Նախօրեին Վրաստանում անհետացած լրագրող Աֆղան Մուխտարլիին Բաքու են տարել
Երեկ երեկոյան Թբիլիսիում անհետացած ադրբեջանցի լրագրող Աֆղան Մուխտարլին կապվել է իր փաստաբանի հետ: Վերջինիս՝ Նեյմաթ Քերիմլիի խոսքով՝ երեկոյան18:30-ին Մուխտարլին զանգահարել է իրեն և հաղորդել, որ գտնվում է Բաքվի պետական սահմանային ծառայության կենտրոնական վարչությունում:
Քերիմլին Մուխտարլիի առևանգումը և նրա գաղտնի տեղափոխումն Ադրբեջան անվանել է միջազգային նորմերի խախտում: Նրա խոսքով՝ Վրաստանի իշխանությունները չպետք է նրան հանձնեին, քանի որ, ըստ միջազգային նորմերի, եթե մարդուն հայրենիքում կալանք է սպառնում, ապա նրան չի կարելի հանձնել:
Վաղը՝ մայիսի 31-ին, Մուխտարլիի գործով դատ պետք է կայանա: Նրան մեղադրում են Ադրբեջանի Քրեական օրենսգրքի երկու հոդվածների խախտման համար՝ պետական սահմանի ապօրինի հատում և մաքսանենգություն: Փաստաբանի խոսքով՝ Մուխտարլիի մոտ 10 հազար կանխիկ գումար են «հայտնաբերել»:
Հայտնի ադրբեջանցի հետազոտող լրագրող, նախկին քաղբանտարկյալ Խադիջա Իսմայիլը սոցցանցում արված իր գրառման մեջ մեկնաբանել է Մուխտարլիի կալանքն ու հանձնումը.
«Աֆղան Մուխտարլին ասել է իր փաստաբանին, որ իրեն երեկ առևանգել են Թբիլիսիի այն թաղամասում, որտեղ նա ապրում է: Նրան նստեցրել են մեքենա, կապել են ձեռքերն ու սկսել ծեծել: Դեմքի և մարմնի վրա հետքեր կան (բռնության): Կասկած կա, որ նրա կողոսկրն է կոտրված:
Մեքենան նրան տարել է Թբիլիսիի ծայրամաս: Այնտեղ նրա գլխին տոպրակ են հագցրել: Նա ասել է, որ խնդիրներ ունի սրտի հետ, և դժվար է շնչելը: Այդ ժամանակ նրա գլխին նրա շապիկն են հագցրել և ամրացրել կպչուն ժապավենով: Ինչ—որ ամայի վայրում մեքենան փոխել են: Ավելի ուշ մեքենան ևս մեկ անգամ են փոխել: Վերջին մեքենայի մեջ մարդիկ ադրբեջաներեն են խոսել: Մեքենայից նրան արդեն դուրս են թողել վերահսկիչ անցակետում: Այնտեղ նրա մոտ փող են գցել. նրա գրպանում 10 հազար եվրո է գտնվել: Նրան մեղադրում են 318.1 հոդվածի (Ադրբեջանի Հանրապետության պահպանվող պետական սահմանի հատում առանց հարկ եղած փաստաթղթերի) և 206.1 հոդվածի (մաքսանենգություն) համաձայն: Աֆղանն ասել է, որ իրեն ձերբակալած անձինք չեն ներկայացել, սակայն նման էին վրացի իրավապահների: Փաստաբան Էլչին Սադիղովը պահանջել է, որ (Աֆղանի) մարմնի հետքերի դատաբժշկական հաստատում անցկացվի, և որ իրեն տրամադրեն հսկիչ անցակետում առկա տեսախցիկների ձայնագրությունը»:
Միջադեպը լուրջ քննարկումներ է առաջացրել վրացական հասարակությունում:
Վրացական իշխանությունների ներկայացուցիչները ոչ մի կերպ չեն մեկնաբանել այն հանգամանքը, որ Աֆղան Մուխտարլին գտնվում է Ադրբեջանի տարածքում: Նախքան ադրբեջանցի լրագրողի գտնվելու վայրը պարզելը Վրաստանի ՆԳՆ հայտարարության համաձայն, նրա որոնումները կատարվում էին ողջ Վրաստանի տարածքում:
Կատարվածի վերաբերյալ արտակարգ հայտարարությամբ հանդես է եկել Վրաստանի լրագրողական էթիկայի խարտիայի խորհուրդը՝ կոչ անելով իշխանություններին օպերատիվ քննչական միջոցառումներ ձեռնարկել:
Խորհուրդը կոչ է անում իրավապահ կառույցներին բացատրել հասարակությանը, թե ինչպես է Թբիլիսիում «անհետացած» լրագրողը հայտնվել Ադրբեջանի տարածքում, ինչպես է նա կարողացել սահմանը հատել առանց Թբիլիսիում մնացած նույնականացման փաստաթղթերի:
«Մարդու իրավունքների ոլորտում տարածաշրջանում ստեղծված ծանր իրավիճակի արդյունքում իշխանությունների հանդեպ քննադատորեն տրամադրված լրագրողներն ու ակտիվիստները դուրս են մղվում իրենց սեփական երկրներից, իսկ Վրաստանը նրանց համար ապաստան է, որտեղ նրանց հնարավարություն է տրվում շարունակելու պրոֆեսիոնալ գործունեությունը: Այդ պատճառով էլ կարևոր է, որ այդ երկրում նրանց իրավունքները պաշտպանվեն: Հետևաբար, անհրաժեշտ է, որպեսզի կառավարության անդամները հետաքրքրվեն տեղի ունեցածով:
Դրա հետ մեկտեղ Խարտիայի խորհուրդը կոչ է անում լրագրողներին համերաշխություն դրսևորել, ակտիվորեն լուսաբանել կատարվածն ու իշխանություններից պահանջել այդ փաստի առթիվ առաջացած հարցերի պատասխաններ», — ասված է խարտիայի տարածած հայտարարությունում:
Հարավային Կովկասում Human Rights Watch-ի ներկայացուցիչ Գիորգի Գոգիան «Լիբերալ» պարբերականի հետ զրույցում հայտարարել է, որ շատ տարօրինակ է, որ Թբիլիսիի կենտրոնում կորչում է ադրբեջանցի լրագրողն, ու ինչ-որ ժամանակ անց հայտնի է դառնում, որ նա Բաքվում է:
«Եթե հաստատվի, որ լրագրողին առևանգել են Թբիլիսիից, որի արդյունքում նա կարող է անմարդկային վերաբերմունքի կամ կտտանքների զոհ դառնալ կամ քաղաքականապես մոտիվացված դատարանի առջև կանգնել, դա շատ վատ է մեր երկրի համար», — ասում է իրավապաշտպանը:
Ադրբեջանցի լրագրողի անհետացումն ու նրա հայտնվելն Ադրբեջանում հարուցել է սոցցանցերի վրացի օգտատերերի վրդովմունքը:
«Ադրբեջանցի լրագրողի պատմությունն ամենացնցողն էր վերջին հինգ տարվա ընթացքում», — Ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է «Եվրոպական Վրաստան» կուսակցության անդամ Շոթա Ուտիաշվիլին:
Լրագրող Գելա Մշիվլիշվիլին Ֆեյսբուքում գրում է, որ «ադրբեջանցի լրագրողի առևանգումը Թբիլիսիում և նրա «հայտնաբերումը» Բաքվում ցցուն միջադեպ է, որը հնարավոր չէ արդարացնել ոչ Եվրամիության հետ ասոցացման մասին համաձայնագրով, որ վիզային ռեժիմի ազատականացմամբ, ոչ էլ այն բանով»:
Օրեցօր ամրապնդվում է վստահությունն առ այն, որ մենք իշխանություն չունենք, — գրում է լրագրող Էլիսո Ջանաշիան:
Լրագրող Մանանա Վարդիաշվիլի. «Ադրբեջանցի լրագրողները Վրաստան են տեղափոխվել այն հույսով, որ այստեղ ապաստան կգտնեն, կխուսափեն բռնաճնշումներից: Ես ամաչում եմ մեր իշխանությունների համար»:
«Ցույցերի ժամանակն է: Դո՛ւրս գանք փողոց: Թե ինչպես մենք կվերապրենք այս խայտառակությունը, չգիտեմ», — գրում է նրա գործընկեր Նինո Զուրիաշվիլին:
Վաղը, մայիսի 31-ին ժամը 11:00-ին, վրացի լրագրողները, Լրագրողական էթիկայի խարտիայի խորհրդի կոչի համաձայն, մտադիր են հավաքվել կառավարության կանցելյարիայի մոտ և պահանջել տեղի ունեցածի վերաբերյալ կառավարության պատասխանը:-ին
