Մոսուլից փրկվածները
«Կավկազսկի ուզելի» նյութերի հիման վրա
Երեկ Գրոզնի է բերվել երկու երեխա՝ 8-ամյա աղջիկ և 9-ամյա տղա: Նրանք երկուսն էլ չեչեններ են, որոնց մոտ մեկ տարի առաջ տարել են Մերձավոր Արևելք ծնողները՝ հավանաբար «Իսլամական պետության» զինյալները կամ այդ ահաբեկչական կազմակերպության հետ կապված մարդիկ:
«Երեխաներն այրվածքներ են ստացել Մոսուլին հասցված հրթիռային հարվածների ժամանակ», — հայտարարել է Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայի երկրներում Չեչնիայի ղեկավարի ներկայացուցիչ, Ռուսաստանի Դաշնության խորհրդի անդամ Զիադ Սաբսաբին: Նա պատմել է նաև, որ երեխաների ծնողները զոհվել են:
«(Տղայի) ծնողները, եղբայրն ու երկու քույրերը զոհվել են: Նրան հայտնաբերած զինվորը մտածել է, թե երեխան ականապատված է, սակայն տղան կարողացել է ինքնաձիգով մարդուն համոզել, որ իր վրա պայթուցիկ չկա: Աղջկա ոտքերն ուժեղ այրված են: Հենց օդանավակայանում բժիշկները նրան անհրաժեշտ օգնություն են ցուցաբերել: Նրա ծնողները, երկու եղբայրներն ու քույրը նույնպես տեղում զոհվել են», — Սաբսաբիի խոսքերն է մեջբերում Չեչնիայի ղեկավարի կայքը:
«Մեր քաղաքացիների և երեխաների մասին տվյալները փոխվում են ամեն օր, մենք ամեն օր նոր տեղեկատվություն ենք ստանում, ստուգում յուրաքանչյուր հաղորդագրությունը: Մենք իմացել ենք Մոսուլի հյուսիսում ճամբարի գոյության մասին, և դրանում, մեր տվյալներով, կարող է Ռուսաստանի և ԱՊՀ 70-120 քաղաքացի գտնվել: Դա և ադրբեջանցիներ են, և ուզբեկներ, և տաջիկներ», — հայտարարել է Սաբսաբին ՌԻԱ Նովոստիին:
Ազատագրված երեխաներին փոխանցել են հարազատներին, հաղորդվում է, որ Չեչնիայում երկուսն էլ ազգականներ ունեն և մոր, և հոր կողմից:
Երեխաներին խնդրում են վերադարձնել ազգականները
Հաճախ հենց ազգականներն են դառնում երեխաների՝ հայրենիք վերադառնալու նախաձեռնողները: Նրանք սկսել են իշխանություններին ավելի հաճախ դիմել այն բանից հետո, երբ Սիրիայից Չեչնիա է վերադարձվել առաջին երեխան, դա տեղի է ունեղել օգոստոսի 1-ին, — «Կավկազսկի ուզելին» ասել է տեղական ոչ կառավարական կազմակերպություններից մեկի աշխատակիցը, որը խնդրել է իր անունը չնշել:
Երեխաների ազգականները «սկսել են ակտիվորեն դիմել ոչ կառավարական և միջազգային կազմակերպություններին, Չեչնիայի ղեկավարությանն Իրաքից և Սիրիայից իրենց երեախներին և թոռներին վերադարձնելու օգնության ակնկալիքով, — պատմել է ոչ կառավարական կազմակերոպության ներկայացուցիչը: — Յուրաքանչյուր մայր ու տատ հույս ունի, որ իր երեխան կամ թոռը փրկվածների շարքում կլինի»:
Օգոստոսի կեսերին Գրոզնիում կանանց ակցիա է անցկացվել. նրանք երթով անցել են քաղաքի փողոցներով և խնդրել Չեչնիայի ղեկավարությանը և անձամբ Ռամզան Կադիրովին աջակցել Իրաքի և Սիրիայի տարածքից իրենց հարազատների վերադարձին: Այն ժամանակ ենթադրվում էր, որ Իրաքում է գտնվում 48 երեխա, որոնց ծնողները տարել էին Ռուսաստանից:
Սեպտեմբերի 1-ին Չեչնիա է ժամանել հատուկ չվերթ Իրաքից. 4 կին և 8 երեխա: Ազատագրվածներից մեկի՝ Իման Մուզաևայի ազգականը պատմել է, որ երիտասարդ կնոջ մայրն ակտիվորեն զբաղվել է դստեր ազատագրմամբ:
«Նա Գրոզնիում կանանց երթի մասնակիցներից մեկն է եղել, խնդրել է Չեչնիայի իշխանություններին օգնել աղջկա վերադարձին հայրենիք: Իմանը 2000-ականների սկզբին ապրել է Ղազախստանում: Երբ ամուսնու հետ Սիրիա է մեկնել, միայն մեկ տղա են ունեցել, մյուս երկու տղաները ծնվել են Սիրիայում և Իրաքում: Ավագը 4 տարեկան է, կրտսերն՝ ընդամենը 6 ամսական: Իմանի ամուսնուն սպանել են անցյալ տարի, և նա երեխաների հետ չի կարողացել Իրաքն ինքնուրույն լքել», — ասել է Մուզաևայի ազգականը «Կավկազսկի ուզելի» թղթակցին:
Մերձավոր Արևելքի մարտական գործողությունների գոտուց երեխաներին տարհանելու հարցն առաջացել է 2017թ-ի հուլիսին, հաղորդել է Forbes-ի լրգրող Օրհան Ջեմալը «Կավկազսկի ուզելի» թղթակցին:
«Երեխաներին Իրաքից դուրս բերելու խնդիրը շատ սուր է դարձել Մոսուլի գրոհից հետո: Այնտեղ շատ երեխաներ են զոհվել, իսկ կենդանի մնացածները սարսափելի իրավիճակում են հայտնվել. նրանց ծնողները զոհվել են, իսկ երեխաները հայտնվել են քաղաքականորեն թշնամական շրջապատում: Թե ինչ անել երեխաների հետ, բացարձակ անհասկանալի էր», — պատմել է Ջեմալը:
Մոսուլուլմ երեխաների և զինյալների կանանց հանդեպ դաժան վերաբերմունքի մասին անուղղակիորեն վկայում է Ռուսաստանում մարդու իրավունքների հարցերով լիազոր Տատյանա Մոսկալկովայի դիմումը ՄԱԿ մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատար Զեյդ Ռաադ ալ Հուսեյնին և Եվրախորհրդի գլխավոր քարտուղար Թորբյորն Քգլանդին, որում նա խնդրել է «աջակցել Մոսուլն ահաբեկիչներից ազատ արձակելու գործողության ընթացքում ռուս կանանց և երեխաների հանդեպ դաժան վերաբերմունքը քննադատելու վերաբերյալ դիրքորոշմանը»:
Ինչո՞ւ են երեխաներին պատերազմ տանում
Ծայրահեղական կազմակերպությունների կողմնակիցները Սիրիա և Իրաք են բերում իրենց ընտանիքները, քանի որ չեն պատրաստվում հայրենիք վերադառնալ, «Կավկազսկի ուզելին» պատմել է նախկին զինյալը, որին հաջողվել է Ռուսաստան վերադառնալ այն բանից հետո, երբ նա հիասթափվել է «Իսլամական պետության» գաղափարներից:
Բացի այդ, շատ երեխաներ ծնվել են արդեն պատերազմի ժամանակ. չեչեն իրավապաշտպանները հաստատում են, որ վերջին տարիներին Սիրիա են մեկնել տասնյակ երիտասարդ կանայք:
Հուլիսին Չեչնիայի ՆԳՆ չնշված աղբյուրը «Կավկազսկի ուզելին» հաղորդել է, որ Սիրիայում և Իրաքում կարող են գտնվել հարյուրավոր չեչեն երեխաներ և կանայք:
