«Հավատացյալը կարո՞ղ է լողալ ծովում» կամ ինչպես եկեղեցին դարձավ Վրաստանի ամենաազդեցիկ և հարուստ ինստիտուտը

Ուղղափառ եկեղեցու գերիշխանությունը Վրաստանում

---

Անկախության 30 տարիների ընթացքում Վրաստանի պատմությունն այնպես է զարգացել, որ վրաց ուղղափառ եկեղեցին դարձել է երկրի ամենաազդեցիկ և հարուստ ինստիտուտը։

Եկեղեցին փորձում է ներխուժել քաղաքական և հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտներ՝ դպրոցական կրթությունից մինչև ընտանիքի կազմակերպման հարցեր։ Ինչ-որ տեղերում նրան հաջողվում է ավելին, իսկ որոշ տեղերում էլ հանդիպում է դիմադրության՝ շնորհիվ լավ զարգացած քաղաքացիական հասարակության:

«Եկեղեցին «կանաչ լույս» է վառում Վրաստանում լրագրողների նկատմամբ նոր բռնությունների համար»․ կարծիքներ

«Հակեկեղեցական արշավը մեծ ազդեցություն է թողնում բնակչության մի մասի վրա»

Չնայած անկախության 30 տարիների ընթացքում երկրում շատ բան է փոխվել, կրոնը դեռևս մեծ դեր է խաղում երկրի կյանքում: Պետական կառույցներում, դպրոցներում, բժշկի, իրավաբանի կամ բանկի աշխատակցի աշխատասենյակում հաճախ կարելի է տեսնել սրբապատկերներով անկյուն: Շատ մեքենաների, խանութների և բնակարանների դռների վրա խաչի պատկերով կպչուն պիտակներ են՝ որպես նշան, որ դրանք օծվել են քահանայի կողմից:

Եկեղեցում և մոմը ձեռքին հեռուստատեսային տեսախցիկների օբյեկտիվներում հայտնվելը քաղաքական գործիչների կերպարի կարևոր մասն է: Իսկ պատրիարքի ձեռքը համբուրելիս լուսանկարահանվելը, հատկապես նախընտրական շրջանում, քաղաքական մեծ հաջողություն է։

2014 թվականին անցկացված վերջին մարդահամարի համաձայն՝ Վրաստանի բնակչության 83,5 տոկոսն իրեն համարում է ուղղափառ քրիստոնյա։

Բոլոր սոցիոլոգիական հարցումներում եկեղեցին և վրաց եկեղեցու առաջնորդ Պատրիարք Իլյա Երկրորդը մեծ տարբերությամբ գլխավորում են երկրի բոլոր ինստիտուտների վստահության վարկանիշը:

Պետությունից անջատ է, բայց փոխարինում է պետական ​​գաղափարախոսությանը

1990-ականների սկզբին Վրաստանում սկսվեց ուղղափառության և եկեղեցու վերածնունդը: Այդ դժվարին ժամանակներում կրոնը լրացրեց այն գաղափարական վակուումը, որն առաջացել էր ԽՍՀՄ փլուզումից հետո։

Աստվածաբան, Վրաստանի հանդուրժողականության կենտրոնի ղեկավար Բեկա Մինդիաշվիլին ասում է, որ անկախության բոլոր տարիների ընթացքում Վրաստանի յուրաքանչյուր կառավարություն քիչ թե շատ նպաստել է եկեղեցու քաղաքական հզորացմանը և նրա՝ հանրային ազդեցիկ ինստիտուտ դառնալուն։

Ուղղափառությունը համազգային գաղափարախոսության բնույթ է ստացել երկրի առաջին նախագահ Զվիադ Գամսախուրդիայի կարճատև կառավարման տարիներին։

Էդուարդ Շևարդնաձեի (1992-2003 թթ.) իշխանության օրոք մասշտաբային կոռուպցիայի, հանցագործության, տնտեսական զրկանքների և սոցիալական անապահովության ֆոնին Ուղղափառ եկեղեցին իր վրա վերցրեց պետական ​​ինստիտուտի գրեթե բոլոր գործառույթները։

Եկեղեցին դարձավ միակ ինստիտուտը, որը ստեղծեց կայունության զգացում:

Շևարդնաձեն վայելում էր պատրիարք Իլյա Երկրորդի մեծ քաղաքական աջակցությունը։ Իր հերթին Շևարդնաձեն նույնպես շատ բան արեց եկեղեցու համար։

● Նա սկսեց հետապնդել կրոնական փոքրամասնություններին ու փաստացի «մաքրեց» կրոնական դաշտը։

● Նրա օրոք եկեղեցին սկսեց ֆինանսավորում ստանալ բյուջեից։

● 2002 թվականին պետության և Վրաց ուղղափառ եկեղեցու միջև կնքվեց սահմանադրական համաձայնագիր, այսպես կոչված, Կոնկորդատ։ Նա ուղղափառությունը դարձրեց օրինական արտոնյալ կրոն երկրում, իսկ Վրաստանի կաթողիկոս-պատրիարքին՝ անձեռնմխելի անձ։

Սաակաշվիլին ֆինանսավորեց եկեղեցուն, սակայն այն այդպես էլ չաջակցեց նրան

Եկեղեցու և արևմտամետ իշխանությունների հարաբերությունները, որոնք իշխանության եկան 2003 թվականի «Վարդերի հեղափոխության» արդյունքում, շատ ավելի բարդ էին։

Միխեիլ Սաակաշվիլիի օրոք օրենսդրությունը զգալիորեն բարելավվեց այլ դավանանքների իրավունքները հարգելու առումով։ Սկսեցին պատժել այն մարդկանց, ովքեր ոտնահարում էին կրոնի ազատությունը և հետապնդում էին այլ կրոնների ներկայացուցիչներին։

Սաակաշվիլիի կառավարությունը մյուսներից ավելին է արել Վրաստանում կրոնական ազատության հասնելու համար: Բայց, ինչպես Մինդիաշվիլին է ասում, նրա օրոք ձեռնարկվեցին քայլեր, որոնք ոչ միայն չթուլացրին, այլև, ընդհակառակը, ուժեղացրին եկեղեցու ազդեցությունը։

Հենց Սաակաշվիլիի օրոք եկեղեցին բյուջեից ստացել է տարեկան ամենամեծ ֆինանսավորումը` 25 մլն լարի [մոտ 9 մլն դոլար]։ Դա տեղի ունեցավ 2008 թ.-ի բողոքի խոշոր ցույցերից հետո: Սաակաշվիլիի իշխանություններին անհրաժեշտ էր եկեղեցու քաղաքական աջակցությունը և դրա դիմաց համաձայնեցին ավելի շատ ֆինանսավորել:

Սակայն դա չօգնեց, Սաակաշվիլիի իշխանության և եկեղեցու տանդեմը չհաջողեց։

2012 թվականին՝ խորհրդարանական ընտրություններից առաջ նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ, ուղղափառ հոգևորականների մեծ մասը բացահայտ քարոզարշավ իրականացրեց Սաակաշվիլիի «դեմ» և միլիարդատեր Բիձինա Իվանիշվիլիի «Վրացական երազանք» կուսակցության «օգտին»։ Բազմաթիվ նման քարոզչական տեսանյութեր կարող եք գտնել YouTube-ում։

Օրինակ՝ Եղիա Արդարի վանքի վանահայր, վարդապետ Տարիել Սիկինչիլաշվիլին «Վրացական երազանքի» դրոշը ամրացրել էր հենց վանքի պարսպի վրա, իսկ այդ կուսակցության հաղթանակը հայտարարել «Տիրոջ հրաշք»։

Իշխող «Վրացական երազանք»-ի և եկեղեցու միջև առ այսօր ավելի ներդաշնակ հարաբերություններ են զարգանում։ Փորձագետներն ասում են, որ դա միայն մասամբ է պայմանավորված գաղափարական մերձավորությամբ:

Շատերը կարծում են, որ իրականում Իվանիշվիլիին հաջողվեց այն, ինչ նրանից առաջ ոչ ոք չէր կարողացել՝ նա ամբողջովին իրենց հարմարեցրեց եկեղեցին:

Եկեղեցին ամենահարուստ կազմակերպություններից է

Վրաստանում ուղղափառությունը պետական ​​կրոնի կարգավիճակ չունի: Սակայն սահմանադրությունը ճանաչում է ուղղափառության առանձնահատուկ դերը երկրի պատմության մեջ։

Պետության և եկեղեցու հարաբերությունները Վրաստանում կարգավորվում են սահմանադրական համաձայնագրով` Կոնկորդատով, որը կազմվել է 2002 թվականի հոկտեմբերի 14-ին:

Կոնկորդատը եկեղեցուն շնորհում է անսահմանափակ իրավունքներ և այն վեր է դասում այլ դավանանքներից: Կաթողիկոս-Պատրիարքն անժամկետ օգտվում է ձերբակալության և քրեական պատասխանատվության անձեռնմխելիությունից:

Նման բան օրենքը թույլ չի տալիս ոչ միայն որևէ այլ կրոնական խմբի առաջնորդի, այլև ընդհանրապես որևէ մեկին, այդ թվում՝ նախագահին։

Այդ փաստաթղթով պետությունը հաստատում է նաև, որ խորհրդային տարիներին եկեղեցին նյութական և բարոյական վնաս է կրել, և պարտավորվում է փոխհատուցել եկեղեցու կրած կորուստները։ Դրանով է բացատրվում այն ​​հսկայական նյութական աջակցությունը, որ եկեղեցին այս տարիների ընթացքում ստանում է պետությունից և հարկատուներից։

Վրաց ուղղափառ եկեղեցու ֆինանսները, և թե ինչպես են դրանք ծախսվում

Ամեն տարի ուղղափառ եկեղեցին պետբյուջեից ստանում է 25 մլն լարի [մոտ 9 մլն դոլար]։

Բացի այդ, պատրիարքարանը միլիոնավոր լարի է ստանում տեղական, քաղաքային բյուջեներից, ինչպես նաև նախագահի և վարչապետի պահուստային ֆոնդերից։

Կան նաև բնակչության կողմից նվիրատվություններ, որոնք ընդհանուր առմամբ մեծ թվերի են հասնում։

Պատրիարքարանը դրանք օգտագործում է հիմնականում կրոնական վարդապետության, նոր եկեղեցիների ու վանքերի կառուցման և շքեղ ապրանքներ գնելու համար։

Վրաց եկեղեցին գլխավորում է 47 եպիսկոպոսներից կազմված սինոդը։ Նրանցից 41-ը զբաղվում են ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, օգտվում են հարկային և այլ արտոնություններից, ունեն իրենց ամրացված գույք։

Հանրային ռեգիստրի տվյալներով՝ պատրիարքարանն այսօր ունի 62,7 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որը գրեթե Բաթումի քաղաքի չափ է, ինչպես նաև բազմաթիվ շենքեր և այլ անշարժ գույք։

Պետությունն այս գույքի մեծ մասը եկեղեցուն է փոխանցել խորհրդանշական մեկ լարի գնով։ Այս գույքին պետք է գումարել նաև մասնավոր ընկերությունների և հավատացյալների նվիրատվությունները:

Եկեղեցին օգտվում է մի շարք առավելություններից. ի տարբերություն այլ կրոնական կազմակերպությունների՝ այն հարկեր չի վճարում։

Այս բոլոր դրամական մուտքերը, շարժական և անշարժ գույքն ու օրենքով սահմանված արտոնությունները եկեղեցին դարձնում են Վրաստանի ամենահարուստ կազմակերպություններից մեկը։

Պատրիարքը շատ ավելի հայտնի է, քան ցանկացած հանրային դեմք

Վրաց ուղղափառ եկեղեցին 1977 թվականից ղեկավարում է կաթողիկոս-պատրիարք Իլյա Երկրորդը (Իլյա Շիոլաշվիլի): Հանրային վստահության նրա վարկանիշն անհամաչափ բարձր է ցանկացած հանրային դեմքի վարկանիշից։

Հենց Իլյա Երկրորդի անձնական հեղինակությունն է համարվում Վրաց ուղղափառ եկեղեցու ժողովրդականության աճի պատճառներից մեկը։

Վրացական բազմաթիվ խնջույքների ժամանակ խմում են պատրիարքի կենացը: Շատ ընտանիքներ որոշում են երրորդ երեխային ունենալ միայն այն բանի համար, որ պատրիարքը նրան մկրտի։ Սեփական նախաձեռնությամբ, 2008 թվականից սկսած՝ պատրիարքն անձամբ է մկրտում ուղղափառ ընտանիքում ծնված յուրաքանչյուր երրորդ երեխայի։

Ամեն տարի անցկացվում է զանգվածային մկրտության ծես, որի նպատակներից մեկն էլ ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավումն է։

Եկեղեցու հետ բարեկամությունը՝ քաղաքական կարիերայի լավագույն ճանապարհ

Որպես ազդեցիկ ինստիտուտ քաղաքական նպատակներով եկեղեցու օգտագործումն սկսվել է դեռևս 1990-ական թվականներին: Եվ շարունակվում է մինչ օրս։ Փորձագետներն ուշադրություն են հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ պատրիարքության ֆինանսավորումը նկատելիորեն աճում է այն տարիներին, երբ երկրում ընտրություններ են անցկացվում կամ հասունանում է քաղաքական ճգնաժամ։

Սա ևս մեկ անգամ ապացուցում է անկախ քաղաքագետների կանխադրույթը՝ պետության և եկեղեցու հարաբերությունները հիմնված են փոխադարձ շահերի վրա՝ եկեղեցին աջակցում է իշխանությանը, իսկ դրա դիմաց ակնկալում է տնտեսական դիվիդենտներ։

Քաղաքական գործիչների համար պատրիարքի հետ մտերմությունը և սրբապատկերների ու մոմերի ֆոնին կեցվածք ընդունելը դեպի ընտրողի սիրտ տանող ամենակարճ ճանապարհն է և հաջող կարիերայի գրավականը։

Պաշտոնապես Վրաստանի պատրիարքարանը պաշտպանում է վրացական կառավարության արևմտամետ կուրսը։ Սակայն իրենց քարոզներում քահանաները հաճախ ճիշտ հակառակն են քարոզում, որ արևմտյան արժեքներն անհամատեղելի են վրացական ավանդույթների հետ՝ ի տարբերություն միակրոն Ռուսաստանի։

«Երբ հոգևորականները նման հայտարարություններ են անում, դա խոսում է եկեղեցու ներսում որոշակի ազատության մասին: Այդպես են մտածում և այդպես էլ քարոզում։ Բայց դա չի նշանակում եկեղեցու դիրքորոշում»,— հոգևորականների նման քարոզները մեկնաբանել է պատրիարքարանի մամուլի խոսնակ, վարդապետ Անդրիա Ջագմաիձեն:

«Սակայն եկեղեցու ներկայացուցիչներն ուղղակիորեն ասում են, որ մարդու իրավունքները եկեղեցու դեմ Սորոսի արշավի մի մասն են, և որ դա այն ոչնչացնելու փորձ է: Իհարկե, Արևմուտքի և առաջընթացի նկատմամբ նման վերաբերմունքը խոչընդոտում է սոցիալական զարգացմանը»,— ասում է նա։

Աստվածաբանը կարծում է, որ թեև եկեղեցին հայտարարում է երկրի արևմտյան կուրսին աջակցելու մասին, սակայն «իրականում այն խոչընդոտում է պետության զարգացմանը ժողովրդավարացման և, ընդհանրապես, եվրաինտեգրման առաջընթացի ուղղությամբ»։

Եկեղեցին ամենուր

Եկեղեցու ձեռքը նկատվում է հասարակական կյանքի բոլոր փուլերում՝ ծնունդից մինչև մահ։ Ավելի ճիշտ կլինի, եթե ասենք՝ նույնիսկ ծնվելուց առաջ։ Օրինակ, վրաց եկեղեցին որոշել է, որ նորածինները, որոնք չմկրտված են մահացել, դրախտ չեն գնա:

Իսկ 2014-ին Իլյա Երկրորդն իր սուրբծննդյան ուղերձում ասել էր, որ արհեստական ​​բեղմնավորման միջոցով ծնված երեխաները «խնդրահարույց» կլինեն.

«Կարո՞ղ է արդյոք երջանիկ լինել այն ընտանիքը, որտեղ երեխա է ծնվում փոխնակ մոր կողմից»,- հարցրել էր պատրիարքը: Միևնույն ժամանակ, չպետք է մոռանալ, որ պատրիարքն ինքը հաջողությամբ օգտվում է բժշկական առաջընթացի վերջին ձեռքբերումներից՝ բուժվում է Գերմանիայում՝ ամենաթանկ կլինիկաներից մեկում։

Սահմանադրական համաձայնագրի համաձայն՝ ուղղափառ եկեղեցում պսակադրությունը ճանաչվում է օրենքով։ Բայց սա չի վերաբերում որևէ այլ կրոնի:

Եկեղեցու առաջարկով Վրաստանի սահմանադրության մեջ ամրագրվել է, որ «ընտանիքը տղամարդու և կնոջ միությունն է»։ Չնայած այն հանգամանքին, որ մինչ այդ էլ օրենքը չէր թույլատրում նույն սեռի մարդկանց ամուսնությունները։

«Ուզում են ամեն ինչ կանոնակարգել։ Այդ թվում՝ ով ինչպես պետք է հագնվի»,— ասում է աստվածաբան Բեկա Մինդիաշվիլին։

«Կարո՞ղ է հավատացյալը հանգստանալ ծովում լողալով: Եթե ​​այո, ապա ի՞նչ լողազգեստ պետք է կրի կինը, ինչ՝ տղամարդը: Մազերը կտրել, թե՞ երկարացնել: Եվ շատ ավելին: Եթե ​​դիմադրության չհանդիպեն, ամենուր կներթափանցեն»։

Վրաց ուղղափառ եկեղեցու ներկայությունը նկատելի է նաև կրթական համակարգում

Իրավապաշտպաններն ու կրթության փորձագետները տարիներ շարունակ պահանջում են դպրոցական ծրագրում ներառել սեռական դաստիարակությունը։ Բայց պատրիարքությունը դեմ է արտահայտվում դրան։

Եկեղեցու ներկայացուցիչները գնացել էին խորհրդարանի նիստին, որտեղ քննարկվում էր սեռական դաստիարակության դասեր մտցնելու հարցը, և փաստացի խափանել էին հանդիպումը։

Եղել է դեպք, երբ կենսաբանության ուսուցիչը փորձել է «ճշմարիտ ուղու վրա դնել» Եհովայի վկաների ընտանիքի երեխային։ Նա նրան ուղղափառ եկեղեցի է տարել և նույնիսկ ծնողներից գաղտնի մկրտել:

Եղել են նաև դասընկերների կողմից երեխայի նկատմամբ ֆիզիկական բռնության դեպքեր, երբ նա կասկածել է Աստծո գոյությանը։

«Մեծամասնության բռնակալության պատճառով շատերը չեն կարողանում հրապարակայնորեն ընդունել, որ այլ հավատքի են պատկանում»,- ասում է Մինդիաշվիլին։

Ընտանիքում դերերի նկատմամբ եկեղեցու վերաբերմունքը հաճախ արժանանում է իրավապաշտպանների քննադատությանը

Մեկ անգամ չէ, որ պատրիարքն իր ուղերձներում նշել է, որ «ընտանիքում գլխավորն ամուսինն է»։

Պատրիարքն ասում է, որ երբ նա աշխատանքից տուն է գալիս, կինը պետք է առաջարկի հանգիստ, սնունդ, ջերմություն և լվանա նրա ոտքերը:

Այն, որ պատրիարքարանը պայքարում է հավասարության դեմ, բազմիցս հաստատվել է այլ փաստերով։

Քահանաները մասնակցում են ԼԳԲՏ անձանց դեմ բոլոր հանրահավաքներին

2013 թվականի մայիսի 17-ին հոգևորականներն ու նրանց համախոհները բռնությամբ ցրեցին խաղաղ ցույցը Հոմոֆոբիայի դեմ պայքարի միջազգային օրվա կապակցությամբ։

Իսկ հաջորդ տարի Իլիա Երկրորդը հորինեց նոր տոն, որն անվանեց Ընտանիքի Սրբության օր և նշանակեց այն մայիսի 17-ին: Ծխականները կոչ են անում այդ օրը ընտանիքներով՝ երեխաների հետ դուրս գալ փողոց՝ քայլելու:

Իսկ ԼԳԲՏ մարդիկ ստիպված են թաքնվել և չնշել Հոմոֆոբիայի դեմ պայքարի միջազգային օրը։

2021 թվականի հուլիսի 5-ին 50 լրագրող վիրավորվել է, մեկը՝ մահացել, և դա այն բանից հետո, երբ արմատականները, այդ թվում՝ քահանաները, դուրս են եկել փողոց՝ բողոքելու, ինչպես իրենք են հայտարարել՝ «փրայդ անցկացնելու մտադրության դեմ»։

Ակցիայից հետո արմատականները խորհրդարանի շենքի մոտ կանգնեցրել են մեծ խաչ, որը իշխանությունները մինչ օրս չեն համարձակվում ապամոնտաժել։

Եկեղեցին բացասական դեր է խաղացել նաև կորոնավիրուսային համավարակի ժամանակ

Քահանաները դեմ էին արտահայտվում պատվաստումներին և չէին հետևում լոքդաունի կանոններին:

Եկեղեցին ակտիվորեն փորձում է վերահսկել երկրի մշակութային կյանքը

Օրինակ՝ նա կարող է դատապարտել Հարրի Փոթերին, խափանել միասեռականների հարաբերությունների մասին պատմող ֆիլմի ցուցադրությունը և զանգվածային ցույցեր կազմակերպել երաժշտական ​​փառատոնի դեմ։

«Եկեղեցին լիարժեք հասանելիություն ունի բոլոր ոլորտներին։ Բայց, այնուամենայնիվ, դա չի նշանակում, որ մենք ապրում ենք Իրանում, ինչպես երբեմն սիրում են չափազանցնել»։

«Նախ, Վրաստանն ունի այլ կառավարություն, նա է կառավարում երկիրը, ոչ թե եկեղեցին: Իսկ հասարակությունը, չնայած եկեղեցու հանդեպ իր վերաբերմունքին, պատրաստ չէ լիովին ընդունել կրոնական պատվիրաններ։ Ընդհակառակը, այն ավելի հակված է ազատության»,— կարծում է Բեկա Մինդիաշվիլին։

«Ցիանիդի գործը», և ինչպես «Վրացական երազանքն» ընտելացրեց եկեղեցին

Վերջին երկու-երեք տարիներին եկեղեցին դժվարին շրջան է ապրում՝ անընդհատ ցնցվում է սկանդալներից:

Սկանդալային «ցիանիդի գործը», 89-ամյա պատրիարքի պայքարը «գահի» համար, ինչպես նաև համացանցում տարածված գաղտնի գրառումները հոգևորականների անձնական կյանքի և հանցագործությունների մասին։ Այս ամենը շատ բան է փոխել եկեղեցու նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքի մեջ:

Առաջին սկանդալը եղավ, այսպես կոչված. «Ցիանիդի գործը» 2017 թվականի սկզբին, ձերբակալվեց վարդապետ Գիորգի Մամալաձեն։ Ըստ հետաքննության նախնական վարկածի՝ նա պատրաստվում էր պատրիարքին թունավորել նատրիումի ցիանիդով։ Սակայն հետագայում նա դատապարտվեց պատրիարքի օգնականին թունավորելու փորձի համար։

Արևմո՞ւտք, թե՞ Ռուսաստան: Ի՞նչ և ինչո՞ւ են ընտրում Հարավային Կովկասում

Վերլուծական ակնարկ և տեղի բնակիչների կարծիքների հարցում երեք երկրներում: Արևմո՞ւտք, թե՞ Ռուսաստան. Ընտրություն Հայաստանում, Ադրբեջանում, Վրաստանում

Դա հանգեցրեց եկեղեցու ներսում անվերահսկելի գործընթացների։ Հոգևորականները բաժանվեցին տարբեր ճամբարների՝ միմյանց մեղադրելով տարբեր հանցագործությունների կամ ծանր մեղքերի մեջ։

Բանը հասավ նրան, որ սինոդի անդամներից մեկը՝ եպիսկոպոս Պետրեն, հրապարակավ մեղադրեց պատրիարքին «մանկապղծության» և «սոդոմական մեղքի» մեջ։

Կրակին յուղ ավելացրին 2021 թվականին համացանցում տարածված բազմաթիվ ենթադրյալ հաղորդումներ Վրաց ուղղափառ եկեղեցու քահանաների գաղտնի հսկողության մասին։

Փաստաթղթերում որոշ հոգևորականներ վերագրված են ԼԳԲՏ համայնքին, խոսվում է մանկապղծության կոնկրետ դեպքերի, տարբեր կանանց հետ քահանաների արտաամուսնական կապերի մասին: Փաստաթղթերում խոսվում է Մոսկվայի հետ Վրաստանի պատրիարքարանի ներկայացուցիչների հնարավոր կապերի մասին, այդ թվում՝ Ռուսաստանում վրաց եկեղեցականների օրինական կամ անօրինական բիզնեսի մասին։

Վրաստան․ հատուկ ծառայությունները հետևում են եկեղեցու առաջնորդներին և նույնիսկ միանձնուհիներին

Վրաստանի հատուկ ծառայությունները հետևում են հոգևորականներին, Ռուսաստանի և քրեական աշխարհի հետ նրանց կապերին, արձանագրվել են նաև մանկապղծության և ինցեստի փաստեր, հաղորդում են տեղի լրատվամիջոցները

Այս բոլոր սկանդալները լրջորեն վնասել են եկեղեցու հեղինակությունը, այն անշեղորեն իջնում ​​է։ Բայց առայժմ ոչ այնքան, որ կառավարությունը նրա հետ հաշվի չնստի։

Եթե երկար տարիներ Վրաստանում եկեղեցու, պատրիարքի և կոնկրետ հոգևորականության քննադատությունը տաբու էր, ապա վերջին տարիներին իրավիճակն ակնհայտորեն փոխվել է։

Փորձագետները վստահ են, որ «Վրացական երազանքի» օրոք տեղի ունեցած աղմկահարույց սկանդալները առանց նրա մասնակցության չեն եղել: Իշխանություններին հաջողվել է լիովին իրեն ենթարկեցնել պատրիարքությանը։

«Եվ սա անկախ Վրաստանի պատմության մեջ առաջին դեպքն է, երբ իշխանությունները կարողացել են հաղթանակ տանել եկեղեցու նկատմամբ»,— ասում է Մինդիաշվիլին։