Ո՞վ է խոսում Լուկաշենկոյի շուրթերով. կարծիք Երևանից
Ո՞վ է խոսում Լուկաշենկոյի շուրթերով
Հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորման հարցում Ռուսաստանի միջնորդությունը բավարար է: Նման տեսակետ է հայտնել Բելառուսի նախագահը, ով օրեր առաջ ասել էր, թե Ալիևը «մեր մարդն» է, և պետք չէ ՀԱՊԿ-ը հակադրել Ադրբեջանին:
Այս խոսակցությունը սկսվել է Հայաստանի նախաձեռնությամբ հոկտեմբերի 28-ին տեղի ունեցած ՀԱՊԿ Հավաքական անվտանգության խորհրդի արտահերթ նիստին և շարունակվել դրանից հետո։ Նիստը նախաձեռնել էր այս կազմակերպության անդամ և ներկա պահին դրա նախագահող Հայաստանը։ Սա ուշացած արձագանք էր Հայաստանի ռազմական գործընկերներից աջակցություն ստանալու դիմումին՝ Ադրբեջանի զինված ուժերի հերթական ներխուժումից հետո։ Եվ հարցը կրկին չստացավ հստակ լուծում։ Նիստի արդյունքներն ամփոփող պաշտոնական հաղորդագրությունում ասվում է, որ «քննարկվել են Հայաստանին օգնություն տրամադրելու համատեղ քայլերը»։ Բայց թե որոնք են այդ քայլերը, հայտնի չէ:
Պաշտոնական Երևանը տեղին չհամարեց պաշտոնապես արձագանքել Լուկաշենկոյի հայտարարությանը, բայց դրանք ոչ դաշնակցային որակեց: Ի պատասխան Մինսկը հրապարակեց հաղորդագրություն, որում ասված է՝ «իր դաշնակցային պարտավորություններին Բելառուսը հավատարիմ է ոչ թե խոսքով, այլ գործով»:
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանն ասում է՝ Մինսկից հնչող ուղերձներն ամբողջությամբ Մոսկվայի դիրքորոշումը չեն արտահայտում, թեև ինչպես Բելառուսը, այնպես էլ Ռուսաստանը Հայաստանի նկատմամբ բարեկամական քաղաքականություն չեն վարում:
Լուկաշենկոյի հայտարարությունները, ուղերձներ Մինսկից և Երևանից, պաշտոնյաների տեսակետը, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք
«Կոնկրետ խաղ է գնում». Լուկաշենկոյի հայտարարությունները
ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասի հետ հանդիպմանը Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն նշել է, որ հասկանում է՝ ինչ խաղի մասին է խոսքը:
«Ինչո՞ւ են այնտեղ ներքաշել ԵՄ–ին։ Ինչո՞ւ են ներքաշում ԵԱՀԿ–ին։ Չէ՞ որ հասկանալի է` ինչու։ Ի՞նչ են նրանք այնտեղ անելու, եթե արդեն միջնորդ կա։ Բացի այդ, նաև ՀԱՊԿ–ին է պետք ներքաշել։ Կարծես թե այլ անելիք չկա», – հայտարարել է նա:
Լուկաշենկոյի գնահատմամբ՝ հայ-ադրբեջանական հակամարտության կարգավորման հարցում Ռուսաստանի միջնորդությունը բավարար է.
«ՌԴ սահմանապահները, ինչպես ասաց Պուտինը, սահմանի բոլոր հատվածներում են` և Թուրքիայի, Իրանի հետ, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև և այլն։ Ուրիշ ի՞նչ է պետք։ Թող այդ ուղղությամբ էլ գործեն»:
Մինսկում կայացած Լուկաշենկո-Զաս հանդիպման ժամանակ Բելառուսի նախագահը նաև ասել է, որ Բաքվի և Երևանի միջև հակամարտության խաղաղ կարգավորման տարբերակներ վաղուց է առաջարկել, սակայն «Հայաստանը չի համաձայնել, և Ադրբեջանի նախագահին այլ լուծում չի մնացել, քան ուժայինը»:
Սա վերջին շրջանում Բելառուսի նախագահի միակ անդրադարձը չէր հայ-ադրբեջանական հակամարտության թեմային: Հոկտեմբերի 28-ին կայացած ՀԱՊԿ արտահերթ նիստում Լուկաշենկոն հայտարարել էր, որ Ադրբեջանն այժմ գլխավորում է բացարձակապես «մեր մարդը՝ Իլհամ Ալիևը»: Նրա ընդգծել էր, որ ճիշտ չի լինի ՀԱՊԿ-ը հակադրել Ադրբեջանին, քանի որ ՀԱՊԿ անդամ պետությունների համար Բաքուն թշնամի կամ հակառակորդ չէ: Հայաստանի խորհրդարանի ղեկավարի խոսքով՝ վարչապետ Փաշինյանն այս հայտարարություններին տեղում արձագանքել է, «պարզապես դրա տեսագրությունը հանրությանը ներկայացնելը ճիշտ չէ»:
«Մտավախություն ունեմ, որ իր արտահայտած մտքերն այնքան էլ իրենը չեն: Չգիտեմ` ումն է, գուցե Մոսկվայից է, գուցե Բաքվից է, գուցե Ալմաթիից, բայց իրենը չէ», – նշել է ԱԺ խոսնակ Ալեն Սիմոնյանը։
Ավելի վաղ թեմային անդրադառնալով Նիկոլ Փաշինյանը շեշտել էր․ «Խոսքն էմոցիաների մասին չէ, ՀԱՊԿ-ի պայմանագրային պարտավորությունների մասին է։ Ով ում ինչքան է սիրում` բացարձակ կապ չունի. կա ստեղծված իրավիճակ»:
«Ոչ դաշնակցայի՞ն», թե՞ «հասկանալի մոտեցում». Երևան-Մինսկ հեռավար երկխոսություն
Բելառուսի նախագահի հայտարարությունների վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրություն Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունը չտարածեց: ԱԳՆ խոսնակը լրագրողների հարցումներին ի պատասխան նշել է, որ տեղին չի համարում մեկնաբանելը:
«Բելառուսի նախագահի հայտարարությունները հախուռն են, բանակցությունների տրամաբանությունից կտրված և ամենևին ոչ դաշնակցային, գործընկերային։ Դրանք հարցականի տակ են դնում իր իսկ կողմից ՀԱՊԿ շրջանակներում ստորագրած անդամ-պետության պարտավորությունները», – ասել է Վահան Հունանյանը:
Ի պատասխան՝ Բելառուսի արտգործնախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչը նշել է, որ Լուկաշենկոյի մոտեցումը Ղարաբաղյան հակամարտությանը հասկանալի է և ազնիվ՝ դաշնակցի տեսանկյունից: Անատոլի Գլազը հայ գործընկերներին խորհուրդ է տվել ուշադիր կարդալ Բելառուսի ղեկավարի ելույթները «այս բարդ, բայց միանգամայն լուծելի հարցի վերաբերյալ»։
«Իր դաշնակցային պարտավորություններին Բելառուսը հավատարիմ է ոչ թե խոսքով, այլ գործով, որը հաստատում է իր ողջ պատմության ընթացքում։ Այդ թվում ՝ այս դժվարին պահին», – ընդգծել է Գլազը:
«Աշխարհի բռնապետե՛ր, միավորվե՛ք». Հայաստանի նախկին և ներկայիս պաշտոնյաների արձագանքը
Վարչապետի աշխատակազմի ղեկավար Արայիկ Հարությունյանի խոսքով՝ Լուկաշենկոյի դիտարկումներին հայկական կողմը պատասխան է տվել ժամանակին:
«Հո սա բռնցքամա՞րտ չի, որ կոշտ կամ փափուկ լինի. մենք մեր մարտավարությունն ունենք ու ըստ դրա էլ գործում ենք», – լրագրողների հետ զրույցում ասել է Հարությունյանը:
Թվիթերյան միկրոբլոգում թեմային անդրադարձել է նաև արտաքին գործերի նախկին նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը:
«Բելառուսի բռնապետի հիմար դատողությունները և հուզական պոռթկումները վտանգավոր են նրանով, որ նա փորձում է այլոց բերել իր մակարդակին և իր փորձով հաղթել: Իհարկե, նա շրջապատում նախընտրում է «իր մարդուն» Ադրբեջանից։ Աշխարհի բռնապետե՛ր, միավորվե՛ք», – գրել է նա:
Մեկ այլ գրառման մեջ Մնացականյանը շեշտել է, որ Բելառուսը բացահայտ կերպով ՀԱՊԿ-ը վերածում է «Ադրբեջանի հավաքական անվտանգության կազմակերպության»:
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի խոսքով՝ Լուկաշենկոյի հայտարարությունները պետք է ընկալել որպես ոչ բարեկամական պետության ղեկավարի խոսքեր: Չի կարծում, թե դրանք ամբողջությամբ արտահայտում են Մոսկվայի դիրքորոշումը, թեև նկատում է՝ Ռուսաստանը նույնպես բարեկամական քաղաքականություն չի վարում:
«Իմ կարծիքով՝ դա ընդամենը ազդակ է առ այն, որ ՀՀ-ն գտնվում է ոչ իր նմանների՝ բռնատիրական պետությունների ակումբում: Սա պետք է խթան լինի, որ վերանայենք նման ձևաչափի հարաբերությունները: Խոսքս ինչպես ՀԱՊԿ-ի, այնպես էլ հետխորհրդային տիրույթում ձևավորված ինտեգրացիոն մյուս կառույցների մասին է», – JAMnews-ի հետ զրույցում նշել է նա:
Սիմոնյանի դիտարկմամբ՝ նման հայտարարություններին պետք է կոշտ արձագանքել: Ըստ նրա՝ կարիք կա պատասխանել նաև Բելառուսի ԱԳՆ հաղորդագրությանը: Ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցում է որակում վարչապետի աշխատակազմի ղեկավարի մեկնաբանությունը, թե՝ բռնցքամարտ չէ:
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ Հայաստանի համար Բելառուսն ունեցել է զրոյական դերակատարում, նույնը չի կարելի ասել Ադրբեջանի մասին:
«Ադրբեջանին միանշանակ օգտակար է եղել, այդ թվում՝ սպառազինության ձեռքբերման տեսանկյունից: Նույն «Պոլոնեզ» տեսակի հրթիռների վաճառքը, ինչպես նաև անձնական, մտերիմ հարաբերությունները ցույց են տալիս, որ Մինսկը մեծապես օժանդակել է Բաքվին՝ Հայաստանի հետ նույն ռազմաքաղաքական դաշինքի մեջ լինելով», – շեշտել է նա:
Սիմոնյանը նկատում է՝ Բելառուսն ուզուրպացված է մեկ անձի կողմից, հետևաբար Լուկաշենկոյի քաղաքականությունը տարածվում է ողջ երկրի վրա:
Նրա խոսքով՝ եթե ապագայում ժողովրդին հաջողվի նրան ուղարկել պատմության լուսանցք և ստեղծել ժողովրդավարական պետություն, «Հայաստանը կքննարկի՝ քաղաքակրթական, քաղաքական, տնտեսական առումներով որքանո՞վ է շահավետ այդ պետության հետ երկկողմ հարաբերությունների զարգացումը»:
Ո՞վ է խոսում Լուկաշենկոյի շուրթերով
