Վրաստանի խորհրդարանն ընդունել է ընտրական համակարգի սահմանադրական փոփոխությունները

Վրաստանի խորհրդարանը 117 «կողմ» և 3 «դեմ» ձայներով երրորդ ընթերցմամբ ընդունել է Սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելու նախագիծը, որն ընտրությունների նոր համակարգ է ենթադրում։ Դա նշանակում է, որ այս տարվա հոկտեմբերի 31–ին խորհրդարանական ընտրություններն անցկացվելու են համամասնականին մոտ համակարգով։

Ընտրական սխեման այս կերպ փոխելու որոշումն ընդունվել է մարտի 8–ին իշխանության և ընդդիմության միջև բանակցությունների հետևանքով, որոնք կայացել են Վրաստանում հավատարմագրված արտասահմանյան դիվանագետների միջնորդությամբ։ Նոր մոդելն ընտրություններում իշխանությանը հաջողությամբ դիմադրելու ավելի մեծ շանսեր է տալիս ընդդիմությանը։

• Ինչո՞ւ է կարևոր Վրաստանում համամասնական ընտրական համակարգի համար պայքարը

Առաջինը․ ըստ ընդունված փոփոխությունների՝ նոր խորհրդարան կուսակցական ցուցակներով կանցնի 120 պատգամավոր, մեծամասնական ընտրատարածքներից՝ 30–ը (ի տարբերություն նախկին 77/73 հարաբերակցության)։

Երկրորդը․ մեկտոկոսանոց անցողիկ շեմ է հաստատվել կուսակցությունների համար։

Երրորդը․ կուսակցություններն ու դաշինքները, որոնք 40%–ից պակաս ձայն են հավաքել, չեն կարողանա միակուսակցական սկզբունքով կառավարություն ձևավորել։

Ընտրությունների այս մոդելը գործելու է մինչև 2024 թ–ը, որից հետո խորհրդարանական ընտրություններն անցկացվելու են միայն համամասնական համակարգով։

Սահմանադրական փոփոխություններն ուժի մեջ են մտնելու այն բանից հետո, երբ դրանք ստորագրի նախագահը։

Քվեարկությանը չեմ մասնակցել երկու խոշորագույն ընդդիմադիր կուսակցություններն՝ «Ազգային շարժումն» ու «Եվրոպական Վրաստանը», որոնք էլ պահանջում էին ընտրական համակարգի փոփոխություն կատարել։

Քվեարկոթյունը նրանք բոյկոտել են՝ պնդելով, որ իշխանությունն ամբողջությամբ չի կատարել մարտի 8–ին ձեռք բերված պայմանավորվածությունը։ Համաձայնության երկրորդ կետն, ըստ նրանց, նախատեսում էր քաղբանտարկյալների՝ Թբիլիսիի նախկին քաղաքապետ Գիգի Ուգուլավայի, պաշտպանության նախկին նախարար Իրակլի Օկրուաշվիլիի, ակտիվիստ Բեսիկ Թամլիանիի և ընդդիմադիր «Մտավարի արխի» հեռուստաալիքի հիմնադիրներից մեկի՝ Գիորգի Ռուրուայի ազատ արձակում։ Քվեարկության օրվա դրությամբ Ռուրուան ազատ չէր արձակվել, այդ պատճառով էլ «Ազգային շարժումն» ու «Եվրոպական Վրաստանը» դրան չէին մասնակցում։

Սահմանադրական փոփոխություններն իշխանության և ընդդիմության միջև համաձայնության արդյունք են, որը ձեռք է բերվել այս տարվա մարտի 8–ին Վրաստանում հավատարմագրված օտարերկրյա դիվանագետների միջնորդությամբ։ Համաձայնագրով, որը որոշ ԶԼՄ–ներ պատմական են անվանել, ավարտվել է բազմամսյա ներքաղաքական սուր ճգնաժամը։

Ընտրական սխեմայի փոփոխման անհրաժեշտությունը թելադրված էր նրանով, որ մեծամասնական ընտրատարածքներում ընդդիմությունը երբեք չէր կարող մրցակցել իշխանությունների ներկայացուցչի հետ, որոնք, որպես կանոն, օգտագործում էին այնպիսի ռեսուրսներ, այդ թվում՝ վարչական, որի հնարավորությունը չունեին ընդդիմադիրները։

Յուրաքանչյուր ընտրություններից առաջ ընդդիմությունը խոստանում էր հաջողության դեպքում հրաժարվել մեծամասնական բաղադրիչից՝ հանուն ժողովրդավարության և արդարության, սակայն, հաջողության հասնելով, ոչ ոք այդ խոստումը չէր շտապում կատարել։ Բացառություն չէր նաև «Վրացական երազանքը», որը հաղթել էր 2012 թ–ի խորհրդարանական ընտրություններում, սակայն ստիպված էր  ութ տարի անց ընդդիմության և հասարակության ճնշման տակ զիջումների գնալ։