Հայաստանը հումանիտար բեռներ է ուղարկել ԼՂ, Ադրբեջանը դա անվանել է սադրանք
Մարդասիրական բեռների առաքում Հայաստանից ԼՂ
Երեկվանից Լեռնային Ղարաբաղ ուղևորվող հումանիտար օգնությամբ լի բեռնատարները գտնվում են հայկական Կոռնիձոր գյուղի մոտակայքում՝ սահմանային գոտում։ Հայաստանի կառավարության ուղարկած ավտոշարասյունը կմնա այնտեղ այնքան ժամանակ, քանի դեռ «Ադրբեջանը չի կատարել Արդարադատության միջազգային դատարանի` իրավաբանորեն պարտավորեցնող որոշումը»՝ ապահովելու Լաչինի միջանցքով անխոչընդոտ տեղաշարժը։ Այս մասին Twitter-ի իր միկրոբլոգում գրել է ՀՀ փոխարտգործնախարար Վահան Կոստանյանը։
Շարասյունը բեռնված է սննդամթերքով, մանկական սննդով և դեղամիջոցներով՝ մոտ 400 տոննա ընդհանուր քաշով։ Ռուս խաղաղապահները, որոնց Հայաստանի կառավարությունը դիմել է բեռը տեղ հասցնելու ակնկալիքով, դեռևս չի կատարել այդ խնդրանքը։ Հայկական լրատվամիջոցներն ընդգծում են, որ ռուսական խաղաղապահ զորախումբն իր անգործության հետ կապված նույնիսկ որևէ պարզաբանում չի ներկայացրել։
Բաքուն մարդասիրական բեռներ ուղարկելու Հայաստանի նախաձեռնությունը սադրանք է որակել։
Հումանիտար բեռներ ուղարկելու մասին բոլոր մանրամասները, հայտարարություններ Երևանից և Բաքվից, ինչպես նաև միջազգային գործընկերների արձագանքը
- Դրական բանակցային լի՞ցք. Երևանը և Բաքուն՝ ԱԳ նախարարների մոսկովյան հանդիպման մասին
- «ՄԱԿ ԱԽ դիմելու հարցում ոչ մի դժվարություն չկա»․ Փաշինյան
- «Պատրանքային ելքերի մասին խոսելն օգտակար չէ»․ հայ վերլուծաբանը՝ ԼՂ-ի մասին
Տեղեկություններ Երևանից
Հուլիսի 26-ին Հայաստանի կառավարությունը մարդասիրական օգնություն է ուղարկել Լեռնային Ղարաբաղ։ 19 բեռնատարներում 60 տոննա շաքարավազ է, 40 տոննա ձեթ, 100 տոննա ալյուր, 80 տոննա մակարոնեղեն, 20 տոննա աղ, 40 տոննա կաթի փոշի, 12 տոննա մանկական սնունդ և 9 տոննա դեղորայք:
Կառավարությունը հայտնում է, որ բեռի առաքման հարցով «սահմանված կարգով դիմել են ՌԴ խաղաղապահ ուժերին և համապատասխան օղակներով դիմել են նաև ադրբեջանական կողմին»։
Բեռնատարների շարասյունը կանգնած է Սյունիքի մարզի սահմանամերձ Կոռնիձոր գյուղի մոտակայքում։ Մեքենաներն անցել են հայկական անցակետով և դեռ սպասում են ռուս խաղաղապահների պատասխանին։
Փաշինյան. «Ակնկալում ենք դրական արձագանք ռուս խաղաղապահներից և պաշտոնական Բաքվից»
Այսօր կառավարության նիստում Հայաստանի վարչապետը հայտարարեց, որ Ադրբեջանը խոչընդոտում է հումանիտար բեռների մուտքը Լաչինի միջանցք և Լեռնային Ղարաբաղ․
«Միթե՞ ոչ այն պատճառով, որ Ադրբեջանի իրական նպատակը ԼՂ-ի ժողովրդին սովի մատնելն է, ցեղասպանության ենթարկելը»։
Նրա փոխանցմամբ՝ հայկական կողմը սպասում է ռուս խաղաղապահների և պաշտոնական Բաքվի դրական արձագանքին։ Ասում է՝ հումանիտար բեռի մուտքը թույլ չտալը ընդամենը կհաստատի ԼՂ-ում ցեղասպանություն իրականացնելու Բաքվի մտադրության մասին մտավախությունները։ Իսկ եթե բեռները տեղ հասնեն, ըստ նրա, դա կլինի «դրական քայլ վստահության մթնոլորտի հաստատման ճանապարհին, կնպաստի տարածաշրջանում խաղաղություն հաստատելու ջանքերին»։
Փաշինյանն ասաց, որ «Բաքուն Լաչինի միջանցքի ապօրինի արգելափակման համար որպես պատրվակ օգտագործել է անհեթեթ պնդումը, թե Հայաստանը միջանցքն օգտագործում է ռազմական նպատակներով»։ Նա ընդգծեց, որ Հայաստանում հավատարմագրված դիվանագիտական ներկայացուցչությունների և միջազգային կազմակերպությունների ղեկավարները նախօրեին հասցրել են ծանոթանալ բեռնատարների պարունակությանը։ Հայաստանի արտգործնախարարությունում կայացած հանդիպումից հետո նրանք ուսումնասիրել են այն բեռը, որը ՀՀ կառավարությունը պատրաստել էր ուղարկելու համար «8 ամիս շրջափակման մեջ ապրող» հայրենակիցներին։
Հայ և օտարերկրյա դիվանագետները բեռների մասին
Հայ դիվանագետներն իրենց հայտարարություններում ոչ միայն խոսվում են Լաչինի միջանցքը ապաշրջափակելու և հումանիտար բեռները ներս թողնելու անհրաժեշտության մասին, այլև պատասխանում Բաքվից հնչած արձագանքին։
Հայաստանի փոխարտգործնախարար Վահան Կոստանյանը Լաչինի միջանցքում ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ իր մեկնաբանության մեջ արձագանքել է նաև Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևի հայտարարությանը.
«Ադրբեջանը չի կարողանում իրականացնել Արդարադատության միջազգային դատարանի` իրավաբանորեն պարտավորեցնող որոշումը՝ ապահովելու անարգել մուտքը։ Բացի այդ, Բաքվից հնչեցին անմարդկային և ցինիկ հայտարարություններ, թե «խաղն ավարտված է» [մեջբերում է Հաջիևին]»։
Ավելի վաղ Հիքմեթ Հաջիևը հայտարարել էր նաև, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը Բրյուսելում պայմանավորվել են Աղդամի ճանապարհով, այսինքն՝ Ադրբեջանի տարածքով ԼՂ մատակարարումների շուրջ։
Այս տեղեկությունը հերքել է ՀՀ հատուկ հանձնարարություններով դեսպան Էդմոն Մարուքյանը։ Հայաստանի հանրային հեռուստաընկերության եթերում նա հայտարարել է, որ դա «տոտալ սուտ է»։ Մարուքյանն ընթերցել է Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելի հայտարարությունը, որն արվել էր Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների հանդիպումից հետո.
«Ես շեշտեցի Լաչինի ճանապարհի բացման անհրաժեշտությունը։ Ես նշել եմ նաև Ադրբեջանի պատրաստակամությունը՝ հավասարապես ապահովել Աղդամի տարածքով մարդասիրական օգնության մատակարարումը։ Երկու տարբերակն էլ կարևոր եմ համարում և կոչ եմ անում մարդասիրական մատակարարումներ կատարել երկու կողմերից՝ բնակչության կարիքները բավարարելու համար»։
Մարուքյանը շեշտել է այն հանգամանքը, որ Միշելի հայտարարության մեջ խոսք չկա Բաքվի հետ պայմանավորվածությունների մասին։ Նա նաև ասել է, որ մինչ այս Հայաստանի կառավարությունը ևս 500 տոննա բեռ էր ուղարկել, սակայն դա նույնպես Գորիսի պահեստներում է, քանի որ միջանցքով անցկացնել հնարավոր չի եղել։
«Հայաստանն այս պահին հստակ ցույց է տալիս, որ Ադրբեջանը ստում է միջազգային հանրությանը, թե Լաչինի միջանցքը բաց է»,- նշել է դեսպանը։
Երեկ երեկոյան ԵՄ արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը վերահաստատեց ԵՄ մոտեցումը.
«Մենք ի գիտություն ենք ընդունել Ադրբեջանի իշխանությունների հայտնած պատրաստակամությունը՝ ապրանքներ մատակարարել նաև Աղդամ քաղաքով։ Սա չպետք է դիտարկվի որպես Լաչինի միջանցքի վերաբացման այլընտրանք։ Ադրբեջանի իշխանությունները պարտավոր են առաջիկայում երաշխավորել Լաչինի միջանցքով անվտանգ և ազատ երթևեկությունը և թույլ չտալ ճգնաժամի հետագա խորացում»։
ԵՄ-ն նաև նշում է, որ տարածաշրջանում ԿԽՄԿ-ի գործունեությունը լրջորեն տուժել է և կոչ է անում վերականգնել այն ամբողջապես, ներառյալ հիվանդների տեղափոխումն ու մարդասիրական մատակարարումները:
Ավելի վաղ Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեն հայտարարել էր.
«Ի վիճակի չենք մարդասիրական օգնություն հասցնել ԼՂ-ի խաղաղ բնակչությանը Լաչինի միջանցքով կամ այլ ուղիներով, այդ թվում՝ Աղդամով։ Չնայած այդ ուղղությամբ գործադրվող համառ ջանքերին՝ դրա համար հարկավոր է, որ կողմերը հասնեն կոնսենսուսի»։
Հումանիտար բեռների ընթացքին երեկ տեղում հետևել էր նաև Հայաստանում տեղակայված և Ադրբեջանի հետ սահմանին մոնիթորինգ իրականացնող ԵՄ դիտորդական առաքելությունը։ Եվրոպացի դիտորդները առաքելության ղեկավարի հետ միասին մինչև ուշ երեկո սահմանին էին։
«Ինչպես և դուք, մենք նույնպես չգիտենք, կթողնի ադրբեջանական կողմը, որպեսզի մեքենաները անցնեն Լաչինի միջանցքով և մտնեն Լեռնային Ղարաբաղ։ Ինչ էլ տեղի ունենա, մենք հանգամանորեն այդ մասին կգրենք մեր զեկույցում»,- հայ լրագրողներին ասել էր առաքելության ղեկավար Մարկուս Ռիտերը։
Մեկնաբանություն Երևանից
Քաղաքագետ Թեւան Պողոսյանի կարծիքով՝ հաշվի առնելով Մոսկվայում բանակցություններից հետո ՌԴ ԱԳ նախարարի հայտարարությունը, կարելի է ենթադրել, որ գուցե ապրանքների առաքման հարցը քննարկվել է։ Սակայն նա չի հավատում, որ դա կհանգեցնի Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակմանը, որը պետք է գործի 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի պայմանավորվածությունների համաձայն։ Քաղաքագետը ենթադրում է, որ սա կարող է դառնալ «Ռուսաստանի Դաշնության վերջին ճիչը»։
Պողոսյանի դիտարկմամբ՝ բեռնատարների շարասյան փոխարեն մարդասիրական օգնության առաքումը կարող էր կազմակերպվել օդային ճանապարհով.
«Եթե միջազգային հումանիտար օրենսդրությունը դիտարկես, ապա կարելի է գտնել, որ Airlift-ով՝ օդային փրկության համար իրավական դաշտում ստանում է համաշխարհային, այսպես ասած, ամբողջական օժանդակություն։ Եվ եթե Ադրբեջանը որևէ ձևով խախտեր դա, դառնալու էր միջազգային դատարանի մի դեպք, որ, ա՛յ, ինքնաթիռը պայթեցրել են»։
Քաղաքագետի կարծիքով՝ նույնիսկ եթե այս անգամ Ադրբեջանը թողնի, որ բեռն անցնի, հաջորդ անգամ փակելու է ճանապարհը և պնդելու, որ տեղափոխումն իրականացվի, օրինակ՝ Իջևան-Ղազախ-Գյանջա-Բարդա-Աղդամ երթուղով։
Տեղեկություններ Բաքվից
Արդեն երկրորդ օրն է, ինչ Ադրբեջանի ուշադրության կենտրոնում է Հայաստանից Ղարաբաղի հայ բնակչությանը մարդասիրական օգնություն հասցնելու հարցը։
Առաջին անգամ երկրի իշխանությունների պաշտոնական դիրքորոշումն այս հարցի վերաբերյալ հրապարակվեց այն պահին, երբ բեռնատարները Երևանից ուղևորվում էին Հայաստանի և Ադրբեջանի սահման։
Ադրբեջանի նախագահի օգնականը հանդիպել էր Բաքվում հավատարմագրված մի քանի արևմտյան երկրների դեսպանների հետ և թվիթերում գրել երկրի պաշտոնական դիրքորոշման մասին.
◼️«Հայաստանը զբաղված է քաղաքական մանիպուլյացիաներով և շահարկումներով Լաչինի ճանապարհի հարցում, որը գործում է բժշկական տարհանման և մատակարարումների համար։
◼️Բրյուսելում պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որ ավելի մեծ ծավալի առաքումների համար կօգտագործվի Աղդամ-Խանքենդի [Ստեփանակերտ] ճանապարհը։ Սա հաստատվել է նաև ԿԽՄԿ-ի հայտարարությամբ։
◼️Պնդել, որ օգտագործվի միայն Լաչինի ճանապարհը, սակայն հրաժարվել Աղդամի ճանապարհից, փակել ճանապարհը և հարցը քաղաքականացնել, անընդունելի է։ Խանքենդիում անջատողականների խամաճիկ «առաջնորդները» տեղի բնակչությանը պահում են սեփական քաղաքական հավակնությունների պատանդի կարգավիճակում։
◼️Հայաստանը պետք է դադարեցնի իր տարածքային պահանջները Ադրբեջանից, դուրս բերի իր զորքերը Ադրբեջանի Ղարաբաղի շրջանից և դադարեցնի ապօրինի խամաճիկ ռեժիմի ֆինանսավորումը։
◼️Անհրաժեշտ է ապահովել բոլոր անօրինական ուժերի զինաթափումը։ Միջազգային հանրությունը պետք է հստակ ուղերձ հղի Աղդամ-Խանքենդի ճանապարհի օգտագործման և Ղարաբաղի հայ բնակիչների՝ Ադրբեջանին վերաինտեգրվելու մասին։ Այլ ճանապարհ չկա։ Խաղն ավարտված է»։
Նմանատիպ բովանդակությամբ հայտարարությամբ է հանդես եկել նաև Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարությունը։
«Չնայած այն հանգամանքին, որ ադրբեջանական կողմը մի շարք առաջարկներ է ներկայացրել, այդ թվում՝ Աղդամ-Խանքենդի ճանապարհի օգտագործումը և հայ բնակիչների կարիքները հոգալու այլ այլընտրանքային ուղիներ, և այդ առաջարկներին աջակցել են Եվրամիությունը, Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն, հայկական կողմը դեմ է եղել բոլոր առաջարկներին։ Ինչպես նաև Ադրբեջանի կողմից նշված ճանապարհներով Կարմիր խաչի բեռների փոխադրմանը, խոչընդոտելով համապատասխան մարդասիրական գործունեությունը, արգելափակելով տարածք մուտքը՝ այլընտրանքային ճանապարհներին բետոնապատնեշներ տեղադրելով։ Ինչը վկայում է, որ հումանիտար իրավիճակի մասին նրանց հայտարարությունները քաղաքական շանտաժ են։ Այս քայլերը, մարդասիրական գործունեության քաղաքականացմանը զուգընթաց, հակասում են Ադրբեջանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ճանաչման մասին հայտարարություններին։
Նշված սադրանքին մասնակցել են նաև Հայաստանում Եվրամիության առաքելությունը և դիվանագիտական կորպուսը՝ ցույց տալով, որ սա նախապես ծրագրված քայլ է։ Մենք ևս մեկ անգամ պահանջում ենք, որ Հայաստանը զերծ մնա նման սադրանքներից»,- ասված է ԱԳՆ հայտարարության մեջ։
Մեկնաբանություն Բաքվից
Ըստ քաղաքական մեկնաբան Ագիլ Սադիխովի՝ մարդասիրական օգնության առաքումն ունի իր կանոնները, և դրանք պահպանվում են ամբողջ աշխարհում.
«Նախ՝ երկիրն ինքը պետք է իր տարածքի մի մասը կամ պետության ողջ տարածքը հայտարարի աղետի գոտի։ Եթե երկիրն ի վիճակի չէ դա անել, ապա նման հայտարարություն են անում միջազգային կազմակերպությունները, առաջին հերթին՝ ՄԱԿ-ը։
Ադրբեջանը նման բան չի հայտարարել։ Երկրի տարածքում կան մի խումբ բնակիչներ, որոնք հրաժարվում են ենթարկվել նրա օրենքներին և չեն ընդունում առաջարկվող օգնությունը։ Սա է հարցի էությունը:
Ինչ վերաբերում է արտերկրից ստացվող մարդասիրական օգնությանը, ապա ընդունող երկիրն իրավունք ունի հրաժարվել դրանից նույնիսկ տարերային աղետի դեպքում։ Մեզ հայտնի են բազմաթիվ օրինակներ, երբ նույնիսկ ավերիչ երկրաշարժերից հետո երկրները հրաժարվել են ոչ բարեկամ պետությունների օգնությունից։
Ոչ ոք չի կարող պարզապես իր կանխակալ տրամադրությունից ելնելով մարդասիրական օգնություն ուղարկել այլ պետության տարածք։ Սա միջազգային օրենքների խախտում է։ Մարդասիրական օգնությունը պետք է նախապես համաձայնեցված լինի։
Ելնելով վերը նշվածից՝ Ադրբեջանը լիովին իրավունք ունի արգելել Հայաստանից ուղարկված 360 տոննա մարդասիրական բեռի մուտքը իր՝ միջազգայնորեն ճանաչված տարածք։
Կոնկրետ իրավիճակի հետ կապված, գրեթե վստահ եմ, որ սահմանին գտնվող բեռնատարները թույլտվություն չեն ստանա և հետ կվերադառնան»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Մարդասիրական բեռների առաքում Հայաստանից ԼՂ
