Պատմություն՝ Բերիայի մասին
Պատմություն՝ Բերիայի մասին
HԽՍՀՄ երկրորդ մարդու՝ Լավրենտի Բերիայի դաժանության մասին շատ բան է հայտնի: Հատորներով փաստաթղթեր կան, որոնցում նկարագրվում են նրա վայրագությունները։ Այս պատմությունն Աբխազիայից է: Բերիան այստեղ հաճախ է եղել․այստեղ էր նրա ամառանոցը, որտեղ հաճախ էր ժամանակ անցկացնում։ Աբխազիայում էր բնակվում նաև նրա մայրը՝ Մարտա Ջակելին։
Ամառանոցն այժմ գտնվում է զբոսաշրջային բազայի մերձակայքում՝ «Այտար» հանգստյան տան մոտ։ Այսօր այն հետևյալ տեքսն ունի։ Պահպանվում է, սակայն լքված է։
Ամառանոցն այժմ գտնվում է զբոսաշրջային բազայի մերձակայքում՝ «Այտար» հանգստյան տան մոտ։ Այսօր այն հետևյալ տեքսն ունի։ Պահպանվում է, սակայն լքված է։
Ըստ ոչ հավաստի տվյալների՝ 1937թ-ի հուլիսից մինչև 1938թ-ի նոյեմբեր Աբխազիայում բռնաճնշումների է ենթարկվել 2 186 մարդ։ Գնդակահարվել է 748 մարդ, բանտերում անհետ կորել՝ 377-ը, շատերն իրենց կյանքի վերջին օրերն անցկացրել են ճամբարներում, ասված է Ստանիսլավ Լակոբայի «Մեծ տեռորն Աբխազիայում» գրքում։ «Անասելի քաղաքական հետապնդումների էր ենթարկվում աբխազական գյուղացիությունը․․․ Ոչնչացվել է գրեթե ողջ ինտելիգենցիան, բազմազգ Աբխազիայի ականավոր պետական և հասարակական գործիչներ»։
Եվ շատ այլ սարսափելի պատմություններ են մարդիկ կապում այս ամառանոցի հետ։
Եվ շատ այլ սարսափելի պատմություններ են մարդիկ կապում այս ամառանոցի հետ։
Տեղի բնակիչ Կոնստանտին Շուրդուլավան JAMnews-ին այսպիսի պատմություն է պատմում․ «Հորեղբայրս շատ ուժեղ էր։ Նա, օրինակ, այսպիսի բան էր անում․ ձիուն բարձրացնում էր և իր ուսերի վրա հասցնում տուն։ Այդ մասին Բերիան լսել էր։ Նա իր օգնականներին ուղարկել էր հորեղբորս մոտ՝ առաջարկելով իր անվտանգության թիմում արժանապատիվ տեղ զբաղեցնել։ Հորեղբայրս հրաժարվել էր։ Որոշ ժամանակ անց նրա տանը կրկին հայտնվել էին Բերիայի մարդիկ։ Նրան մի քանի րոպե էին տվել հավաքվելու, հորեղբայրս նրանց հետ մեքենա էր նստել։ Եվ այդ պահից նրան այլևս ոչ ոք չէր տեսել»։
Կոնստանտին Շուրդուլավան անձամբ է ծանոթ այս ամառանոցին։ Նա 20 տարեկան էր, երբ նրան ծառայության էին ընդունել ՆԳՆ, և նա անվտանգությունում էր աշխատում։ Դա 1952թ-ին էր՝ Բերիայի գնդակահարությունից մեկ տարի առաջ։
«Մեզ նրա մոտ չէին թողնում, մենք «մասովկա» էինք։ Ես այդ ողջ ընթացքում Բերիային երևի երկու-երեք անգամ եմ տեսել։ Ասում էին, որ եթե նրան նայես, և նա հայացքդ բռնի, վերջ, քեզ էլ չեն գտնի։ Մենք ընդհանրապես չէինք շփվում նրա անվտանգության աշխատակիցների հետ։ Ձևացնում էինք, թե ոչինչ տեղի չի ունենում, և մենք ընդհանրապես ոչինչ չգիտենք։ Թեև բոլորն էլ շատ լավ ամեն ինչ հասկանում էին։ Սակայն պետք է հիմար երևայինք։ Այդ ժամանակ քեզ հետ ոչինչ չէր լինի»։
Կոնստանտին Շուրդուլավան անձամբ է ծանոթ այս ամառանոցին։ Նա 20 տարեկան էր, երբ նրան ծառայության էին ընդունել ՆԳՆ, և նա անվտանգությունում էր աշխատում։ Դա 1952թ-ին էր՝ Բերիայի գնդակահարությունից մեկ տարի առաջ։
«Մեզ նրա մոտ չէին թողնում, մենք «մասովկա» էինք։ Ես այդ ողջ ընթացքում Բերիային երևի երկու-երեք անգամ եմ տեսել։ Ասում էին, որ եթե նրան նայես, և նա հայացքդ բռնի, վերջ, քեզ էլ չեն գտնի։ Մենք ընդհանրապես չէինք շփվում նրա անվտանգության աշխատակիցների հետ։ Ձևացնում էինք, թե ոչինչ տեղի չի ունենում, և մենք ընդհանրապես ոչինչ չգիտենք։ Թեև բոլորն էլ շատ լավ ամեն ինչ հասկանում էին։ Սակայն պետք է հիմար երևայինք։ Այդ ժամանակ քեզ հետ ոչինչ չէր լինի»։
նրանց մեքենան նստեցնում և տանում Բերիայի մոտ։ Ծնողները լալիս էին և խնդրում վերադարձնել աղջիկներին։ «Նրանք խնդրում էին ներս թողնել իրենց։ Սակայն մենք ի՞նչ կարող էինք անել։ Մեզ հրամայված էր ոչ ոքի ներս չթողնել։ Այդ աղջիկները հետո անհետանում էին։ Ոչ ոք նրանց չէր տեսնում», - հիշում է Շուրդուլավան։
Լուրեր էին պտտվում, որ այդ դժբախտ կանանց սպանում էին և ժամանակավորապես թողնում պետական ամառանոցի նկուղում։ Որի պատճառով էլ այնտեղից, ըստ լուրերի, դիակի հոտ էր գալիս։
Այդ օրերին Կոնստանտին Շուրդուլավան ծանոթացել էր Բերիայի մոր հետ։ Մարտա Ջակելին ողջ կյանքը՝ մինչև մահն, ապրել է Մերխեուլ գյուղում, իսկ Լավրենտի Բերիան հաճախ էր նրան այցելում, այլ ոչ թե ամառանոց գնում։ Շուրդուլավան մի քանի անգամ անվտանգության թիմի կազմում այնտեղ եղել է և հիշում է ճոխ սեղանները, մեգրելերեն լեզվով երգերն ու պարերը։ «Նա բարի մարդ էր։ Երբ բոլորը կերուխումից հետո մեկնում էին, նա մեզ ուտելու բան էր բերում։ Այն, ինչ սեղանին էր։ Միս, խաչապուր։ Հարևանները սիրում էին նրան։ Անհասկանալի է, թե ինչպես նրա տղան կարող էր այդպիսին լինել»։
Այդ օրերին Կոնստանտին Շուրդուլավան ծանոթացել էր Բերիայի մոր հետ։ Մարտա Ջակելին ողջ կյանքը՝ մինչև մահն, ապրել է Մերխեուլ գյուղում, իսկ Լավրենտի Բերիան հաճախ էր նրան այցելում, այլ ոչ թե ամառանոց գնում։ Շուրդուլավան մի քանի անգամ անվտանգության թիմի կազմում այնտեղ եղել է և հիշում է ճոխ սեղանները, մեգրելերեն լեզվով երգերն ու պարերը։ «Նա բարի մարդ էր։ Երբ բոլորը կերուխումից հետո մեկնում էին, նա մեզ ուտելու բան էր բերում։ Այն, ինչ սեղանին էր։ Միս, խաչապուր։ Հարևանները սիրում էին նրան։ Անհասկանալի է, թե ինչպես նրա տղան կարող էր այդպիսին լինել»։
