«Մեզ ստիպեցին սա անել»․ Վրաստանի Չիատուրա հանքափորների շրջանում բողոքի ցույցի երեք մասնակից կարել է բերանը
Վրաստանի Չիատուրա հանքափորների շրջանի գյուղերից մեկի բնակիչները բերանները կարել են՝ որպես բողոքի նշան
Արևմտյան Վրաստանի Չիատուրա հանքափորների շրջանի Շուքրութա գյուղի երեք բնակիչ կարել է բերանը՝ իշխանություններից պահանջելով ուշադրություն դարձնել այստեղ մանգան արդյունահանող Georgian Manganese Ltd. ընկերության ավերիչ գործունեության դեմ իրականացվող զանգվածային ցույցին։
Ցույցի մյուս տասը մասնակիցները հացադուլ են հայտարարել։
Չիատուրայում ցույցերը սկսվել են 2021 թ․ ապրիլի 23-ին, այն բանից հետո, երբ տեղի գյուղերի հանքափորներն ու ֆերմերները չեն կարողացել իրենց խնդիրների լուծմանը հասնել բանակցությունների միջոցով։ Գլխավոր պահանջները բնապահպանական են, քանի որ մանգանի արդյունահանման աշխատանքները լուրջ վնաս են հասցրել շրջակա միջավայրին։ Նաև լրջորեն տուժել են որոշ տներ, իրավիճակը շարունակում է վատթարանալ։
Ցույցի մասնակիցները պահանջում են դադարեցնել աշխատանքները, փոխհատուցում վճարել, ինչպես նաև կոչ են անում կառավարությանը՝ զբաղվել խնդիրների լուծմամբ։
Մասնագետների գնահատականով՝ Վրաստանի մանգանի հանքերը հանքանյութի բարձր որակով, արդյունաբերական մեծ պաշարներով և հարմարավետ աշխարհագրական դիրքով են աչքի ընկնում։ Չիատուրայի հանքի շահագործումը սկսվել է 1879 թ-ին։ 1990-ին արդյունահանվել է 203 մլն տոննա անմշակ հանքանյութ, իրացվել է 108 մլն տոննա պատրաստի արտադրանք։ Մանգանի արդյունահանումը կրճատվել է 1990 թ-ից ի վեր։ «Չիատուրամանգանի» մասնավորեցման և վերականգնման բազմաթիվ անհաջող փորձերից հետո շրջակա միջավայրի պահպանության նախարարությունը 2006 թ․ նոյեմբերի 11-ին տենդեր է հայտարարել։ Հաղթած ընկերությունը Չիատուրայի հանքում օգտակար հանածոների և «Չիատուրամանգան» ԲԲԸ-ի բոլոր ակտիվների իրավունք է ստացել։
Ինչի՞ դեմ է բողոքում բնակչությունը
Շուքրութի գյուղի բնակիչները պնդում են, որ մանգանի արդյունահանման մեթոդները շատ տներ վթարային են դարձրել, և մարդիկ իրենց կյանքի և առողջության համար մշտական վախի մեջ են ապրում։
Բողոքի ներկայիս ծայրահեղ ձևին անցնելու որոշումն ընդունվել է այն բանից հետո, երբ 85 օր շարունակ նրանք չեն կարողացել ոչնչի հասնել բանակցությունների միջոցով։ Կասեցվել է նաև Չիատուրայի շրջանի թաղապետարանի դիմաց վրան տեղադրելու փորձը։
Ավերվող տները միակ խնդիրը չեն, որն անհանգստացնում է Շուքրութիի բնակիչներին։ Բակերից ներքև անցնող հանքահորը ճաքեր է առաջացրել, որոնք հողերը գյուղատնտեսության համար անպիտան են դարձրել։
«Տները փլվում են գլխներիս, հողը ճաքել է։ Քաղաքապետ Գիվի Մոդեբաձեն մեզ թույլ չտվեց վրան տեղադրել։ Ոչ մի միջոցով չկարողացանք գրավել ո՛չ ընկերության, ո՛չ կառավարության ուշադրությունը։ Եվ ահա մենք ստիպված ենք դիմել բողոքի ծայրահեղ մեթոդի»,- հայտարարել են տեղի բնակիչները։
Շուքրութա գյուղն օգնության է դիմել ժողովրդական պաշտպանին։
Մանգանի արդյունահանման մեթոդների դեմ ներկայիս ցույցն առաջինը չէ այս շրջանում։ Տարիներ շարունակ իշխանությունը չի կարողանում լուծել մասշտաբային բնապահպանական վնասի խնդիրը, չնայած այն բանին, որ իրավիճակի վերահսկողության համար պետությունը հատուկ մենեջեր է նշանակել։
Ցույցի առաջին փուլում՝ ապրիլին, ցուցարարներին էին միացել նաև հանքերի աշխատակիցները։ Նրանք պահանջում էին 50%-ով աշխատավարձերի բարձրացում, ապահովագրական փաթեթների բարելավում, վարձու աշխատողներին աշխատանքային պայմանագրերի փոխանցում, քաղաքով մեծ բեռնատարների երթևեկութան արգելք։
Այս հարցերի շուրջ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ընկերության և աշխատակիցների միջև, և նրանք վերադարձել են աշխատավայրեր։
