Սաակաշվիլիի առողջական վիճակը կդառնա՞ նրա օգտին փաստարկ դատարանում
Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակը
Վրաստանի երրորդ նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի փաստաբանները միջնորդություն են ներկայացրել Թբիլիսիի քաղաքային դատարան՝ պահանջելով անհապաղ ազատ արձակել նրան, քանի որ բանտարկյալն ունի մի քանի անբուժելի հիվանդություններ, որոնք, ըստ օրենքի, անհամատեղելի են ազատազրկման հետ։
Նախկին նախագահի փաստաբաններն ու հարազատներն ահազանգում են՝ Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակն օրեցօր վատանում է։ Բժշկական եզրակացություն կա, որ նա թունավորված է ծանր մետաղներով։ Սակայն կառավարությունը չի պատրաստվում զիջումների գնալ։
_________________________________________
Եթե ամփոփենք Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակի մասին ստացված վերջին հաղորդումները, ապա դրանք հետևյալն են. Միխեիլ Սաակաշվիլին «Վիվամեդ» կլինիկա տեղափոխվելուց հետո նիհարել է 43 կիլոգրամով։ Նա ունի տենդ, անորեքսիա, կախեքսիա, մկանների, հոդերի և ոսկորների ցավեր, մկանային ջղաձգումներ, որոնք կարող են լինել չբացահայտված վարակիչ պրոցեսի և/կամ հնարավոր թունավորման հետևանք։
Նրան տեսակցած մարդիկ ասում են, որ Սաակաշվիլին անճանաչելի է դարձել։ Նա հիմնականում պառկած է, դանդաղ խոսում է, դող ունի ձեռքերում և աչքերում։
Դեկտեմբերի 2-ին ամերիկացի թունաբան պրոֆեսոր Դեյվիդ Սմիթը հրապարակեց 2022 թվականի նոյեմբերի 28-ի զեկույցը, որտեղ ասվում է, որ Սաակաշվիլին թունավորվել է ծանր մետաղներով։ Զեկույցում ասվում է, որ նախկին նախագահի մազերի և եղունգների զննության արդյունքում նրա մարմնի մեջ հայտնաբերվել են սնդիկի և մկնդեղի մնացորդներ։ Այնտեղ նաև նշում է, որ այդ նյութերի նման չափաբաժինները չէին կարող օրգանիզմում հայտնվել դեղորայքային բուժման արդյունքում։
Պրոֆեսորի խոսքով՝ հավանական է, որ այդ թունավոր նյութերը Միխեիլ Սաակաշվիլիի օրգանիզմում են հայտնվել բանտարկությունից հետո։
Դեյվիդ Սմիթը գրում է, որ հիվանդին անհրաժեշտ է տեղափոխել համապատասխան բժշկական հաստատություն հետազոտության և հետագա զննության ու բուժման համար։
Մինչ այդ՝ դեկտեմբերի 1-ին, Էմպաթիա կենտրոնը հրապարակել էր նաև Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջության վերաբերյալ փորձագիտական եզրակացությունը։ Այնտեղ ասվում է, որ Սաակաշվիլին ձերբակալության ժամանակ «գործնականում առողջ» է եղել, իսկ այսօր նա մահվան վտանգի տակ է։
Դեկտեմբերի 4-ին հանրային պաշտպան Նինո Լոմջարիան այցելել է այն կլինիկա, որտեղ այժմ գտնվում է Սաակաշվիլին։ Նրա հետ միասին այնտեղ են ժամանել բժիշկներ, որոնք օմբուդսմենի գրասենյակին կից ստեղծված բժշկական խորհրդի անդամներ են, որոնք պարբերաբար մոնիթորինգի են ենթարկում նախկին նախագահի առողջական վիճակը։ Ահա թե ինչ է ասել այդ բժիշկներից մեկը՝ Թենգիզ Ցուլաձեն.
«Նա եկավ [կլինիկա] 116 կիլոգրամ քաշով, իսկ այժմ 73,6 է։ Հիվանդի վիճակը, մեր կարծիքով, ակնհայտ ծանր է, ունի քաշի զգալի կորուստ՝ թույլատրելիից շատ ավելի։ Կախեքսիան և քաշի զգալի կորուստը վտանգավոր են կյանքի համար, շատ վտանգավոր: Նա շատ է փոխվել իմ վերջին այցելությունից հետո։ Նկատվում է կոգնիտիվ ֆունկցիաների վատթարացում, մտածողության զգալի վատթարացում… Հիվանդի վիճակը խիստ անկայուն է.
Սաակաշվիլիի ընտանիքի, նրա թիմի անդամների, ընդդիմադիրների և քաղաքացիական հասարակության հիմնական պահանջը բուժման նպատակով Սաակաշվիլիին արտասահման տեղափոխելն է։
Դեկտեմբերի 3-ին Սաակաշվիլիի ստեղծած «Միացյալ ազգային շարժում» կուսակցությունը հանրահավաք է անցկացրել «Վիվամեդ» կլինիկայի մոտ՝ «Միշային պետք է փրկել».պահանջով։ Հանրահավաքին միացել են նաև այլ քաղաքական գործիչներ։ Ակցիայի կազմակերպիչները հայտարարել են, որ Սաակաշվիլիին բուժման նպատակով արտերկիր ուղարկելուց բացի այլ քաղաքական պահանջներ չունեն։
Մինչ այդ նախկին նախագահի ընտանիքի անդամները հորդորել են բոլորին զերծ մնալ իրավիճակը քաղաքականացնելուց։ Ընտանիքը պնդում է, որ Սաակաշվիլին չունի վրացական քաղաքական գործընթացներին մասնակցելու ոչ ցանկություն, ոչ էլ հնարավորություն, և այժմ դրված է միայն նրա ֆիզիկական գոյատևման հարցը։
- Սաակաշվիլիի դեմ գործերը։ Ինչո՞ւ են բանտում պահում Վրաստանի նախկին նախագահին
- «Սաակաշվիլին մահվան շեմին է». փորձագետներն ու ընկերները՝ Վրաստանի նախկին նախագահի մասին
Ի՞նչ կպատասխանի դատարանը
Միխեիլ Սաակաշվիլիի փաստաբանները նրան ազատ արձակելու միջնորդությամբ դիմել են Թբիլիսիի քաղաքային դատարան։ Միջնորդությունը հիմնված է Էմպաթիա կենտրոնի եզրակացության վրա։ Այդ զեկույցում նշվում է, որ Սաակաշվիլին ունի մի քանի անբուժելի հիվանդություններ, որոնք անհամատեղելի են ազատազրկման հետ։
«Զեկույցում թվարկված ախտորոշումները պաշտոնապես ճանաչված են որպես ծանր և անբուժելի»,— TV Pirveli-ին ասել է Սաակաշվիլիի փաստաբան Շալվա Խաչապուրիձեն։ Նա նաև նշել է, որ այս գործով նիստին պատրաստվում են հարցաքննել մինչև 25 վկայի։
Միխեիլ Սաակաշվիլիին ազատ արձակելուց հրաժարվելու դեպքում պաշտպանական կողմը խնդրում է հետաձգել նախկին նախագահի նկատմամբ պատժի կիրարկումը։
«Հիմք ընդունելով հետաքննության եզրակացությունը և մեր կողմից դատարան ներկայացված ապացույցները՝ քիչ հավանական եմ համարում, որ դատարանը չբավարարի մեր միջնորդությունը»,— ասել է փաստաբան Շալվա Խաչապուրիձեն։
Այս թեմայով առաջին մեկնաբանությունն է արել արդարադատության նախարար Ռատի Բրեգաձեն։ Նա ասել է, որ Սաակաշվիլին լիարժեք բուժում է ստանում Վրաստանում, և որ նրան բուժման նպատակով այլ երկիր ուղարկելու տարբերակը չի դիտարկվում։ Նրա խոսքով՝ ինքն անձամբ ծանոթ չէ Էմպաթիա կենտրոնի եզրակացությանը, թեև գիտի, թե ինչ ախտորոշումներով է հոսպիտալացվել Միխեիլ Սաակաշվիլին և կարծում է, որ պետությունն անում է անհրաժեշտ ամեն ինչ։
«Ավելի լավ է այդ մասին խոսել բժիշկների հետ։ Բայց իմ կողմից կարող եմ ասել, որ պետությունն անում է ամեն հնարավորը, որպեսզի նրա առողջության իրավունքը լիարժեք իրացվի, նա միշտ ստացել է համապատասխան և համարժեք բժշկական ծառայություններ պետությունից»,— ասել է նախարարը։
Հավանաբար, առաջիկա օրերին դատարանը կքննի Սաակաշվիլիի գործը։
Ի՞նչ է պատրաստվում անել կառավարությունը
Երկրում հատուկ ուշադրությամբ են հետևում Միխեիլ Սաակաշվիլիի վերաբերյալ նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիի հայտարարություններին ու դիրքորոշումներին, քանի որ ըստ օրենքի նախագահը կարող է նրան ներում շնորհել։
Սակայն Զուրաբիշվիլին BBC-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է, որ դեռևս իրավասություն չունի ներում շնորհել Սաակաշվիլիին, և եթե անգամ ունենար, ապա դա չէր անի.
«Ես դա անելու լիազորություն չունեմ մեկ պարզ պատճառով՝ դեռ ոչինչ պարզված չէ, նրան դեռ դատում են, իսկ Վրաստանի օրենսդրության համաձայն՝ ներում շնորհելը հնարավոր է միայն դրանից հետո», — ասել է Զուրաբիշվիլին։
Հարցին, թե դատավարության ավարտից հետո նա ներում կշնորհի նախկին նախագահին, Սալոմե Զուրաբիշվիլին պատասխանել է. «Դա այլ հարց է, ես բացատրեցի, թե ինչու դա չեմ անի։ Դա բեւեռացման գործոն է… Չեմ կարծում, որ պետք է գործիք դառնամ ավելի մեծ բևեռացման համար»:
Միաժամանակ նա հավելել է, որ չի ցանկանում, որ «նախագահը մահանա բանտում կամ անդառնալի վնասներ կրի»։
«Ես հրապարակային հայտարարում եմ, որ նա պետք է արտահանձնվի, կամ չգիտեմ, թե ինչ տերմին է օգտագործվում, բայց նա պետք է լրացուցիչ բուժում ստանա… սա որոշում է, որը պետք է կայացնի դատարանը»,— ասել է նախագահը։
Սալոմե Զուրաբիշվիլիի խոսքերը շատ նման են Սաակաշվիլիի վերաբերյալ իշխող թիմի համաձայնեցված դիրքորոշմանը։ Նրա ներկայացուցիչներն անընդհատ կրկնում են, որ Սաակաշվիլիի ազատ արձակումը երկրում քաոսի ու անկարգությունների կհանգեցնի, իսկ ով դա է ուզում, անկարգությունների կողմնակից է։
«Միակ բանը, որ կառավարում է մարդկանց, ովքեր երկրի ներսում կամ դրսում խոսում են Սաակաշվիլիի ազատ արձակման մասին, երկրում քաոս ստեղծելու շահագրգռվածությունն է», — ասել է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության նախագահ Իրակլի Կոբախիձեն:
Իր վերջին հայտարարություններից մեկում նա ասել է, որ եթե Զուրաբիշվիլին ներում շնորհի Սաակաշվիլիին, ապա դա կլինի ընտրություն՝ «ի օգուտ անկարգությունների»։
«Սաակաշվիլիին ներում շնորհելը նախագահի իրավասությունն է։ Եթե Սալոմե Զուրաբիշվիլին ընտրություն կատարի խաղաղության և անկարգությունների միջև՝ հօգուտ վերջինի, հասարակությունը պետք է գնահատի դա։ Հուսով եմ, որ նախագահը դա չի անի»,— ասել է Կոբախիձեն։
«Մենք շարունակում ենք ուշադիր հետևել Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջությանը։ Մենք ծանոթ ենք նոր փաստաթղթերին և նրա առողջական վիճակի մասին զեկույցին, որն այժմ հանրային սեփականություն է»,— ասել է Վրաստանում ԱՄՆ դեսպան Քելի Դեգնանը` մեկնաբանելով զեկույցը։
Դեսպանի խոսքով` կարևոր է ձեռնարկել համապատասխան քայլեր, որոնք անհրաժեշտ են Սաակաշվիլիի առողջության և իրավունքների պաշտպանության համար.
«Մենք բազմիցս կոչ ենք արել կառավարությանը երաշխավորել, որ Սաակաշվիլին համապատասխան բուժում կստանա և նրա իրավունքները կպաշտպանվեն: Այս զեկույցից հետո կարևոր է ձեռնարկել համապատասխան քայլեր, որոնք անհրաժեշտ են նրա առողջության և իրավունքների պաշտպանության համար»։
Վրաստանում ԵՄ դեսպան Պավել Գերչինսկին նույնպես հայտարարել է, որ ԵՄ-ն վերահսկում է Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակը և կապի մեջ է նրա ընտանիքի հետ։
Գերչինսկին ասում է, որ ԵՄ ներկայացուցիչը Վրաստանի իշխանությունների հետ կքննարկի բանտարկված նախկին նախագահի իրավունքներին առնչվող հարցերը.
«Ուշադիր հետևում ենք նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակին։ Մենք կապի մեջ ենք նրա ընտանիքի հետ և բարձրացնում ենք նրա իրավունքների հետ կապված հարցեր։ Շատ կարևոր է, որ նրա իրավունքները լիովին պաշտպանված լինեն։ Բայց, իհարկե, նրա հետագա ճակատագրի վերաբերյալ որոշումները պետք է կայացնի վրացական դատարանը»։
Իշխանությունների ինչի՞ն է պետք վատառողջ Սաակաշվիլիին բանտում պահելը
Interpressnews-ին տված հարցազրույցում քաղաքական վերլուծաբան Գիա Խուխաշվիլին ասել է, որ իշխանությունները չեն ցանկանում Սաակաշվիլիի հարցը հանել ներքաղաքական օրակարգից, քանի որ տարիներ շարունակ շահարկում են այն․
«Իշխանությունը Սաակաշվիլիի գործոնը դիտարկում է զուտ քաղաքական տեսանկյունից։ Միխեիլ Սաակաշվիլիի դատավճիռը կհետաձգվի կամ նախկին նախագահը կտեղափոխվի արտասահման բուժման՝ միայն որոշակի զիջումներից հետո։ Մենք տեսանք, որ «Վրացական երազանքի» նախագահ Իրակլի Կոբախիձեն ուղղակիորեն սպառնացել է Վրաստանի նախագահ Սալոմե Զուրաբիշվիլիին, որպեսզի նա նույնիսկ չմտածի Սաակաշվիլիին ներում շնորհելու մասին։ Երբ խոսակցությունն ընթանում է այս տոնով, պարզ է դառնում, որ իշխանությունները շատ են ցավում Սաակաշվիլիի գործոնը վրացական քաղաքականությունից հեռացնելու համար»։
Խուխաշվիլին չի բացառում նաև, որ «Վրացական երազանքը» կօգտագործի այս թեման ԵՄ անդամակցության թեկնածուի կարգավիճակի համար Արևմուտքի հետ առևտրի նպատակով.
«Այսպիսով, իշխող կուսակցությունը որևէ պայման կատարելու կարիք չի ունենա, որպեսզի երկիրը թեկնածուի կարգավիճակ ստանա։ Կառավարության միակ նպատակը իշխանությունը պահելն է մինչև իր օրերի ավարտը»։
Միխեիլ Սաակաշվիլին «Վիվամեդ» կլինիկա է տեղափոխվել 2022 թվականի մայիսի 12-ին՝ բանտում գտնվելու ընթացքում նրա առողջական վիճակի վատթարացումից հետո։ Այն ժամանակ նախկին նախագահին այցելած ընկերներն ու ընտանիքի անդամները ասում էին, որ թեև նա հիվանդանոցում է, սակայն Սաակաշվիլիի առողջական վիճակն օրեցօր վատանում է։
Վրաստանի նախկին նախագահ, Ուկրաինայի քաղաքացի Միխեիլ Սաակաշվիլին Վրաստան է վերադարձել 2021 թվականի սեպտեմբերի վերջին։ Հոկտեմբերի 1-ին նա ձերբակալվել է և երկու քրեական մեղադրանքով դատապարտվել վեց տարվա ազատազրկման։ Նրա նկատմամբ հարուցվել է ևս երեք գործ, այդ թվում՝ պետական սահմանն ապօրինի հատելու հոդվածով։
Ձերբակալության օրը Սաակաշվիլին հացադուլ էր հայտարարել և առաջին փուլում շարունակել այն 50 օր, ինչը, ըստ բժիշկների, լուրջ վնաս է հասցրել նրա առողջությանը։
Միխեիլ Սաակաշվիլիի առողջական վիճակը
