«Օտարերկրյա գործակալների մասին» ռուսական օրենքը Վրաստանի ընտրությունը չէ»․ ՀԿ-ների և ԶԼՄ-ների համատեղ բողոքի ակցիան

Վրաստանի հասարակական կազմակերպությունները և լրատվամիջոցները դեմ են օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքին

Վրաստանի ՀԿ-ների և ԶԼՄ-ների համատեղ բողոքի ակցիան

Վրաստանում գործող 260 հասարակական և մեդիա կազմակերպություններ համատեղ հայտարարությամբ արձագանքել են անցյալ շաբաթ խորհրդարան մտած օրինագծին, որը նախատեսում է օտարերկրյա գործակալների ռեեստրի ստեղծում։

«Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկություն» վերնագրված օրինագիծը մշակվել է «Ժողովրդի իշխանություն» շարժման կողմից, որը կազմված է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունից պաշտոնապես անջատված պատգամավորներից։

Իրավապաշտպաններն ու լրատվամիջոցներն իրենց հայտարարությունում այս նախաձեռնությունն անվանում են «ռուսական օրինագիծ» և նշում, որ այն ուղղված է Վրաստանի քաղաքացիների դեմ։

«Այս օրենքն ուղղված է բռնության զոհ դարձած երեխաներին և կանանց, ինչպես նաև հաշմանդամություն ունեցող անձանց, փոքրամասնություններին, գիտնականներին, աշխատողներին և երիտասարդներին խոցելի դարձնելուն։ Այն նաև նպատակ ունի օգնություն չտրամադրել սոցիալապես անապահով ընտանիքներին, ֆերմերներին, ապօրինի աշխատանքից ազատված հանքափորներին, տեղահանվածներին, անօթևաններին, ազատազրկված անձանց և այլ քաղաքացիների, ովքեր իրենց իրավունքների պաշտպանության կարիքն ունեն և պայքարում են այդ իրավունքների համար։ Չի կարելի լռեցնել լեռներում և այլ շրջաններում ապրող մարդկանց ձայնը, ովքեր իրենց ծանր վիճակի մասին հանրությանը տեղեկացնում են միայն տեղական անկախ լրատվամիջոցների միջոցով»,- ասված է հայտարարության մեջ։

Դրա հեղինակները նշում են, որ Ռուսաստանում նմանատիպ օրենքի գործարկումից հետո շատ կազմակերպություններ ստիպված են եղել դադարեցնել աշխատանքը։

«Նրանք, ովքեր շարունակեցին իրենց գործունեությունը, դարձան աճող վերահսկողության, հետապնդումների և բռնաճնշումների զոհ: Ռուսական օրենքը այն Վրաստանի ընտրությունը չէ, որի համար մենք տասնամյակներ շարունակ պայքարում ենք»։

Հայտարարության մեջ ասվում է, որ այս օրինագծի ընդունումը ոտնձգություն կլինի մարդկային հիմնական արժեքների՝ անձնական արժանապատվության, անկախության և քաղաքացիական համերաշխության դեմ։

«Բացի այդ, օրինագծի ընդունումը լուրջ վնաս կհասցնի երկրի եվրաինտեգրման գործընթացին, այդ թվում՝ կդանդաղեցնի Վրաստանի առաջընթացը դեպի ԵՄ անդամակցություն, որի անդամ պետություններից որևէ մեկում նման օրենք չկա։ Բացի այդ, այս օրենքի կիրարկումն անհնարին կլինի առանց Վրաստանի հարյուր հազարավոր քաղաքացիների անչափելի վնաս հասցնելու»,- ասվում է հայտարարության մեջ։

• Համառոտ. Ի՞նչ է նշանակում Արտաքին ազդեցության գործակալների մասին օրինագիծը

  

  Իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցությունից պաշտոնապես անջատված և «Ժողովրդի իշխանություն» շարժումը հիմնած պատգամավորները փետրվարի 17-ին խորհրդարանում նախաձեռնել էին «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության» մասին օրենքի նախագծի քննարկումը։ Պատգամավորների կարծիքով՝ այն վերաբերվելու է օտարերկրյա ֆինանսավորմամբ աշխատող կազմակերպությունների գործունեությանը։

  Օտարերկրյա աղբյուրներից ֆինանսավորում ստացող վրացական ոչ կառավարական կազմակերպությունները ստիպված կլինեն մուտք գործել «օտարերկրյա գործակալների» ռեեստր։ Շարժման առաջնորդներից նախկին հանրային պաշտպան Սոզար Սուբարիի կարծիքով՝ դա լինելու է ֆինանսական թափանցիկության արևմտյան անալոգը, և այն ոչ մի կապ չունի ռուսական մոդելի հետ։

  «Ժողովրդի իշխանության» առաջնորդներից Գուրամ Մաչարաշվիլիի խոսքով՝  հրապարակայնության և թափանցիկության սկզբունքներից ելնելով հանրությանը պետք է հայտնի լինեն ոչ միայն պետության մեջ որոշումներ կայացնող քաղաքական գործիչների, այլև հասարակական կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների եկամտի աղբյուրները, քանի որ նրանք ազդում են հասարակական որոշումների վրա և մասնակցում հանրային կարծիքի ձևավորմանը կամ ակտիվորեն մասնակցում են քննարկումների, որոնք օրենքներ կամ որոշումներ ընդունելիս կազմակերպում են օրենսդիր և գործադիր իշխանությունները:

  Մաչարաշվիլիի պարզաբանմամբ՝ օտարերկրյա ազդեցության գործակալների գրանցման հարցով պետք է զբաղվի Հանրային ռեեստրի պետական գործակալությունը։

JAMnews-ի խմբագրակազմի դիրքորոշումը

260 այլ ՀԿ-ների և լրատվամիջոցների հետ համատեղ հայտարարությունը ստորագրել է նաև JAMnews-ը։ Մենք լիովին կիսում ենք Վրաստանի քաղաքացիական հասարակության բողոքը նշված օրինագծի վերաբերյալ։

Մենք՝ JAMnews-ի խմբագիրներս և լրագրողներս, որ տարիներ շարունակ աշխատում ենք կովկասյան տարածաշրջանում (այդ թվում՝ Հյուսիսային Կովկասում), բոլորից լավ գիտենք, թե ինչպես մեկնարկեցին գործընթացները, որոնք ավարտվեցին 2022 թվականի փետրվարին Ուկրաինա ռուսական ներխուժմամբ։ Այդ աղետին նախորդեց այլակարծության հետապնդումը: Իշխանության հակառակորդներին բանտ էին ուղարկում, ընտրությունները կեղծվում էին, քաղաքացիական հասարակությունը ենթարկում էին իշխանություններին։

Հենց 2017 թվականին՝ «օտարերկրյա գործակալների» մասին օրենսդրության խստացմամբ, Ռուսաստանում սկսվեց ամենամասշտաբային արշավը ցանկացած անվստահելի կարծիքի դեմ։ Ժամանակի ընթացքում այդ օրենքը փոխվեց, և այսօր Ռուսաստանում «օտարերկրյա գործակալ» կարող է հայտարարվել ոչ միայն կազմակերպությունը, այլև ցանկացած քաղաքացի, քանի որ օրենքում հայտնվել է «փոխկապակցված անձ կամ օտարերկրյա գործակալի ազդեցության տակ գտնվող անձ» հասկացությունը։

Հիմա նույնը կարող է կրկնվել Վրաստանում։ Սա պետք է լինի շատ հստակ և ոչ երկիմաստ ազդակ բոլորի համար։

Փետրվարի 20-ին «Ժողովրդի իշխանություն» շարժման նախաձեռնած «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի նախագիծը ներառվել էր խորհրդարանի բյուրոյի նիստի օրակարգում և ներկայացվել իրավական հանձնաժողովի քննարկմանը։

Բյուրոյի նիստին զուգահեռ՝ փետրվարի 20-ին, ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչները բողոքի ակցիա էին անցկացրել խորհրդարանում։ Նրանց կարծիքով՝ ռուսական օրենքի ընդունման դեպքում երկրում օրենքով կարգելվի ազատ լրատվամիջոցների առկայությունը։

Ամենայն հավանականությամբ, այս հարցը չի քննարկվի այս շաբաթվա նիստի ընթացքում։ Իշխող թիմի ներկայացուցիչներն ասում են, որ կողմ են քվեարկելու օրինագծին։

НПО и медиа Грузии против закона об иноагентах