«Ստոլտենբերգի այցի նպատակներից է բռնկման ռիսկերը գնահատելը»․ կարծիք Երևանից
ՀՀ-ՆԱՏՕ․ Ստոլտենբերգի այցը Երևան
Մարտի 19-ին Հայաստան է այցելելու ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը։ Այցը տարածաշրջանային է։ Հայ քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանը կարծում է՝ այցի հիմնական նպատակը ստեղծված իրավիճակում՝ ՌԴ-Արևմուտք հակասության պայմաններում Հարավային Կովկասի պետությունների դիրքորոշումների ճշգրտումն է, տեղում իրավիճակի հետ անձամբ ծանոթանալը, խաղաղության գործընթացի և հնարավոր բռնկումների ռիկսերը գնահատելը։
Կարծում է՝ զարմանալի չէ, որ Ադրբեջանի պարագայում նախատեսված էր նաև հանդիպում պաշտպանության նախարարի հետ։
«Այս պահին Հարավային Կովկասում մեկ բանակ կա, որը ռիսկային գործողությունների կարող է դիմել, կարող է բռնկման պատճառ հանդիսանալ, դա Ադրբեջանի բանակն է։ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը, հավանաբար, ցանկանում է հստակ գնահատական տալ այդ ռիսկերին»,- JAMnews-ի հետ զրույցում շեշտել է Ղևոնդյանը։
Ի՞նչ է հաղորդվել ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի այցի մասին
Հայտնի է, որ ՀՀ և Վրաստանի պարագայում Ստոլտենբերգը հանդիպումներ է ունենալու նախագահների և վարչապետների հետ։ Ադրբեջանում նախատեսված էր նաև հանդիպում արտաքին գործերի և պաշտպանության նախարարների հետ։
ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտողարի և Ադրբեջանի նախագահի հանդիպումից հետո հաղորդվել է, որ կողմերը քննարկել են նաև հայ-ադրբեջանական բանակցությունները։ Արձանագրել են, որ խաղաղության համաձայնագրի կնքումը «առավել, քան մոտ է»։ Յենս Ստոլտենբերգն ընդգծել է, որ խաղաղությունը կարևոր է ոչ միայն Հարավային Կովկասի, այլև սևծովյան տարածաշրջանի և հյուսիսատլանտյան անվտանգության համար․
«Հայաստանն ու Ադրբեջանը երկար տարիների հակամարտությունից հետո այսօր հնարավորություն ունեն հասնելու կայուն խաղաղության։ Դուք առավել քան երբևէ մոտ եք խաղաղության համաձայնագրի կնքմանը։ Եվ ես կարող եմ միայն հորդորել ձեզ օգտվել այս հնարավորությունից՝ Հայաստանի հետ կայուն խաղաղության համաձայնագրի հասնելու համար»։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանի խոսքով՝ ՆԱՏՕ-ն ակնկալում է, որ հայ-ադրբեջանական երկխոսությունը կշարունակվի։ Խոսքն, ըստ նրա, 100-տոկոսանոց արդյունք գրանցելու մասին չէ․
«Այլ այն մասին է, որ այս պահին այն գործընթացը, որը կա, և Ադրբեջանի վերադարձը այդ գործընթաց, ձեռնտու են Արևմուտքին, ՆԱՏՕ-ին, ԱՄՆ-ին, Եվրոպային։ Եվ նրանք կփորձեն այդ գործընթացը պահել զարգացման ուղեծրում և թույլ չտալ, որպեսզի այն լճանա»։
Վերլուծաբանը կարծում է՝ եթե Ադրբեջանը ևս մեկ անգամ փորձի հեռանալ կառուցողական գործընթացից, ինչպես տեղի ունեցավ ամիսներ առաջ՝ մինչև փետրվար, մինչև Մյունխեն, ապա կառաջանան հավելյալ ռիսկեր։ Ըստ նրա՝ Ստոլտենբերգը դրանք ևս ներկայացրել է ադրբեջանական կողմին։
Շեշտում է՝ Արևմուտքը կարող է Ադրբեջանի նկատմամբ սկսել լայն շրջանակի գործընթացներ՝ «սկսած համատեղ ծրագրերի չեղարկումներից մինչև ֆինանսական միջոցների հետ կապված խնդիրներ, ընդհուպ մինչև պատժամիջոցներ»։ Ընդ որում, իրատեսական է համարում նաև պատժամիջոցների կիրառման սցենարը, եթե Բաքուն շարունակի անտեսել արևմտյան ջանքերը, ԱՄՆ և Եվրոպայի մասին ծայրահեղական հայտարարություններ անել։
«Պատժամիջոցների մասին արդեն բարձրաձայն խոսում էին մինչև Ադրբեջանում Ալիևի վերընտրվելը։ Ընտրություններից հետո Ադրբեջանը փոխեց իր վարքագիծը, և այժմ պատժամիջոցների հարցը մի կողմ է դրված։ Բայց ոչ ոք չի ասում, որ եթե Ադրբեջանը նորից հեռանա կառուցողական գործընթացից, խոսույթը չի կարող վերադառնալ»,- մարամասնել է նա։
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ եթե իրավիճակը չփոխվի, ՀՀ-ն և ՆԱՏՕ-ն կարող են աշխատել գործընկերության նախկին պայմանավորվածությունների շրջանակում, ոչ ավելին։
Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հետ մերձենալու համար, ըստ նրա, Երևանը պետք է դադարեցնի ՀԱՊԿ անդամությունը։
«Բայց այստեղ կա մեկ այլ հարց՝ ՀՀ-ն, մեծ հավանականությամբ, կընտրի ոչ բլոկային պետություն դառնալու կոնցեպտը, գոնե այս փուլում։ Իսկ դա նշանակում է, որ թեև ՀԱՊԿ-ից դուրս գալը այդ դեպքում էլ է պարտադիր, բայց ՆԱՏՕ-ի հետ մերձենալու խնդիրները կարող են սահմանափակ լինել»,- ընդգծել է նա։
Հայաստանի իշխանությունները հայտարարում են, որ երբեք չեն քննարկել ՆԱՏՕ-ին միանալու հնարավորությունը։ Նախորդ տարեվերջին, սակայն, ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի՝ Կովկասում և Կենտրոնական Ասիայում հատուկ ներկայացուցիչ Խավիեր Կոլոմինան հայտարարել էր, թե Հայաստանն արդեն սկսել է մերձենալ կառույցին։
«Նրանք պահանջում են ավելի շատ համագործակցություն, ավելի շատ քաղաքական երկխոսություն և ՆԱՏՕ-ի ավելի մեծ ներկայացվածություն։ Մենք ողջունում ենք մեր գործընկերների որոշումներն՝ ի շահ տարածաշրջանի կայունությանը։ Դա մեզ համար շատ կարևոր է»,— ասել էր Կոլոմինան։
ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովն այս կապակցությամբ հայտարարել էր․
«ՆԱՏՕ-ի իրական նպատակը տարածաշրջանում իր դիրքերն ամրապնդելն է և «բաժանիր, որ տիրես» սխեմայի համաձայն մանիպուլյացիաների համար պայմաններ ստեղծելը։ Հուսով եմ` Երևանը գիտակցում է, որ դաշինքի հետ փոխգործակցության խորացումը հանգեցնում է ինքնիշխանության կորստի ազգային պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում»։
Ղևոնդյանի գնահատմամբ՝ ՌԴ-ից հնչող նման սպառնալիքներին Հայաստանում արդեն ընտելացել են, Մոսկվան միշտ էլ խոսել է շանտաժի լեզվով․
«Այն գործողությունները, որոնք Հայաստանն արդեն կատարել է, մասնավորապես՝ Հռոմի ստատուտի վավերացումը, ՀԱՊԿ-ից հնարավոր դուրս գալու մասին հայտարարելը, արդեն իրենց մեջ պարունակում են բավական լուրջ սպառնալիքներ։ Բայց դրանք նույնիսկ ավելի մեղմ եմ՝ համեմատած այն սպառնալիքների հետ, որոնք ՀՀ-ն կունենար, եթե շարունակեր վստահել ՀԱՊԿ-ին, իր անվտանգությունը կապել միայն մեկ ուժային կենտրոնի՝ ՌԴ հետ»։
Քաղաքագետի համոզմամբ՝ ստեղծված իրավիճակում Երևանն անում է այն, ինչ կարող է՝ փորձում է հնարավորինս սպառնալիքներից զերծ պահել երկրի անվտանգությունը, ինքնիշխանությունն ու պետականությունը։
Վերադառնալով ՀՀ՝ ոչ բլոկային պետություն դառնալուն, պարզաբանել է․
«Դա չի նշանակում մեկուսանալ և ինքնուրույն պաշտպանել սեփական անվտանգությունը։ Ոչ բլոկային լինել չի նշանակում չաշխատել ՆԱՏՕ-ի հետ, ՀԱՊԿ հետ։ Նշանակում է՝ աշխատել բոլորի հետ, բայց չընդգրկվել որևէ մեկի շարքերում։ Նշանակում է դիվերսիֆիկացված արտաքին և անվտանգային քաղաքականություն վարել և բարձրացնել սեփական անվտանգության մակարդակը։ Որքանով կհաջողվի՝ կերևա աշխատանքի արդյուքնում»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ՀՀ-ՆԱՏՕ․ Ստոլտենբերգի այցը Երևան
