Ռեստորանային բում Հայաստանում. պահանջարկը ստեղծել է առաջարկ
Ռեստորանային բում ՀՀ-ում
Երևանում և Հայաստանի տուրիստական թեժ կետերում հաճախ են նոր ռեստորաններ, սրաճարաններ, ճաշարաններ և այլ սննդի կետեր բացվում: Որոշ ռեստորաններ էլ վերափոխվում են՝ առաջարկում թարմ միջավայր, նոր ճաշացանկ, սպասարկման յուրահատուկ մոտեցումներ:
Սննդի ծառայութուններ մատուցող քիչ ընկերություններ են փակվում կամ սնանկ հայտարարվում, ինչը վկայում է մեծ պահաջարկի մասին:
Ինչպե՞ս է ձևավորվել այդ պահանջարկը, ովքե՞ր են ավելի հաճախ այցելում ռեաստորաններ, ինչո՞ւ են բարձրացել գները: Պատասխաններ՝ հաճախորդներից, մարքեթոլոգից և «Ռեստորանների ասոցացիա» ՀԿ-ի ղեկավարից։
- «Որակական թռիչքի համար տնտեսության արդիականացում է պետք»․ կարծիք Երևանից
- Հայաստանում կկրկնապատկվի շահումով խաղերի ոլորտի պետական տուրքը
- ՀՀ-Վրաստան ապրանքաշրջանառությունը 2024 թ.-ին․ նկատելի անկում՝ լավատեսության ֆոնին
«Հայաստանը յուրահատուկ համերի երկիր է»
Լուսինեն և Մանվելը մշտական բնակություն են հաստատել Մոսկվայում արդեն տասներկու տարի, սակայն տարվա մեջ գոնե երկու անգամ այցելում են Հայաստան: Կատակով ասում են՝ մեկ այցը նվիրում են բարեկամներին և հարազատներին տեսնելուն, մյուսը՝ սննդի փորձարկումներին Երևանում, Գյումրիում, Դիլիջանում, Սևանում։ Այս տարի որոշել են նաև Լոռու մի քանի համայնքներ այցելել:
«Հայաստանում ուտելիքն ուրիշ համ ունի։ Բայց երբ դրան ավելանում է նաև բարձրակարգ մատուցումը՝ սպասք, երաժշտություն, բարեհամբյուր անձնակազմ, սնունդն իսկական տոն է դառնում: Սնվելն ինձ համար կենսաբանական պահանջ չէ միայն, այլև տրամադրություն, էմոցիաներ, հիշողություն»,- ասում է Լուսինեն:
Նա խոհարարական կրթություն ունի։ Եվ դա նրան օգնում է ավելի լավ կողմնորոշվել սննդի գնումների, սեփական խոհանոցում նորարարությունների և ռեստորանների առաջարկների ընտրության ժամանակ․
«Կարծում եմ հայերը մսի հետ լավ են աշխատում։ Տարբեր տեխնիկաներ ունեն մսի հետ աշխատելու։ Բայց նաև մի գաղտնիք ունեն՝ տպավորիչ համ են ապահովում տեղական համեմունքներով՝ հատկապես ուրցով, դաղձով, ռեհանով: Աղցանների հարցում էլ չեն վախենում հետաքրքիր համադրություններից»:
Մանվելն ասում է, որ Ռուսաստանում էլ համեղ սնվելու շատ վայրեր կան, որոնք սիրված են իրենց ընտանիքի կողմից։ Սակայն միայն Հայաստանում են կարողանում ստանալ և՛ տպավորիչ միջավայր, և՛ լավ մատուցում, և՛ համեղ ուտելիք:
«Մենք հատուկ ուշադրություն ենք դարձնում նաև ինտերիերին և երաժշտությանը: Վերջին երեք տարիներին մեծ փոփոխություն է եղել Հայաստանի ռեստորանային բիզնեսում: Այս տարի մոտ տասը վայր ենք այցելել և բոլորում էլ լավ երաժշտություն էր ընտրված, հետաքրքիր և կոլորիային ձևավորում»,- ասում է նա:
Իրենց ծանոթ շատ ռուս ընտանիքներ երկրորդ, երրորդ անգամ են Հայաստան գալիս գաստրոշրջագայության նպատակով: Հայաստանի առաջարկը, ամուսիների խոսքով, թեև գնային առումով այդ աստիճան մատչելի չէ, որքան, օրինակ, հարևան Վրաստանում, սակայն բազմազան է և էսթետիկ առումով աշխատված:
«Կարելի է ասել Հայաստանն արդեն ամեն ինչ ունի երկրում գաստրոտուրիզմի արագ զարգացման համար․ հրաշալի ռեստորաններ երկրի ողջ տարածքում, տարբեր նիշաների հյուրանոցներ և հյուրատներ, ջերմ և հյուրընկալ սպասարկում: Մնում է դա բրենդավորել և ներկայացնել աշխարհին»,- կարծում է Լուսինեն:
«Ռեստորանների բարձր գներն արդարացված են»
Գոհար Ալումյանը ռեստորանային ոլորտի մարքեթոլոգ է: Չբացահայտելով, թե որ ռեստորանների հետ է համագործակցում, ներկայացնում է պատկերը․
«Մեր ռեստորանները շատ լավ սեգմենտավորվել են, ունեն իրենց հաճախորդները և աշխատում են առողջ մրցակցության պայմաններում: Սակայն իրենց բարձր դասակարգած շատ ռեստորաններ չունեն այնպիսի ճաշացանկեր, միջավայր և մատուցում, որտեղ արժի անձի համար միջինը 40-50 հազար դրամ վճարել»:
Նրա խոսքով, միջինից բարձր գնյային առաջարկով ռեստորանների հիմնական հաճախորդները Հայաստանում զբոսաշրջիկներն են, դիվանագիտական ներկայացուցչությունների աշխատակիցները, բարձր եկամուտ ունեցող հայաստանցիները:
Հաճախորդների այս շերտը, ըստ Գոհարի, ռեստորաններից բարձր ակնկալիքներ ունի։ Շեշտում է, որ նրանք ակնկալում են բարձրակարգ սպասարկում, տարբերվող ճաշացանկ, կենդանի երաժշտություն, բարձրորակ սպասք.
«Որպեսզի հաճախորդների խնդիր չունենան, ռեստորանններն արագ արձագանքում են այդ պահաջարկին: Այլ է իրավիճակը ցածր գնային սեգմենտի ռեստորաններում և սննդի կետերում: Այդտեղ խնդիրներ կան սննդի որակի, պատրաստման պայմանների, սպասարկման մշակույթի հետ կապված»:
Գոհարը նկատում է, որ Հայաստանի ռեստորանները գնային առումով խիստ տարբեր են։ Կան կետեր, որտեղ անձի համար միջինացված 40 հազար պետք է վճարես, կան առաջարկներ 3000 հազար դրամի սահմաններում։
Մարքեթոլոգը բացատրում է, որ բարձր դասակարգում ունեցող ռեստորանները մեծ ներդրումներ են անում իրենց բիզնեսում։ Թվարկում է ծախսերը՝
- տարածքի վարձակալում, ձևավորում,
- անձնակազմի վերապատրաստում,
- մարքեթինգ,
- հատընտիր սնունդ,
- խոհանոցային բարձրակարգ տեխնիկա,
- սպասք:
«Եվ սա դեռ բոլորը չէ։ Իսկ այս ծախսերը չեն կարող ազդեցություն չունենալ վերջնական գնագոյացման վրա: Ամեն ռեստորան ունի իր հաճախորդը։ Եթե դրանք չեն փակվում կամ վերապրոֆիլավորվում, ուրեմն ունեն գոհացուցիչ վաճառքներ։ Շատ եմ ճամփորդում և վստահ կարող եմ ասել՝ Հայաստանը բարձրակարգ սպասարկմամբ բազմաթիվ ռեստորաններ և հյուրանոցներ ունի»,- ասում է նա:
«Երևանն ուշ է քնում, դա նպաստում է ռեստորանային բիզնեսի զարգացմանը»
«Ռեստորանների ասոցացիա» ՀԿ-ի տնօրեն Աշոտ Բարսեղյանն ասում է, որ երկրում այս ոլորտի զարգացումը բնականոն է ընթանում։ Ժամանակի ընթացքում դաշտը կայացել է, նոր ներդրումներ գրավել և շարժվել ստեղծված պահանջարկի բավարարման ուղղությամբ:
«Հայաստանը բնատուր առավելություններ ունի՝ 300 արևային օր, համեղ մրգեր և բանջարեղեն, առանձնահատուկ խոհանոց։ 2016-2018թթ-ին ակտիվ սոցիալիզացիան և օտարերկրացի հյուրերի թիվը մեծ պահանջարկ առաջացրեց, որին ոլորտն արագ արձագանքեց: Այդ ակտիվությունը կորոնավիրուսի համավարակի և 44-օրյա պատերազմի ժամանակ ընկավ հասկանալի պատճատներով։ Սակայն ռուս ռելոկանտների շնորհիվ նոր աշխուժություն առաջացավ, բացվեցին նոր և տարբերվող ռեստորաններ»,- պատմում է Բարսեղյանը:
Նկատում է նաև, որ ռուսաստանցիների մի մասի հեռանալուց հետո ռեստորանների մի մասը փակվեց։ Մնացին այն կետերը, որոնք հետաքրքիր ձևաչափ և տարբերվող առաջարկներ ունեին:
«Երևանն ուշ է քնում։ Այդպիսին է քաղաքի բիոռիթմը: Տարվա ուղիղ կեսն արևային, շոգ եղանակ է։ Առավոտյան և ցերեկային ժամերին մարդիկ աշխատում են։ Նաև շոգի պատճառով չեն կարողանում ժամանակը դրսում անցկացնել: Հիմնականում դուրս են գալիս երեկոյան ժամը 7-8-ին, զբոսնում, ինչ-որ տեղ ընթրում, սրճում կամ գինի վայելում: Տուն վերադառնում են կեսգիշերին կամ շատ ավելի ուշ»,- ասում է Աշոտ Բարսեղյանը:
Կարծում է՝ տեղիացիների ռիթմին են միանում նաև զբոսաշրջիկները։ Ցերեկն այցելում են պատմական վայրեր ու հով գինեգործարաններ, երեկոներն էլ անցկացնում ռեստորաններում․
«Հյուրերը շարունակում են օրվա հրաշալի փորձառությունը գիշերային անվտանգ Երևանում: Իսկ ռեստորանային ոլորտի զարգացման համար կարևոր է հասկանալ, որ տուրիստներն են ավելի վճարունակ, ովքեր են պատրաստ ծախսերի: Օրինակ, եվրոպացիներն առավելապես նախընտրում են բյուջետային տարբերակներ։ Վստահ կարող եմ ասել, որ ռուսներն են ավելի շատ սիրում այցելել ռեստորաններ, համեղ և առատ սնվել, մեծ քանակությամբ տարբեր խմիչքներ օգտագործել, ինչպես նաև գնումներ անել։
Այստեղ չօգտագործված մեծ պոտեցիալ ունենք: Գինին և գինեգործությունը կարող են մի քանի անգամ մեծացնել ռուս զբոսաշրջիկների հոսքը երկիր: Լավ կլինի, եթե այս ուղղությամբ իրականացվեն ագրեսիվ մարքեթինգային արշավներ՝ նաև պետության աջակցությամբ»:
Բարսեղյանի խոսքով՝ վերջին տշրջանում գներն աճել են։ Եթե նախկինում երկու հոգին կարող էին 20 հազար դրամով ճաշել Երևանի ռեստորաններում, ապա այսօր գինը գրեթե կրկնապատվել է։ «Գների բարձրացումը պայմանավորված է նաև հարկերի աճով։ 2025թ-ի հունվարից հարկերը երկուսուկես անգամ բարձրացել են։ Դրա արդյունքում գնային առաջարկները վերանայվել են կամ ազդել որակի վրա, անձնակազմի ընտրության և այլ չափանիշների վրա», — բացատրում է նա:
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ռեստորանային բում ՀՀ-ում
