Հայաստանում «Մարտի 1–ի» գործով զոհերի հարազատները հրաժարվել են մասնակցել դատին

Հայաստանում 2008 թ–ի մարտի 1–ի ողբերգական իրադարձությունների զոհերի իրավահաջորդները հրաժարվել են ներկա գտնվել Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի և բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաների գործով դատական նիստերին։ Այս մասին սեպտեմբերի 7–ին հայտարարել է նրանց փաստաբան Տիգրան Եգորյանը։

Նրա խոսքով՝ զոհերի հարազատները կարծում են, որ դատը ֆարսի է վերածվել, իսկ «որոշ կառույցների կողմից սաբոտաժ և հակազդեցություն է նկատվում իրական մեղավորներին բացահայտելու փորձերին»։

«Մարտի 1–ի գործը» վերաբերում է 2008 թ–ի իրադարձություններին։ Այն ժամանակ նախագահական ընտրությունների արդյունքները չընդունող քաղաքացիների ցույցը ցրելիս մարտական զենք էր կիրառվել, 10 մարդ մահացել էր

Այս գործով ամբաստանյալներից է նաև Հայաստանի նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը, որը մեղադրվում է սահմանադրական կարգը տապալելու մեջ։

● Կրեմլի շահերի մասին․ Ռուսաստանի նախագահը շնորհավորել է ընկերոջ՝ Հայաստանի նախկին նախագահի ծննդյան օրը

● Հայաստանի նախկին նախագահն առաջին մեծ հարցազրույցն է տվել բանտից դուրս գալուց հետո

Ի՞նչ են ասում իրավահաջորդները

Փաստաբան Տիգրան Եգորյանը, որը ներկայացնում է զոհերի իրավահաջորդների շահերը, հայկական իշխանություններին մի շարք խնդիրների լուծման հարցում հայտարարել է «անընդունակ»․

«Դատախազությունը «Մարտի 1-ի» գործով չէր դրսևորում բավարար կամք և ջանադրություն քրեական հետապնդումները համակարգված և հետևողականորեն իրականացնելու ուղղությամբ, առանձին դեմքեր հնարավորություն էին ստանում խուսափելու քննությունից, ․․․ազատվելու քրեական հետապնդումից: Նախագահող դատավորն իր իշխանությունը կարողանում է իրականացնել միայն տուժողների իրավահաջորդների նկատմամբ: Այդ պատճառով էլ մենք դադարեցնում ենք մեր ֆիզիկական մասնակցությունը այդ անբովանդակ միջոցառմանը»։

Բացի այդ, փաստաբանը սաբոտաժ է համարում մարտի մեկի գործի նյութերի անհետացումն Ազգային անվտանգության ծառայության արխիվից։ Այն մասին, որ Հայաստանի գլխավոր հատուկ ծառայության արխիվներից փաստաթղթեր են անհետացել, 2019 թ–ի մայիսին հայտարարել էր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

«Ակնհայտ է, որ նյութերը լայն սպեկտրի են վերաբերում», – այն ժամանակ ասել էր վարչապետը։

Ի՞նչ է տեղի ունեցել 2008 թ–ի մարտի 1–ին

2008թ-ին Հայաստանում նախագահական ընտրություններ անցկացվեցին։ Այդ ժամանակ գործող նախագահը դեռ Ռոբերտ Քոչարյանն էր։ Թեև Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը քվեարկության արդյունքում արդեն հաղթող էր ճանաչել Սերժ Սարգսյանին, սակայն նա դեռ չէր հասցրել ստանձնել պաշտոնը։ 

2008 թ–ի փետրվարի 18–ի նախագահական ընտրություններից հետո հայկական

ընդդիմությունը Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի

գլխավորությամբ, որը թեկնածուներից մեկն էր,  բողոքի ակցիաներ էր

անցկացնում։ Ընդդիմադիրները վստահ էին, որ Տեր-Պետրոսյանն է հաղթել, և

պահանջում էին վերանայել ընտրությունների արդյունքները։ 

Տասն օր շարունակ՝ մինչև մարտի մեկը, հազարավոր մարդիկ փողոցից տուն չէին գնում՝ շուրջօրյա մասնակցելով ցույցերին։

2008 թ–ի մարտի մեկին ցույցը ցրելիս մարտական զենք էր կիրառվել, տասը մարդ էր զոհվել՝ ութ քաղաքացիական անձ և ոստիկանության երկու աշխատակից։ 

Ինչի՞ համար է մեղադրվում Քոչարյանը

2018թ-ի հուլիսի 28–ին Ռոբերտ Քոչարյանը կալանավորվեց։ Նրան մեղադրանք առաջադրվեց 2008թ-ի մարտի 1-ի իրադարձությունների գործով սահմանադրական կարգը տապալելու համար։

Հայաստանի կառավարությունը, որն իշխանության է եկել 2018 թ–ի «թավշյա» հեղափոխությունից հետո, այս գործին առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձնում։

Քոչարյանի փաստաբաններն արդեն երեք անգամ կարողացել են փոխել նրա խափանման միջոցը։ Վերջին անգամ նա կալանքից ազատ է արձակվել Վերաքննիչ դատարանի 2020 թ–ի հունիսի 19–ի վճռով երկու միլիարդ դրամ գրավով։ Դա գրավի աննախադեպ մեծ գումար է Հայաստանի համար։ Սակայն արդեն հուլիսի 1–ին գլխավոր դատախազությունը վճռաբեկ բողոք էր ներկայացրել նրան ազատ արձակելու որոշման դեմ։ Դատարանն այն դեռ չի քննել։

«Մարտի 1»–ի գործով դատը, որով մեղադրվում է Հայաստանի նախկին նախագահը, շարունակվում է։

Ինչո՞ւ են 2008 թ–ի մարտի 1–ի իրադարձություններն այդքան կարևոր վարչապետ Փաշինյանի համար

Հայաստանի ներկայիս վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը խոսում էր մարտի մեկի գործի բացահայտման կարևորության մասին դեռ նախքան 2018 թ–ին վարչապետ դառնալը։ 

2008թ-ի նախագահական ընտրություններին նա ներկայացնում էր նախագահի թեկնածու Լևոն Տեր-Պետրոսյանի շահերը։ Մարտի 1-ի ողբերգական դեպքերից հետո ընդդիմադիր գործիչը մեկ տարի չորս ամսով ընդհատակ էր անցել զանգվածային անկարգությունների կազմակերպման համար մեղադրանքների պատճառով։

2010թ-ի հուլիսի 1-ին Փաշինյանն ինքնակամ ներկայացել էր դատախազություն, կալանավորվել և դատապարտվել 7 տարվա ազատազրկման։ Մեկ տարի և 11 ամիս անց նրա վրա տարածվեց Հայաստանի անկախության 20-ամյակի առթիվ հայտարարված համաներումը։ Իրավապաշտպանները կարծում են, որ իշխանությունները ստիպված էին այդ քայլին գնացել՝ միջազգային կառույցների ճնշման տակ։ 

Ռոբերտ Քոչարյանը բազմիցս բացահայտ հայտարարել է, որ Հայաստանի նոր իշխանությունների արմատական հակառակորդներից է։