«Ես իրենց պետք եմ»․ միայնակ հոր պատմություն
Միայնակ հոր պատմություն
Հայաստանում միայնակ հայրերի մասին չեն խոսում, թեման չի քննարկվում, իրականում նրանք շատ չեն։ Քչերն են կնոջ մահից կամ ամուսնալուծությունից հետո ստանձնում երեխաների խնամակալությունը։ Նույնիսկ պետական մարմինները միայնակ հայրերի վիճակագրություն չեն վարում։ Հայտնի չէ, թե քանի տղամարդ կա Հայաստանում՝ միայնակ ծնողի կարգավիճակով։
Զույգերի ամուսնալուծությունից հետո երեխաները սովորաբար մնում են կնոջ հոգածության ներքո, իսկ մոր մահվան դեպքում խնամակալ են դառնում հիմնականում տատիկները։
- Հայաստանում սկսել են ավելի շատ երեխաներ ծնվել. իրավիճակի գնահատում
- «Եկեք հանցանքն անվանենք ավանդույթ». վաղ ամուսնությունների խնդիրը Վրաստանում
- Վերջին պատերազմը Լեռնային Ղարաբաղում։ Մի ընտանիքի պատմություն
«Նայում էի երեխաներիս ու հասկանում, որ չեմ կարող ինձ կործանել»
35-ամյա Շալիկո Յորենցը միայնակ հայր է։ Երկու երեխա է մեծացնում, զբաղվում նրանց դաստիարակությամբ, կենցաղային գործերով։ Սանրում, հյուսում է դստեր վարսերը, երկու տարեկան որդուն սովորեցնում է դանակ-պատառաքաղից օգտվել։
Շալիկոն որևէ վայրկյան երեխաներից բաժանվելու մասին չի մտածել։ Միայնակ հայր է դարձել, քանի որ կինը՝ Գայանեն, մահացել է երկրորդ երեխային լույս աշխարհ բերելուց երեք օր անց։ Հղիության ժամանակ նրա մոտ արյան քաղցկեղ է հայտնաբերվել։
Փոքրիկ որդին, որը չի տեսել մորը, տատիկին է մայրիկ ասում, որն իրենց շատ է օգնում։ Շալիկոն, սակայն, մտավախություն ունի, որ երբ տղան մեծանա, ցավոտ հարցեր է տալու իրեն։
Ասում է՝ իր համար կնոջ մահն անակնկալ էր։ Վստահ էր, որ ծննդաբերությունից հետո միասին կպայքարեն ու կհաղթահարեն լիմֆոման։
«Երբ ինձ բժիշկն ասաց, որ մահացել է, չէի հավատում։ Թմրեցի այդ պահին, ոչինչ չէի լսում, չէի զգում: Լացս խեղդում էի, որ երեխեքը չտեսնեն։ Չէի ուզում, որ մտածեն՝ թույլ եմ։ Երբ նայում էի երեխաներիս, հասկանում էի, որ չեմ կարող ինձ կործանել, ես իրենց պետք եմ։ Իրենք մեղավոր չեն, որ մայրը մահացել է։ Կարող էի չարանալ, էգոիստ դառնալ, մեղադրել ամենքին, պահանջել բոլորից, որ ինձ խղճան, օգնեն։ Բայց ինձ հավաքեցի, որ առաջ շարժվեմ»,- պատմում է Շալիկոն։
«Չէի ուզում միֆեր հորինել, խաբել, որ հեռու է գնացել, շուտով կգա»
Մոր կորուստը դժվար հաղթահարելի է եղել դստեր՝ Միլայի համար, որը գիտակցել է կատարվածը։
«Միլան մոր հետ շատ էր կապված։ Առաջին օրերին չկարողացա նրան ասել մահվան մասին, բառեր չէի գտնում։ Հուղարկավորությունից մի քանի օր անց մտքերս կարգի բերեցի ու նրան ասացի։ Երբ Գայանեն դեռ հիվանդանոցում էր, Միլան նրան Վայբերով ծաղիկներ էր ուղարկում, որպես կարոտի նշան։ Ուղարկում էր մահից հետո էլ․․․ Ու սպասում էր, որ Գայանեն պիտի պատասխանի։
Դրա համար չէի ուզում նրան սուտ ասել, միֆեր հորինել, խաբել, որ հեռու է գնացել, շուտով կգա։ Չէի ուզում, որ իր մեջ անընդհատ այդ սպասման զգացումն արթուն լինի, որ դռան ամեն թակոցից մտածի, թե մայրն է»,- ասում է Շալիկոն։
Մինչ օրս աղջիկը պարբերաբար լալիս է, կարոտում է մորը։ Հայրիկը դստեր հետ շատ է խոսում, ուզում է, որ իրեն լիովին վստահի ու չամաչի իր հետ խոսել նույնիսկ զգայուն թեմաների շուրջ։
«Կինն ու ամուսինը հավասար ծնողներ են իրենց երեխաների համար»
Շալիկոն շատերի համար դարձել է լավ հայրիկի օրինակ։ Երեխաներ դաստիարակելու նրա մոտեցումն ու կենցաղային հարցերում ներգրավվածությունը հավանում են շատերը ու հետևում նրան Ինստագրամում։ Այստեղ նա պատմում է գիտակցված ծնողավարության, միայնակ հայր լինելու, երեխաների հետ անցկացրած առօրյայի մասին։
Հույս ունի, որ ավելի շատ մարդիկ կտեսնեն, թե ինչպես է զբաղվում կենցաղային գործերով, ու կհասկանան՝ դա ամոթալի չէ․
«Շատ հայրեր Հայաստանում ամաչում են տանը գործ անել, ափսե լվանալ, իրենց կնոջն օգնել։ Ավելին, նույնիսկ ամաչում են ցույց տալ սերն իրենց երեխաների նկատմամբ։ Չեն գրկում, չեն համբուրում, հատկապես աղջիկ երեխաներին։ Ես կարծում եմ, որ դրանից ամաչել պետք չէ։ Կինն ու ամուսինը հավասար ծնողներ են իրենց երեխաների համար։ Երկուսով պետք է կիսեն երեխայի խնամքի հոգսերը։
Ո՞վ է ասել, որ երեխային տակդիր հագցնելը կամ դրսում նրա հետ զբոսնելն ամոթ է։ Հիմա, երբ ցույց եմ տալիս, թե ինչպես եմ ինքս դա անում, տեսնում եմ, որ մարդկանց դա հետաքրքիր է։ Շատերը օրինակ են վերցնում ինձնից, շատերը գրում են՝ երանի թե բոլոր հայրերն այսպիսին լինեին»։
«Հայրս զինվորական էր, տանը քիչ էր լինում։ Մենք շատ էինք օգնում մորս»
Ըստ Շալիկոյի՝ հետխորհրդային տարիներին, մասնավորապես պատերազմյան ու հետպատերազմյան շրջանում, տղամարդիկ իրենց ժամանակն ընտանիքում չեն անցկացրել։ Ունեցել են «ավելի կարևոր գործեր», կենցաղային խնդիրներն ու երեխաների խնամքը թողել են կնոջ ուսերին։ Այդ ժամանակներն անցել են, իսկ արական սեռի ներկայացուցիչները չեն փոխվել։
«Հայրս զինվորական էր, տանը քիչ էր լինում։ Մենք շատ էինք օգնում մորս։ Երևի հենց այդ ժամանակ էլ զգացել եմ, թե ինչ դժվար է կնոջ համար՝ լինել առանց աջակցող մեկի։ Շատերը աշխատանքից գալիս են, պառկում բազմոցին, հեռուստացույց նայում, իրենց հետ էլ խաղալ ցանկացող երեխային ասում՝ գնա, մի խանգարի: Կնոջն էլ՝ թե տար դաստիարակի երեխային, խանգարում ա, չի թողնում հեռուստացույց նայեմ։ Ողջ պատասխանատվությունը երեխայի պահվածքի կնոջ ուսերին է մնում, ինչը սխալ է»,- կարծում է նա։
Շալիկոն նկատում է նաև, որ երիտասարդ հայրերից շատերը գիտակցում են ընտանիքում անցկացրած ժամանակի ու երեխաների դաստիարակությամբ զբաղվելու կարևորությունը։
«Ծնողը ծնող է, կարևոր չէ՝ հայրն է, թե մայրն է։ Անկախ նրանից՝ կինն է շատ աշխատում, թե տղամարդը, երկուսն էլ պետք է մասնակցեն երեխաների խնամքին ու դաստիարակությանը։ Իրականում, կարծում եմ, որ շատերն են ուզում օգնել իրենց կանանց, երեխաների հետ ժամանակ անցկացնել, բայց հանրային ճնշման արդյունքում չեն անում։
Մտածում են, որ եթե երեխայի տակդիրը փոխեն, կծիծաղեն իրենց վրա, կամ որ հրաժարվեն ընկերների հետ բլոտ խաղալուց, կասեն՝ «պոդկաբլուչնիկ»։ Մարդիկ, որոնք չեն հասկանում, որ ընտանիքը առաջնահերթ է, ավելի կարևոր է, քան բլոտը, լավ ընկեր կամ լավ բարեկամ չեն»,- համոզված է նա։
«Եթե տղամարդն ութ ժամ է աշխատում, կինը՝ ամբողջ օրը»
Նա հայր է դարձել 28 տարեկանում։ Սրտատրոփ սպասել է առաջնեկի՝ Միլայի ծնունդին։ Ասում է, որ դստեր կյանքի առաջին ամիսները բարդ են եղել, կնոջը շատ է օգնել՝ երեխային քնացրել է, գիշերներն անցկացրել հետը․
«Աղջկաս ննջարանից հանում էի գիշերը, փոքրիկ զամբյուղ ուներ, ողջ գիշերը օրորում էի, որ կինս քնի։ Ես էլ ֆուտբոլ էի նայում՝ աշխարհի առաջնությունն էր։ Այդ ժամանակ իսկապես զգացի, թե ինչ է հայր լինելը։ Երբ դեռ պապա չէի, լսում էի, թե տղամարդիկ ինչքան են դժգոհում, որ այլ սենյակում են քնում, որ երեխայի ձայնը իրենց չխանգարի։ Այդպես էլ չհասկացա նրանց։ Ո՞նց կարելի է թողնել ու գնալ, երբ երկուսն էլ քո կարիքն ունեն»։
Իր համար ընդունելի չէ, երբ թերագնահատում են տնային տնտեսուհիների արածը․
«Եթե տղամարդն ութ ժամ է աշխատում, կինը ամբողջ օրը աշխատում է, չի հանգստանում։ Դա հսկայական աշխատանք է, որը կատարում է մեկ հոգի։ Եթե տղամարդիկ այդ աշխատանքը կատարողներին առանձին վճարեն, մեծ գումարներ կծախսեին՝ խոհարարին վճարելու, մաքրուհուն վճարելու համար»։
Հիմա Շալիկոյի կյանքում իր անձնական հետաքրքրությունների ու նախասիրությունների համար ժամանակը խիստ սահմանափակ է։ Այլ բանով զբաղվելու ցանկությունն էլ մեծ չէ Ուզում է երեխաների հետ շատ ժամանակ անցկացնել, որ լրացնի մոր բացակայությունը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Միայնակ հոր պատմություն
