31.01.2017

Ոչ կառավարական կազմակերպությունները բողոքում են գաղտնալսման մասին օրինագծի դեմ

JAMnews

Թբիլիսի

«Դա քեզ է վերաբերում» գաղտնալսման և անձնական կյանքին միջամտելու դեմ արշավի մասնակից ոչ կառավարական կազմակերպությունները չեն մասնակցի խորհրդարանական մեծամասնության կողմից առաջարկված օրինագծի քննարկմանը, որը վերաբերում է գաղտնալսմանը:

Ինչպես բացատրեցին ոչ կառավարական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները, իշխող կուսակցության առաջարկը խախտում է Սահմանադրական դատարանի որոշումը:

Նախորդ տարվա ապրիլին Սահմանադրական դատարանը բավարարել էր «Դա քեզ է վերաբերում» արշավի մասնակիցների հայցը: Դատարանն իր վճռի մեջ նշել էր, որ անձնական տեղեկատվության հասանելիությունը Պետական անվտանգության ծառայության համար քաղաքացիների անձնական կյանքին չարդարացված միջամտության ռիսկ է ստեղծում, և խորհրդարանին մինչև 2017թ-ի մարտի 31-ը ժամանակ էր տվել օրենքի նորմերը Սահմանադրությանը համապատասխանեցնելու համար:

Իսկ «Վրացական երազանք» իշխող կուսակցության նոր օրինագծի համաձայն՝ կասկածյալներին գաղտնալսելու համար նոր անկախ գործակալություն է պետք ստեղծել, որը հաշվետու կլինի խորհրդարանին և վաչապետին:

Սակայն «անկախ» գործակալությունը պետք է մտնի Պետանվտանգության ծառայության կառույցի մեջ, որի որոշմամբ էլ կնշանակվի դրա ղեկավարությունը: Ոչ կառավարական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների կարծիքով, դա նշանակում է, որ իշխանություններն իրոք ոչինչ չեն պատրաստվում փոխել:

Նոր օրինագիծը մեկնաբանել է Վրաստանի նախագահը: Գեորգի Մարգվելաշվիլին կարծում է, որ խորհրդարանը պետք է «գոնե այս անգամ» գաղտնալսման վերաբերյալ ճիշտ օրենսդրություն ընդունի, որում «մեկընդմիշտ կպաշտպանվեն քաղաքացու իրավունքներն ու պետության անվտանգության շահերը»: Նախագահի մամուլի խոսնակի խոսքով՝ կարևոր է նաև վերահսկողության հստակ մեխանիզմներ ենթադրող մոդել մշակել:

Գաղտնալսման կարգավորումը Վրաստանում

ՆԳՆ բարեփոխման արդյունքում 2014թ-ին Պետանվտանգության ծառայություն է ստեղծվել: Դա ոչ կառավարական կազմակերպությունների քննադատությանն է արժանացել ՆԳՆ գործառույթների հնարավոր կրկնօրինակման և խորհրդարանային վերահսկողության սահմանափակ հնարավորությունների համար:

2015թ-ի մարտի 31-ից գործում է այսպես կոչված «երկու բանալու» համակարգը, որի համաձայն, գաղտնալսման համար իրավապահ մարմիններին պետք է ոչ միայն դատարանի որոշումը, այլ նաև Անձնական տվյալների տեսուչի թույլտվությունը: Սակայն ուժային կառույցները նախկինի պես տեխնիկական հնարավորություն ունեն գաղտնալսում իրականացնել՝ շրջանցելով տեսուչին և դատարանին:

2016 թ-ի ապրիլին Վրաստանի Սահմանադրական դատարանը հակասահմանադրական ճանաչեց Պետանվտանգության ծառայության տեխնիկական միջամտությունը հեռահաղորդակցման օպերատորների տվյալներին: Դատարանը ճանաչեց, որ գործող օրենսդրությունն անձնական տվյալների հասանելիության վերահսկման մեխանիզմներ չի ապահովում:

«Դա քեզ է վերաբերում» արշավը

«Դա քեզ է վերաբերում» արշավը քաղաքացիական հասարակական շարժում է, որում միավորված են Վրաստանի տարբեր ոչ կառավարական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: Արշավը սկսվել է 2012թ-ի փետրվարին, դրա նպատակն ընտրական միջավայրի բարելավումն էր: Արշավը վերականգնվել է 2014թ-ին, այս անգամ՝ ապօրինի գաղտնալսման և քաղաքացիների անձնական կյանքին միջամտելու դեմ: 2015թ-ի ապրիլին արշավի կազմակեպիչները դիմել են Սահմանադրական դատարան՝ պահանջելով գաղտնալսմանը վերաբերող օրենսդրությունը հակասահմանադրական ճանաչել: 2016թ-ի մարտից արշավը կրկին վերականգնվեց, որի պատճառը քաղաքական գործիչների անձնական կյանքի վերաբերյալ տեսանյութերի տարածումը դարձավ: