Ո՞վ և ինչպե՞ս է պայթեցրել Ղրիմի կամուրջը
Ինչպե՞ս են պայթեցրել Ղրիմի կամուրջը
Կարևոր դրվագներ՝ ըստ Փոլ Ադամսի հոդվածի/ BBC
Հոկտեմբերի 9-ի երեկոյան Ռուսաստանի նախագահը Ղրիմի կամրջի պայթեցումն անվանել է ահաբեկչություն՝ մեղադրելով ուկրաինական հատուկ ծառայություններին։ Քննչական կոմիտեի ղեկավար Ալեքսանդր Բաստրիկինի վարկածով՝ պայթուցիկով լցված բեռնատարն անցել է Բուլղարիայի, Հայաստանի, Վրաստանի տարածքով և չի հայտնաբերվել, այդ թվում՝ այն ժամանակ, երբ այն հատել է Ռուսաստանի սահմանը Հյուսիսային Օսիայի տարածքով։
Ուրիշ ի՞նչ վարկածներ կան, թե ով և ինչպես է կազմակերպել Ռուսաստանի համար բացառիկ նշանակություն ունեցող այս կամրջի դրամատիկ պայթյունը հոկտեմբերի 8-ին։
Ղրիմի կամուրջը միակ ցամաքային ճանապարհն է, որը Ռուսաստանը կապում է 2014 թվականին բռնակցված ուկրաինական Ղրիմի հետ։ Կամրջի կառուցումը Ռուսաստանի համար արժեցել է 3,7 միլիարդ դոլար, այն կարևոր մատակարարման գիծ է Ուկրաինայում կռվող ռուսական բանակի համար: Կամուրջը Պուտինի համար նաև անձնական հպարտության առարկա է։
Ղրիմի կամուրջը միակ ցամաքային ճանապարհն է, որը Ռուսաստանը կապում է 2014 թվականին բռնակցված ուկրաինական Ղրիմի հետ։
Կան մի քանի վարկածներ՝
Կցասայլ՝ պայթուցիկներով
Ռուսական իշխանությունները պայթյունից անմիջապես հետո հայտարարեցին, որ դա պայթուցիկներով լցված կցասայլ է եղել։ Մոսկվան արդեն հայտնել է դրա սեփականատիրոջ՝ Ռուսաստանի Կրասնոդարի 25-ամյա բնակիչ Սամիր Յուսուբովի անունը։ Հաղորդվում է, որ վարորդը եղել է նրա ավագ ազգականը՝ Մահիր Յուսուբովը։
Տեսահսկման խցիկների կադրերում, որոնք հրապարակվել են սոցիալական ցանցերում, երևում է, թե ինչպես է բեռնատարը, ենթադրաբար Կրասնոդարից եկած, պայթյունի պահին կամրջով շարժվում դեպի արևմուտք։
Կադրերում երևում է, թե ինչպես է բեռնատարի հետնամասում և դրա կողքով հսկայական հրագունդ բռկվում, երբ այն սկսում է բարձրանալ կամրջի էստակադայով: Բայց տեսագրությունն ուշադիր ուսումնասիրելուց հետո տպավորություն է ստեղծվում, թե բեռնատարը պայթյունի հետ որևէ կապ չուներ։
«Ես տեսել եմ շատ ինքնաշեն պայթուցիկ սարքեր, որոնք տեղադրված են եղել տրանսպորտային միջոցների վրա», — BBC-ին ասել է բրիտանական բանակի պայթուցիկ նյութերի նախկին փորձագետն ու հավելել՝ «դա նրանցից ոչ մեկին նման չէր»:
Ի սկզբանե կասկածելի էր նաև արագությունը, որով ռուսական շրջանակներում սկսեց տարածվել բեռնատարում պայթուցիկների մասին վարկածը։ Պուտինի նոր հայտարարությունը ևս հաստատում է, որ Կրեմլը ակնհայտորեն նախընտրում է, որ դա լինել Ուկրաինայի կողմից իրականացված ահաբեկչություն, քան Կիևի կողմից կազմակերպված ներքին սաբոտաժի համարձակ գործողություն:
Ծովային անօդաչու թռչող սարք
Ըստ վերոհիշյալ փորձագետի՝ ավելի ճշմարտանման բացատրություն է կամրջի տակ տեղի ունեցած ուժգին պայթյունը, որն իրականացվել է ինչ-որ գաղտնի ծովային անօդաչու թռչող սարքի օգնությամբ։
Որոշ դիտողներ տեսահսկման խցիկների արձանագրած տեսանյութերից մեկում նկատել են, որ կամրջի հենասյուներից մեկի մոտ պայթյունից վայրկյան առաջ հայտնվում է փոքր նավի առաջացրած ալիքի նմանվող մի բան։
Տեսահսկման խցիկի արձանագրած կադրը պայթյունից միլիվայրկյան առաջ։ Այն, ինչ կարող էր լինել նավակ, ներքևի աջ անկյունում է։
Ինչպիսի՞ նավակ դա կարող էր լինել
Սեպտեմբերի 21-ին ռուսական սոցցանցերում հրապարակվել էին լուսանկարներ առեղծվածային անօդաչու նավակի, որը ափ էր նետվել Ղրիմում՝ Սևաստոպոլում գտնվող ռուսական ռազմածովային բազայից ոչ հեռու։
Այն հիշեցնում էր մեծ սև ու ծածկված նավակ՝ սենսորներով, վերնամասում էլ՝ սպիտակ պերիսկոպով: Տեղացիները պատմում էին, որ զինվորականներն այն տարել են ծով և պայթեցրել։ «Անօդաչու համակարգի» ոչնչացման մասին հայտարարել էր նաև Սևաստոպոլի՝ օկուպացիոն իշխանությունների կողմից նշանակված քաղաքապետը։
Սա առաջին դեպքը չէ, երբ շրջանառվում են տեղեկություններ այն մասին, որ Ուկրաինան հասանելիություն ունի որոշ գաղտնի սարքավորումների:
«Կան հիմնավոր տեղեկություններ, որոնք ենթադրում են, որ ուկրաինացիները զինված են և՛ հետախուզական, և՛ հարվածային ծովային հեռակառավարվող համակարգերով», — ասել է բրիտանացի փորձագետը: Նրա խոսքով՝ «այդ օպերատիվ հայեցակարգը մշակվել է տարիների, ոչ թե ամիսների ընթացքում»:
Եթե հենց այդպես է Ուկրաինային հաջողվել գրոհել Կերչի կամուրջը Ուկրաինայի կողմից վերահսկվող տարածքից հարյուրավոր մղոն հեռավորության վրա, ապա սա մինչ այժմ Կիևի իրականացրած ամենահավակնոտ գործողություններից մեկն է:
Բայց ոչ ոք դեռևս չի հաստատել այս վարկածը։
Ներքին սաբոտաժ և բանավեճ ռուսական ՊԱԿ-ում
Պայթուցիկներով կցասայլի մոսկովյան վարկածին աջակցել է Ուկրաինայի նախագահ Զելենսկիի գրասենյակի ղեկավար Միխայիլ Պոդոլյակը։ Բայց նա առաջարկել է այդ նախագծի կազմակերպչին փնտրել Ռուսաստանում։
«Պայթյունը Ռուսաստանի անվտանգության ծառայության տարբեր ստորաբաժանումների միջև տեղի ունեցած վեճի հետևանք է։ Մի կողմից Ռուսաստանի ներքին հետախուզական ծառայությունը և մասնավոր ռազմական կապալառուները, ինչպիսին է Վագներ խումբը, մյուս կողմից՝ Պաշտպանության նախարարությունը և Գլխավոր շտաբը»,- ասել է Պոդոլյակը։
Արդյո՞ք նա գիտի մի բան, որ փորձագետները չգիտեն: Թե՞ նա միայն թրոլլինգի է ենթարկում Մոսկվային՝ խաղալով Ռուսաստանի ղեկավարության նյարդերի վրա, որոնք ջարդուփշուր են եղել Ուկրաինայում՝ մարտի դաշտում վերջին անհաջողություններից:
Պատասխան, ըստ էության, չկա: Ինչպես նախորդ դրվագներում, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Սևծովյան նավատորմի ռազմանավի՝ «Մոսկվա»-ի խորտակման և օգոստոսյան առեղծվածային հարձակման, որի արդյունքում ոչնչացվեց Ղրիմում ռուսական ավիաբազան: Կիևը միայն ակնարկներ է անում, բայց կոնկրետ ոչինչ չի ասում։
Այս ամենը շատ հաջող տեղեկատվական արշավի մի մասն է, որը Ուկրաինան վարում է ռազմական ջանքերին զուգահեռ՝ փետրվարին Ռուսաստանի լայնամասշտաբ ներխուժումից ի վեր: Մինչ այս պահը այն աշխատում է:
Ինչպե՞ս են պայթեցրել Ղրիմի կամուրջը
