«ԵՄ-ն չի ուզում Երևանին սնել կեղծ պատրանքներով»․ կարծիք
Ո՞րն է ՀՀ և ԵՄ ամենամեծ ձեռքբերումը
Հայաստանում տեղակայված ԵՄ դիտորդական առաքելությունը Երևանում բացել է իր նոր գրասենյակը։ Հաղորդվում է, որ «կապի և աջակցության գրասենյակը» կնպաստի առաքելության մանդատի իրագործմանը` ամրապնդելով համագործակցությունը մայրաքաղաքում գործող տեղական ու միջազգային գործընկերների հետ:
Միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության հարցերով փորձագետ Սոսի Թաթիկյանի գնահատմամբ՝ դիտորդական առաքելության գործունեությունը Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունների ամենամեծ ձեռքբերումն է։
«Փափուկ զսպիչ ուժ է Ադրբեջանի սողացող անեքսիայի և հնարավոր ռազմական ագրեսիայի դեմ։ Եթե այդ առաքելությունը չտեղակայվեր, Հայաստանը հիմա կորցրած կլիներ ավելի շատ տարածքներ»,- ընդգծել է նա։
Առաքելության 7-րդ կանգառը
Եվրամիության դիտորդական առաքելությունը օրեր առաջ Երևանում՝ «Արմենիա Մարիոթ» հյուրանոցում բացել է կապի և աջակցության նոր գրասենյակ։ Մինչ այս գրասենյակներ էին բացվել մարզերի 6 քաղաքներում՝ Եղեգնաձորում, Ջերմուկում, Մարտունիում, Իջևանում, Գորիսում և Կապանում։
Հայաստանում ԵՄ առաքելության ղեկավար Մարկուս Ռիտերը շեշտել է, որ անձնակազմի համար աշխատատեղ ծառայելուց բացի նոր գրասենյակը «կհեշտացնի փոխանակումը և կբարձրացնի համակարգումը Երևանում շահագրգիռ կողմերի հետ՝ աջակցելու առաքելության մանդատի իրականացմանը»։
Դիտորդական առաքելությունը Հայաստանի տարածքում՝ հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղակայվել է 2023 թ․-ի փետրվարի 20-ին։ Առաքելության կազմում են ԵՄ անդամ 23 պետությունների 132 ներկայացուցիչներ: Տեղակայման պահից մինչ օրս դիտորդներն ավելի քան 2300 պարեկություն են իրականացրել։
Քաղաքացիական առաքելության մանդատը երկու տարով է՝ մինչև 2025 թվականի փետրվարը: Սակայն չի բացառվում, որ մինչ այդ կկայացվի այն երկարաձգելու որոշում։
Փորձագիտական կարծիք
Միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության հարցերով փորձագետ Սոսի Թաթիկյանի կարծիքով՝ Եվրամիությունը չի ուզում ՀՀ-ին սնել կեղծ պատրանքներով, թե Ադրբեջանի հարձակման դեպքում կգա և կփրկի հայերին։ Շեշտում է՝ ԵՄ դիտորդական առաքելության տեղակայումն «առավելագույնն էր, ինչ կառույցը կարող էր անել մեզ համար»՝ ձգտելով կանխել նոր պատերազմի բռնկումը․
«Մյուս կարևոր քայլը կարող է լինել խաղաղության գործիքակազմի տրամադրումն ու համապատասխան ֆինանսավորումը։ Թեև այդ հարցում Հունգարիան խնդիրներ է առաջացնում»։
Դեռ 2023 թ․-ին ԵՄ արտաքին հարաբերությունների բարձր հանձնակատար Ժոզեպ Բորելն ասել էր, որ քննարկվում է «Եվրոպական Խաղաղության հիմնադրամի միջոցով Հայաստանին օգնելու հնարավորությունը»։ Եվրոպական խաղաղության հիմնադրամը (European Peace Facility) գործիք է, որով Բրյուսելը միջոցներ է տրամադրում ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրներին իրենց պաշտպանունակությունը բարձրացնելու, հակամարտությունները կանխելու, խաղաղությունն ամրապնդելու համար։ Այս մեխանիզմի միջոցով նախկինում Եվրամիությունից աջակցություն են ստացել Ուկրաինան, Վրաստանն ու Մոլդովան։ Հայ փորձագետները հաճախ խոսում են այն մասին, որ հենց Հունգարիան է դեմ արտահայտվում այդ գործիքի տրամադրմանը ՀՀ-ին։
«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում Թաթիկյանը նշել է, որ կան նաև միության անդամ այլ երկրներ, որոնք «Բաքվի համախոհներն են», այդ թվում՝ այն պատճառով, որ գազ են ստանում Ադրբեջանից։ Հույս է հայտնել, որ ապագայում կհաջողվի հասնել կոնսենսուսի, և Հայաստանը վերջապես ԵՄ-ից ոչ մահաբեր աջակցություն կստանա։
Նկատել է՝ Եվրամիությունը չի ուզում, որ Հարավային Կովկասում նոր պատերազմ բռնկվի, արդեն իսկ «ծանրաբեռնված» է Ուկրաինայում և փորձում է կառավարել ռուս-ուկրաինական պատերազմի հետևանքով ստեղծված իրավիճակը։
Նրա կարծիքով՝ ԵՄ-ն փորձում է հավասարակշռության մեջ պահել մի կողմից ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների իր հանձնառությունը, մյուս կողմից՝ իր աշխարհաքաղաքական շահերը։
Այդ շահերի հիմքում, ըստ նրա, միության անդամ երկրների էներգետիկ անվտանգությունն է։ Թաթիկյանի դիտարկմամբ՝ դա ապահովելու և ՌԴ-ից կախվածությունը նվազեցնելու նպատակով Եվրամիությունը էներգետիկ գործարքներ է կնքել Ադրբեջանի ու Պարսից ծոցի ավտորիտար երկրների հետ։
Փորձագետի գնահատմամբ՝ Եվրամիությանն անդամակցելու Հայաստանի ձգտումն առավել քան ակնհայտ է․
«ԵՄ-ն Հայաստանի անդամության հարցում մեր իշխանության հետ բանակցում է այնպես, որ կեղծ ակնկալիքներ չձևավորվեն մեր բնակչության շրջանում, չստեղծվի այնպիսի կարծիք, թե անդամության դիմումից մեկ տարի հետո ՀՀ-ն հեշտությամբ կդառնա կազմակերպության լիիրավ անդամ»։
Ընդգծել է՝ գործ ունենք երկար և դժվարին գործընթացի հետ, իսկ ՀՀ-ն պետք է բավարարի ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և մի շարք այլ կարևոր չափանիշների։ Բացի այդ, պարտադիր պայման է նաև այն, որ «անդամության հայտ ներկայացրած երկիրը պետք է կոնֆլիկտ չունենա իր հարևանների հետ»։
Կարևոր հանգամանք է նաև երկրի տնտեսությունը, որ ներկայումս փոխկապակցված է Ռուսաստանի և նրա հովանու ներքո գործող Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) հետ։ Սոսի Թաթիկյանի խոսքով՝ միանգամից այդ կառույցից դուրս գալու դեպքում Հայաստանի տնտեսությունն անմիջապես կփլուզվի։
«Անցումը պետք է լինի աստիճանաբար։ Այդ ճանապարհին Եվրամիությունը մեզ պետք է օգնի՝ տրամադրելով որոշակի քվոտաներ ու առավելություններ, որպեսզի քայլ առ քայլ մեր շուկան ԵԱՏՄ-ից ուղղորդենք դեպի ԵՄ»,- ամփոփել է փորձագետը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Ո՞րն է ՀՀ և ԵՄ ամենամեծ ձեռքբերումը
