Էլեկտրամոբիլների հաղթարշավը Հայաստանում․ պատճառներն ու նպաստող գործոնները
ՀՀ-ում գերադասում են էլեկտրամոբիլ գնել
Էլեկտրամոբիլները ողողել են Երևանի փողոցները: Հայաստանում ավտոմեքենաների վաճառքով զբաղվող ընկերություններն ու մասնագետները վերջին երկու տարիներին կենտրոնացած են հենց հէլեկտրամոբիլների վաճառքի վրա: Վկայում են, որ սպառման ցուցանիշները բարձր են, համոզված են՝ դրանք դեռ կշարունակեն աճել։
Իսկ ինչպե՞ս ստացվեց, որ այն ավտոսիրողները, որոնց համար շարժիչի ձիաուժը, մեքենայի մակնիշը և նույնիսկ գույնը ուղիղ համեմատական էին հասարակության մեջ իրենց ստատուսին, անցում կատարեցին հիմնականում չինական արտադրության էլեկտրական ավտոմեքենաներին:
Մասնագետների կարծիքով` էլեկտրամոբիլը երեք առավելություն ունի. համեմատաբար մատչելի է, օգտագործման ընթացքում գումար խնայող և էկոլոգիապես մաքուր:
- «Երևանը կլինի հետիոտների և էլեկտրամոբիլների քաղաք». քաղաքապետարան
- Հանքերն ընդդեմ տուրիզմի, մարդիկ ընդդեմ հանքերի
- Հայաստանի հյուսիսում ջրհեղեղ է, հարավում՝ ջրի սակավություն։ Ինչպե՞ս խուսափել անապատացումից
Ինչպես են մարդիկ անցնում էլեկտրամոբիլի
Արշակն անցած տարի իր մեքենան վաճառել է և էլեկտրամոբիլ գնել: Արդեն հինգ ամիս է՝ վարում է և միայն առավելություններից է խոսում:
«Իմ մեքենան գերմանական արտադրության էր, բավականին ծախսատար։ Բացի դա, արդեն տասներկու տարի վարում էի, հնացել էր։ Օր օրի անսարքություններն ավելանում էին, ծախսն էլ՝ մեծանում: Ընկերներիս խորհրդով որոշեցի վաճառել և էլեկտրական մեքենա գնել»,- պատմում է Արշակը:
Նոր մեքենան նորոգման ծախսեր չի պահանջում։ Իսկ լիցքավորումն ամսական առավելագույնը 25-30 հազար դրամ է արժենում։ Մինչդեռ նախկին մեքենան ընտանեկան բյուջեից ամսական մոտ 70 հազար դրամ էր տանում:
«Ինքս էի ուզում գնալ Չինաստանից գնել։ Սակայն բոլոր ծախսերը հաշվելուց հետո հասկացա, որ ավելի լավ է ներմուծողների հետ աշխատեմ: Լավ առաջարկներ եղան, 26 500 դոլարով կարողացա գնել: Միայն դրականը կարող եմ ասել։ Լսել էի խնդիրների մասին, բայց ես դրանց չեմ առնչվել»,- ասում է Արշակը:
Իր կարծիքով՝ էլեկտրական շարժիչով մեքենաների բումը Հայաստանում պայմանավորված է պետության վարած քաղաքականությամբ․
«Դրանք ներմուծվում են առանց մաքսատուրքերի։ Փաստորեն, կառավարությունը երկու խնդիր է լուծում։ Նախ՝ երկրում ավտոմեքենաների պարկը թարմացվում է, հետն էլ անցում է կատարվում մթնոլորտը չաղտոտող և անվնաս մեքենաների: Եվ մարդիկ դա հասկանում են»:
Իրավիճակը՝ թվերով
Կառավարության որոշման համաձայն, 2024թ-ի համար մաքսային արտոնությամբ՝ 0 տոկոս ներմուծման մաքսատուրքի դրույքաչափի կիրառման պայմանով, նախատեսված էր երրորդ երկրներից Հայաստան ներմուծել 7400 էլեկտրական շարժիչով տրանսպորտային միջոց։
Ըստ պաշտոնական տվյալների՝ 2024-ի ընթացքում ամեն օր Հայաստան է մտել 22 էլեկտրամոբիլ։
Հոկտեմբերի 1-ի դրությամբ, սպառվել է էլեկտրամոբիլների այն թիվը, որի համար պետությունը կարող էր ապահովել մաքսային տուրքի 0 տոկոս դրույքաչափ։ Գործադիրը վերանայել է որոշումը և մինչև տարեվերջ ևս 600 էլեկտրամոբիլ արտոնյալ պայմաններով ներմուծելու հնարավորություն ընձեռնել։
Հետաքրքրությունը մեծ է
Եվգենյա Նուշիկյանը Հայաստանում ավտոներմուծող խոշոր ընկերություններից մեկում վաճառքի մասնագետ է: Միայն այս տարի նա վաճառել է 82 էլեկտրամոբիլ՝ ի թիվս այլ մեքենաների: Դա համարում է աննախադեպ ցուցանիշ և վստահ է, որ այս տեմպը կպահպանվի նաև առաջիկա տարիներին:
Ասում է, որ ամերիկյան շուկայից ներկրման պարագայում շատ են եղել դեպքեր, երբ ավտոմեքենան չի համապաստախանել նկարագրությանը, հետվերադարձ կազմակերպելն էլ գումար և ժամանակ է արժեցել․
«Ի տարբերություն էլեկտրական մեքնենաների ԱՄՆ կամ այլ երկրի շուկաների, Չինաստանի դեպքում մեր մասնագետները ավտոսրահներից գնորդների հետ ուղիղ կապի մեջ են լինում։ Ներկայացնում են մեքենան ամենայն մանրամասնությամբ: Հիասթափվելու կամ սխալ ընտրություն կատարելու հնարավորությունը ձգտում է զրոյի»։
Վաճառքների ծավալին, Եվգենյա Նուշիկյանի կարծիքով՝ նպաստում է նաև ապառիկի հնարավորությունը․
«Մարդիկ 10% կանխավճարով և մոտ 14% տոկոսադրույքով կարողանում են էլեկտրական շարժիչքով մեքենա ձեռք բերել։ Մի քանի տարի առաջ մեր հաճախորդները շատ տարբեր գնային սեգմենտների գնորդներ էին։ Իսկ այժմ էլեկտրամոբիլների առաջարկները միջինացված 20-45 հազար դոլարի սահմանում են»:
Վստահեցնում է, որ էլեկտրական շարժիչով մեքենաները բավականաչափ հարմարվետ են և բյուջետային: Այդ իսկ պատճառով, կարծում է՝ դրանք առաջիկա տարիներին կգրավեն հայկական շուկայի զգալի մասը․
«Էկեկտրամոբիլներն ունեն նաև հզոր շարժիչներ, ժամանակակից ու հետաքրքիր դիզայն, սրահի կարգավորման թվային լավ լուծումներ։ Եվ ամենակարևորը՝ թարմ արտադրանք են, բազմաթիվ թեստավորումներ անցած: Չնշելով կոնկրետ մակինիշներ՝ ասեմ, որ այդ մեքենաներն էլ ունեն որակային տարբերություններ, դասեր և այլ տարբերող հատկություններ»:
Նկատում է նաև, որ էլեկտրամոբիլների հիմնական գնորդները կանայք են, տեխնոլոգիական ճյուղերի մասնագետները և մարդիկ, որոնք մի քանի մեքենա ունեն ու ցանկանում են նաև էլեկտրական շարժիչովը ձեռքբերել․
«Հայաստանում մեքենաները փորձարկվել են տարբեր կլիմայական գոտիներում և տարբեր իրավիճակներում: Փորձարկումների արդյունքում խնդիրներ չեն գրանցվել: Վաճառքի ժամանակ էլ երաշխիքներ են տրամադրվում»:
Հաշվի առնելով Հայաստանի բնակիչների եկամուտները, Եվգենյան կարծում է՝ էլեկտրամոբիլները հրաշալի լուծում են նրանց համար, ովքեր միջին եկամուտներ ունեն և ցանկանում են վարել հարմարավետ, խնայող մեքենաներ:
Բնապահպանական տեսանկյունից ևս կարևոր գաղափարական փոփոխություն է համարում էլեկտրական շարժիչով մեքենաների վաճառքը.
«Ցավոք, շատ գնորդներ դրա մասին չեն խոսում կամ առանջնահերթ համարում։ Սակայն կա նաև հակառակ պատկերը, երբ վճարունակ հաճախորդը խնդրում է մեզ վաճառել իր «լյուքս դասի» մեքենաները և պատվիրում է ընտանիքի համար էլեկտրամոբիլներ։ Կարծում եմ՝ 2025 թվականին ավելի մեծ վաճառքներ ու նոր առաջարկներ կունենանք»:
2025թ-ի համար սահմանված քվոտան
2025թ-ին էլեկտրամոբիլների համար սահմանված է 0% ներմուծման մաքսատուրքի դրույքաչափ 8000 տրանսպորտային միջոցի համար:
ՊԵԿ-ից հիշեցնում են, որ այս տարվա քվոտայից օգտվելու համար անհրաժեշտ կլինի Հայաստան ներմուծվող տրասնպորտային միջոցի համար մաքսային հայտարարագիրը կամ մաքսային մուտքի օրդերը ներկայացնել և գրանցել հունվարի մեկից սկսած:
Ընդ որում, ՀՀ հարկային օրենսգրքի համաձայն՝ մինչև 01.01.2026թ. շարունակելու է գործել էլեկտրական շարժիչով տրանսպորտային միջոցների ներմուծման ԱԱՀ-ից ազատման արտոնությունը, որի գծով քանակային սահմանափակում առկա չէ:
Անցած տարվա վերջում կառավարությունում քննարկում էին, որ մեքենաների շարժիչներն ունեն որոշակի «պահպանման ժամկետ», որից հետո դրանք ոչնչացնելու անհրաժեշտություն է առաջանում։ Այժմ դա արվում է կառավարության՝ կոշտ թափոների կառավարման ռազմավարության շրջանակում։ Սակայն մեքենաների ավելացմանը զուգահեռ այս գործի համար ավելի շատ ռեսուրս է պահանջվելու։
Դրա ծավալը նվազեցնելու կամ գործընթացը հնարավորինս հետաձգելու համար քննարկվող տարբերակներից մեկն այն է, որ արտոնությունները տրամադրվեն միայն նոր՝ մինչ 2 տարի առաջ արտադրված էլեկտրամոբիլների ներմուծման համար։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ՀՀ-ում գերադասում են էլեկտրամոբիլ գնել
