Վրաստանի խորհրդարանը կողմ է քվեարկել գաղտնալսման մասին սկանդալային օրինագծին

Վրաստանի խորհրդարանն առաջին ընթերցմամբ 89 «կողմ» և 20 «դեմ» ձայներով
ընդունել է գաղտնի քննչական գործողություների մասին օրինագիծը, որը բուռն
քննարկումներ է առաջացրել: Նախագծի գլխավոր նորույթը Պետանվտանգության
ծառայության կառավարման տակ հատուկ օպերատիվ-տեխնիկական գործակալության
ստեղծումն է (հանրային իրավունքի իրավաբանական անձի կարգավիճկով), որն
իրավունք կունենա բջջային կապի և համացանցի միջոցով գաղտնալսում
իրականացնելու:

Գործակալությունը հաշվեու է լինելու խորհրդարանին և վարչապետին, սակայն
կառուցվածքային առումով ենթարկվելու է Պետանվտանգության ծառայությանը:

Օրինագիծն ակտիվորեն քննադատում էին ընդդիմության և ոչ կառավարական
կազմակերպությունների ներկայացուցիչները:

Իսկ նախորդ տարվա ապրիլին սահմանադրական դատարանը բավարարել է «Դա քեզ
վերաբերում է» արշավի մանակից ոչ կառավարական կազմակերպությունների հայցը
(ապօրինի գաղտնալսման դեմ) և վճռել է, որ անձնական բնույթի
տեղեկատվության հասանելիությունը Պետանվտանգության ծառայությանը մասնավոր
կյանքին անհիմն միջամտության ռիսկ է ստեղծում: Դատարանը խորհրդարանին
պարտավորեցրել է օրենսդրությունը համապատասխանեցել սահմանադրական
նորմերին մինչև 2017թ-ի մարտի 31-ը: Ընդդիմադիր կուսակցությունների և ոչ
կառավարական կազմակերպությունների կարծիքով՝ ներկայացված օրինագիծը
խախտում է սահմանադրական դատարանի վճիռը: Հունվարին «Դա քեզ վերաբերում
է» արշավին մասնակցող ոչ կառավարական կազմակերպությունները հրաժարվել են
մասնակցել օրինագծի քննարկմանը:

• ՆԳՆ բարեփոխման արդյունքում 2014թ-ին Պետանվտանգության ծառայություն է ստեղծվել: Դա ոչ կառավարական կազմակերպությունների քննադատությանն է արժանացել ՆԳՆ գործառույթների հնարավոր կրկնօրինակման և խորհրդարանային վերահսկողության սահմանափակ հնարավորությունների համար:

• 2015թ-ի մարտի 31-ից գործում է այսպես կոչված «երկու բանալու» համակարգը, որի համաձայն, գաղտնալսման համար իրավապահ մարմիններին պետք է ոչ միայն դատարանի որոշումը, այլ նաև Անձնական տվյալների տեսուչի թույլտվությունը: Սակայն ուժային կառույցները նախկինի պես տեխնիկական հնարավորություն ունեն գաղտնալսում իրականացնել՝ շրջանցելով տեսուչին և դատարանին:

•  2016 թ-ի ապրիլին Վրաստանի Սահմանադրական դատարանը հակասահմանադրական ճանաչեց Պետանվտանգության ծառայության տեխնիկական միջամտությունը հեռահաղորդակցման օպերատորների տվյալներին: Դատարանը ճանաչեց, որ գործող օրենսդրությունն անձնական տվյալների հասանելիության վերահսկման մեխանիզմներ չի ապահովում: