Վրաստանի պետական ​​անվտանգության ծառայությունը հետաքրքրված է կորոնավիրուսի վերաբերյալ ֆեյսբուքյան գրառումներով: Հետաքրքրության դաշտում են քաղաքական գործիչները և լրագրողները

Վրաստանի պետանվտանգության ծառայությունը վերջին շաբաթվա ընթացքում հարցաքննության է կանչել մի քանի լրագրողների և քաղաքական գործիչների, որոնք սոցցանցում կորոնավիրուսի վերաբերյալ գրառումներ են հրապարակել կամ մեկնաբանություն են արել: Համաճարակային խնդրի քննարկման առիթ է հանդիսացել ընդդիմադիր «Մտավարի արխի» հեռուստաալիքի հաղորդումը Մառնեուլի քաղաքի երկու բնակիչների մասնակցությամբ:

Մառնեուլի բնակիչների մեծամասնությունը ազգությամբ ադրբեջանցիներ են։ Հիշեցնենք նաև, որ համավարակային բարդ իրավիճակի պատճառով Մառնեուլին հայտարարվել էր փակ գոտի, և այնտեղ որոշ ժամանակ դրությունը վերահսկում էին զինվորականները:

Հունիսի 20-ին «Մտավարի արխիի» հաղորդման ժամանակ Արքինազ Գուլիևան և Զարինա Թալիբովան պատմել են, որ իշխանությունները իրենց ընտանիքներին առաջարկել են 10 հազար լարի (շուրջ 3 հազար դոլար), որպեսզի համաձայնվեն իրենց ընտանիքի անդամի մահվան պատճառը նշել կորոնավիրուսը, թեև իրականում նրանք մահացել են այլ հիվանդություններից: Լրագրողները հարց են տվել․ ինչի՞ համար է հարկավոր իշխանություններին արհեստականորեն բարձրացնել կորոնավիրուսից մահվան վիճակագրությունը: 

Հաղորդումից հետո Գուլիևան և Թալիբովան խնդիրներ են ունեցել Պետական անվտանգության ծառայության հետ, ուր հրավիրվել են բացատրություն տալու համար:

• Ֆեյսբուքյան մեծ զտումներ Վրաստանում

Վրաստանի ԱԱԾ-ի հայտարարության մեջ ասվում է, որ «Մտավարի արխի» հեռուստաընկերության հաղորդումը հիմնված է ապատեղեկատվության վրա, և արդեն գործ է հարուցվել Քրեական օրենսգրքի 318 հոդվածով (սաբոտաժ), որը ենթադրում է  երկուսից չորս տարի ազատազրկում:

Հայտարարության մեջ նշվում է, որ Գուլիևան և Թալիբովան պատասխանել են հարցերին մայրենի ադրբեջաներենով, իսկ վրացերեն թարգմանությունը, ակնհայտ է, դիտավորյալ, բոլորովին չի համապատասխանել իրականում նրանց ասածին:

ՊԱԾ-ն համարում է, որ «Մտավարի արխի» հեռուստաընկերության կողմից այդպիսի հաղորդում եթեր տալու նպատակը իշխանության հեղինակազրկումն է խորհրդարանական ընտրությունների նախաշեմին, որոնք կկայանան սույն թվականի հոկտեմբերի 31-ին:

Սակայն, ՊԱԾ-ն ուշադրություն է դարձրել ոչ միայն այս հեռուստահաղորդմանը, այլ նաև Ֆեյսբուքի լսարանի արձագանքին: Այսպես, ՊԱԾ-ի տեսադաշտում է հայտնվել Հանրապետական կուսակցության ղեկավարներից մեկը՝ Խաթունա Սամնիձեն, որը ինչ-որ գրառման տակ մեկնաբանությունում գրել է, թե ինքն արդեն լսել է նմանատիպ պատմություններ, երբ ընտանիքներին, որտեղ ինչ-որ մեկը մահացել է, գումար է առաջարկվել, որպեսզի մահվան պատճառը նշվի կորոնավիրուսը:

Քաղաքական գործիչն ասում է, որ իրեն կանչել են Պեկական անվտանգությամ ծառայություն և սպառնացել սաբոտաժի հոդվածով: Նրա խոսքերով՝ հարցաքննության է կանչվել նաև լրագրող Նինո Չելիձեն, որը նույնպես մեկնաբանություն է թողել նմանատիպ բովանդակությամբ:

Թվում է, Վրաստանի իշխանությունները, որոնք ոչ վաղ անցյալում բացահյտվեցին որպես հարյուրավոր ֆեյսբուքյան կեղծ օգտատերերի հովանավոր, այժմ իրենք են փորձում ղեկավարել «կեղծ լուրերի» դեմ պայքարը: Ամեն դեպքում հենց այդպիսի նպատակի մասին է հայտարարել Թբիլիսիի քաղաքապետ Կախա Կալաձեն, որը նաև իշխող «Վրացական երազանքի» գլխավոր քարտուղարն է:

Հունիսի 25-ին նա Ֆեյսբուքում բացեց «Ճշմարտության բռունցք» նախագիծը: Թբիլիսիի քաղաքապետի ճշմարտացի բռունցքի զոհը կդառնան բոլոր լրատվամիջոցները, որոնք դիտավորյալ ապատեղեկատվություն կտարածեն: Դատելով առաջին հաղորդումից, որը Կալաձեն անցկացրեց ֆեյսբուքյան առցանց ռեժիմով, թիրախ են դառնալու «Մտավարի արխի», «TV Փիրվելի» և «Ֆորմուլա» ընդդիմադիր հեռուստաընկերությունները: 25 րոպե տևողությամբ դեբյուտային թողարկման լսարանը կազմեց շուրջ 3500 մարդ:

Հասարակության արձագանքը իշխանության գործողություններին միանշանակ չէ: Շատերն են հիշում վերջերս Ֆեյսբուքի ղեկավարության կողմից իրականացված ֆեյքերի բացահայտման արշավը: Ֆեյսբուքի կիբեռանվտանգության ղեկավար Նաթանիել Գլայերի նամակում ասվում էր, որ մաքրման արդյունքում ոչնչացվել է 418 կեղծ էջ, 13 կեղծ խումբ և 22 կեղծ հաշիվ Ինստագրամում: Դրանց զգալի մասի հետ վրացական իշխանությունները ուղղակի կամ անուղղակի կապ են ունեցել:

Վրաստանի փորձագետները և քաղաքագետները՝ իշխանությունների, մասնավորապես ՊԱԾ-ի գործողությունները համարում են խորհրդարանական ընտրություններից առաջ լրատվամիջոցների վրա համակարգված հարձակում: Նրանց կարծիքով՝ «Մտավարի արխիի» եթերում հաղորդման համար պատժի դեպքում կարող է ստեղծվել վտանգավոր նախադեպ՝ խոսքի ազատության դեմ: Դա անթույլատրելի է, նույնիսկ եթե լրագրողական աշխատանքում սխալներ են եղել:

Ընդդիմադիր քաղաքագետները և հասարակական կազմակերպությունները ահազանգում են՝ համարելով, որ առաջին քայլերն են արվում գրաքննության վերականգնման համար, իսկ «օդում հայտնվել է ԿԳԲ-ի մոռացված հոտը»: