալ։ Նրանցից վեցն արդեն տեղափոխվել են, 16-ը դեռևս Քաբուլում են։
Ովքե՞ր են նրանք, ինչո՞ւ չեն կարողանում լքել Աֆղանստանն, ու ի՞նչ է այնտեղ կատարվում հիմա։ JAMnews-ը զրուցել է նրանցից մեկի հետ։
Գուրամ Ցիրեկիձեն երկու տարի է՝ ապրում և աշխատում է Քաբուլում, նա կանադական ընկերության աշխատակից է, որը պահպանում էր մի քանի միջազգային օբյեկտների անվտանգությունը։
«Մենք՝ 16 վրացիներս, այժմ գտնվում ենք Քաբուլի արվարձանում գտնվող ռազմաբազայում, որտեղ տեղակայված է վրացական ռազմական կոնտինգենտը [«Ուսուցում և վերազինում» միջազգային ծրագրի շրջանակում, որը ենթադրում է մասնակցություն երկրի սահմաններից դուրս իրականացվող գործողություններին ՆԱՏՕ-ի երկրների հետ փոխգործակցությամբ — JAMnews].
Այս բազան քիչ թե շատ պաշտպանված է, համենայնդեպս, այս պահին մեզ ոչինչ չի սպառնում։ Վրացիներն այստեղ միակը չեն, կան նաև այլ երկրների քաղաքացիներ, որոնք նույնպես սպասում են Աֆղանստանը լքելու հնարավորությանը։ Ընդհանուր առմամբ, մի քանի տասնյակ մարդ կա։
Բազան օդանավակայանից մոտ չորս մղոն հեռավորության վրա է, և անվտանգ փոխադրում է անհրաժեշտ՝ այնտեղ հասնելու համար։
Մեր գործատու ընկերությունը փորձում է օգնել, սակայն գլխավոր օգնությունը ստանում ենք Վրաստանի ԱԳՆ-ից։ Նրանց հետ մշտական կապի մեջ ենք, այնտեղ անում են ամեն ինչ՝ մեզ դուրս բերելու համար։
Գիտենք, որ Թուրքիայի հետ բանակցություններ են տարվում նրանց զինվորականների օգնությամբ մեզ օդանավակայան տարհանելու համար։ Այնուհետև արդեն Վրաստանը կապահովի թռիչքը։ Վրաստանի կառավարությունն արդեն ինքնաթիռ է կազմակերպել, այն արդեն երեք անգամ վայրէջք է կատարել օդանավակայանում, սակայն մենք այդպես էլ չենք կարողացել մեկնել։
Այժմ վրացի զինվորականներ չկան Աֆղանստանի տարածքում, այդ պատճառով էլ այստեղ ոչ ոք ուղղակի պատասխանատվություն չի կրում մեր անվտանգության համար։
Մեզ մոտ դեռևս ամեն ինչ նորմալ է։ Բազան պահպանվում է, սննդի պաշարներ ունենք։ Իհարկե, եթե իրավիճակն արագ չլուծվի, այդպիսի խնդիր կարող է առաջանալ։
Մեր ճակատագիրը կախված է արտաքին իրավիճակից։ Երբ իրավիճակը փողոցներում քիչ թե շատ կայունանա, թուրքական կամ այլ պահակախումբ մեզ կօգնի օդանավակայան հասնել։
Մինչ այդ, ավելի լավ է՝ չլքենք բազան։ Օտարերկրացիների համար փողոցում գտնվելն անվտանգ չէ։ Ագրեսիան այստեղ գալիս է նույնիսկ ոչ թե թալիբներից, որոնք իշխանության են եկել, այլ՝ տեղի բնակիչներից։
Մեծ մասը չէր ուզում, որ թալիբներն իշխանության գան։ Նրանք վախենում են իրենց կյանքի համար, սակայն չեն կարողանում լքել երկիրը։ Բոլորն են տեսել, թե ինչ է կատարվում օդանավակայանում, թե ինչպես են աֆղանները փորձում փախչել երկրից։ Մարդիկ մագլցում էին բարձրություն հավաքող ինքնաթիռի վրա և ընկնում ու փշրվում։
Տեղացիներից շատերն իրենց Արևմուտքի կողմից լքված են զգում, և դա մեծ բողոք է առաջացնում և ագրեսիա՝ ուղղված ցանկացած օտարերկրացու։
Յուրաքանչյուր օտարերկրացու ընկալում են որպես ամերիկացու՝ անկախ նրանից, թե ով է։ Եվ նրանք ամերիկացիներին են մեղադրում կատարված ողբերգության համար։
Եվ, դե իհարկե, երկրում քաոս է։ Ասում են, որ արմատական խմբավորումները տեղաշարժվում են, և յուրաքանչյուրն իրեն պահում է՝ իր իսկ հայեցողությամբ։ Թեև, որքանով մեզ հայտնի է, դեռևս «Թալիբանը» հայտարարում է, որ չի պատրաստվում բռնի գործողություններ ձեռնարկել ո՛չ բնակչության, ո՛չ էլ օտարերկրացիների դեմ։
Նրանք յուրովի են փորձում կարգուկանոն հաստատել, պարետային ժամ են մտցրել, արգելել են զենքով փողոցում շրջել։ Որոշ օրենքներ արդեն հաստատվել են, արգելված է թմրանյութեր ներկրել կամ վաճառել, տոկոսով գումար տալ պարտքով։
Մանկապղծությունն Աֆղանստանում լուրջ խնդիր էր։ «Թալիբանի» օրենքներով՝ դեռահաս տղաների նկատմամբ բռնության համար մահապատիժ է սահմանվում։
Ինչ-որ դաժան գործողությունների մասին, որ ինչ-որ մեկին գնդակահարել են փողոցում, չենք լսել։ Սակայն դա չի նշանակում, որ իրավիճակը չի փոխվելու։ Նրանց գործունեության 30-ամյա պատմությունը թույլ չի տալիս վստահել նրանց։ Տեղացիները, որոնք մեզ հետ նախկինում ապրել են տարիներ շարունակ, ասում են, որ թալիբներն անողոք են իրենց կանոնները խախտողների նկատմամբ։
Նրանք սկսել են գործել որպես կառավարություն․ կառավարության կառուցվածքը, բոլոր օղակները վերահսկվում են։ Դատելով նրանից, թե ինչ ենք տեսնում բազայից, մարդիկ փողոցներում շրջում են նորմալ, մեքենաները երթևեկում են։ Ակնհայտ է, որ ոչ նույն տեպմով, բայց կյանքը շարունակվում է։
- Իրանի նոր արմատական նախագահն ու Կովկասը․ ի՞նչ սպասել։ Գնահատականներ Բաքվից, Երևանից և Թբիլիսիից
- Տեռո՞ր, թե ոչ կոմպետենտություն։ Անտառային հրդեհները Թուրքիայում
- «Այցի նպատակը՝ պատվաստում»․ իրանցի զբոսաշրջիկների մեծ հոսքը դեպի Հայաստան
«Թալիբանը» շատ արագ եկավ՝ դիմադրության չհանդիպելով։ Նրանք իշխանությանն ու զինվորականներին, որոնք վերահսկում էին անվտանգությունը, կոչ արեցին վայր դնել զենքն ու հանձնվել, և նրանք այդպես էլ արեցին։ Նրանք կայծակնային արագությամբ իրենց վերահսկողության տակ առան Քաբուլը, այդ ամենը տեղի ունեցավ կես օրում։
Հետո խուճապ առաջացավ, մարդիկ տարակուսած են։ Այս ամենը պայմանավորված է պատմական հիշողությամբ։ Մարդիկ հիշում են, որ 1996 թ-ին, երբ թալիբները գրավեցին քաղաքը, գազանություններ սկսեցին անել։ Շատերն են այստեղ ենթադրում, որ այս անգամ թալիբներն իրենց այլ կերպ են պահելու։
Նախորդ անգամ իշխանության գալուց հետո նրանք խզեցին կապերը բոլոր երկրների հետ, Աֆղանստանը վերածեցին մեկուսացած տարածքի։ Եվ դա չաշխատեց, նրանց կառավարումն այն ժամանակ ավարտվեց ընդամենը հինգ տարուց։
Այս անգամ նրանք փորձում են միջազգային որևէ լեգիտիմության հասնել, քանի որ երկարաժամկետ հեռանկարում դա նրանց համար իշխանություն կապահովի Աֆղանստանում ընդմիշտ։ Այդ պատճառով էլ նրանք կոչ են անում դեսպանատներին Քաբուլ վերադառնալ և անձնական պատասխանատվություն են ստանձնում նրանց անվտանգության համար։
Միջազգային կազմակերպությունների որոշ լքված գրասենյակների մոտ զինված պահակախումբ է կանգնած, որպեսզի ոչ ոք չոչնչացնի նրանց գույքը։ Թալիբները հայտարարում են, որ Աֆղանստան աշխատանքի են հրավիրում բժիշկների, տարբեր մասնագիտությունների անձանց, խոստանում են բարձր աշխատավարձեր։ Դեռևս այսքանը, թե ինչ կլինի հետո, չգիտի ոչ ոք»։
