Հեռանալ՝ վերադառնալու համա՞ր։ Ի՞նչ է նշանակում Հայաստանի վարչապետի հրաժարականը․ կարծիքներ
Հայաստանում ակտիվորեն քննարկվում է վարչապետի հրաժարականը և իր պարտականությունները կատարել շարունակելու նրա որոշումը։ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ հրաժարական է տալիս, ապրիլի 25-ին։
Ըստ Սահմանադրության՝ դա անհրաժեշտ պայման է արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացման համար, որոնք հայտարարված են հունիսի 20-ին։ Այժմ խորհրդարանի ինքնալուծարման համար անհրաժեշտ է, որ օրենսդիրը երկու անգամ կառավարության ղեկավար չընտրի։
Արտահերթ ընտրություններն անցկացվում են քաղաքական ճգնաժամը հանգուցալուծելու նպատակով, որը երկրում առաջացել է Արցախյան պատերազմից հետո։ Հայկական կողմի պարտությունից անմիջապես հետո ընդդիմությունը սկսել է պահանջել վարչապետի հրաժարականը։ Սակայն Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ ընտրվել է երկրի բոլոր բնակիչների կամքով և հրաժարական չի տալու միայն ընդդիմության կողմնակիցների պահանջով։ Ի վերջո՝ խորհրդարանում ներկայացված ընդդիմության հետ նա պայմանավորվել է արտահերթ ընտրությունների անցկացման մասին։
Նիկոլ Փաշինյանը հաղորդել է, որ իր գլխավորած «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը մասնակցելու է ընտրություններին, իսկ ինքը վարչապետի թեկնածու է լինելու։
«Եթե ժողովուրդը որոշի, որ ես պետք է լքեմ վարչապետի պաշտոնը, ես կկատարեմ նրա ցանկությունը։ Եթե ժողովուրդը որոշի, որ ես պետք է շարունակեմ պաշտոնավարել, ապա ես կկատարեմ նաև այս որոշումը», — խոստացել է նա։
Քաղաքացիներին ուղղված իր խոսքում Փաշինյանը նշել է, որ նախընտրական փուլում շարունակելու է կատարել կառավարության ղեկավարի պարտականությունները։
Դրան դեմ են ընդդիմադիրները։ Նրանք հայտարարել են, որ ինքնակամ հրաժարականից հետո վարչապետը չի կարող շարունակել կատարել կառավարության ղեկավարի պարտականությունները։
Ի՞նչ է մտածում վարչապետի հրաժարականի մասին հայկական ընդդիմությունն ու նախկին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը։
- Բարձր վարկանիշ և Հայաստանի վարչապետի հրաժարականը պահանջողների ավելի քան 40 տոկոս․ GALLUP International-ի հարցումը
- Հայաստանում փոփոխվել է Ընտրական օրենսգիրքը․ խորհրդարանը շտապ ընդունել է փոփոխություններն՝ ընտրություններին ընդառաջ
Ընդդիմության կարծիքը
«Մեկ Հայաստան» ընդդիմադիր կուսակցության առաջնորդ, իրավաբան Արթուր Ղազինյանը կարծում է․
«Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացրել է հրաժարական, հետևաբար նա այլևս դադարել է լինել Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ։
Ստեղծված իրավիճակում [փոխվարչապետ] Տիգրան Ավինյանը պետք է հրավիրի կառավարության արտահերթ նիստ, արձանագրի վարչապետի կողմից իր լիազորությունների կատարման անհնարինությունը և ստանձնի ՀՀ վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատարի պարտականությունները»։
Ղազինյանն Ազգային անվտանգության ծառայությանը կոչ է արել դադարեցնել Նիկոլ Փաշինյանի պետական պահպանությունը, իսկ ՀՀ կառավարության գործերի կառավարչին՝ միջոցներ ձեռնարկել ՀՀ վարչապետի աշխատասենյակն ու կեցավայրը, որտեղ նա ապրում է ընտանիքի հետ, ազատելու համար։
«Լուսավոր Հայաստան» կուսակցության պատգամավոր Տարոն Սիմոնյանը նույնպես կարծում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը չի կարող վարչապետի պարտականությունները կատարել հրաժարական տալուց հետո․
«Օրենքում հստակ ձևակերպում չկա։ Եվ, բնականաբար, ով ինչպես ուզում, այնպես էլ մեկնաբանում է։ Սակայն եթե հարցին պրոֆեսիոնալ կողմից մոտենանք, ապա եթե մարդը հրաժարական է տալիս, նա չպետք է կատարի նույն գործառույթները, ինչ դրանից առաջ։ Հրաժարականի իմաստը դա է»։
Փաստաբան Տիգրան Աթանեսյանը, որն ընդդիմադիր հայացքներ ունի, կարծում է․
«Կամավոր հրաժարականից հետո վարչապետը չի կարող շարունակել պարտականությունների կատարումը: Վարչապետի հրաժարականից հետո փոխվարչապետներից մեկը պետք է ստանձնի պարտականությունների կատարումը: Օրինակ, եթե մի նախարար հրաժարական է տալիս, ապա այն ընդունելուց հետո նա չի շարունակում պարտականությունների կատարումը, այլ դա անում է փոխնախարարը»։
Նրա խոսքով՝ իմքայլական իրավաբանների հնարած մոտեցումն անօրինական է, և Փաշինյանի արարքում առկա է քրեական օրենսգրքի 300 հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված հանցակազմը՝ իշխանության ուզուրպացիա․
«Սահմանադրական այն դրույթը, որ վարչապետի հրաժարականի դեպքում կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականությունների կատարումը, չի կարող վերաբերել կամավոր հրաժարական տված վարչապետին: Օրինակ՝ Սերժ Սարգսյանի հրաժարականից հետո [2018 թ-ի ապրիլին՝ «թավշյա» հեղափոխության ժամանակ] նա չի հանդիսացել վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար, այդ պարտականությունները իրավունքի ուժով փոխանցվել են փոխվարչապետ Կարեն Կարապետյանին»։
Նախկին նախագահի կարծիքը
Հայաստանի առաջին նախագահ, «Հայ ազգային կոնգրես» կուսակցության առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը խորհրդարանական ուժերին կոչ է արել չմասնակցել ոչ լեգիտիմ ընտրություններին։ Նա երկրի բոլոր քաղաքական ուժերին կոչ է արել լրջությամբ վերաբերվել Սահմանադրական դատարանի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Էդգար Ղազարյանի փաստարկներին։
Facebook-ի իր էջում Ղազարյանը հիմնավորումներ է ներկայացրել, թե ինչու վարչապետը չի կարող հրաժարականից հետո կատարել կառավարության ղեկավարի պարտականությունները․
«Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության՝ վարչապետը հրաժարական ներկայացնելուց հետո պաշտոնավարման իրավունք չունի: Սահմանադրության 158-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ «Կառավարությունը Հանրապետության նախագահին ներկայացնում է իր հրաժարականը նորընտիր Ազգային ժողովի առաջին նստաշրջանի օրը […]։ Կառավարության անդամները շարունակում են իրենց պարտականությունների կատարումը մինչև նոր կառավարության կազմավորումը»։
Սակայն վարչապետն, ըստ Ղազարյանի, ունի կառավարության անդամներից տարբերվող սահմանադրական կարգավիճակ, այդ պատճառով էլ նա իրավունք չունի պաշտոնակատար լինելու։
Էդգար Ղազարյանը գրում է, որ բոլոր պետական սուբյեկտները պատասխանատվություն են կրելու սահմանադրությանը հակասող ընտրությունների անցկացման համար։
Ավելին՝ 2018 թ-ի դեկտեմբերի 9-ին «անկասելի ոգևորության վերելքի պայմաններում և հեղափոխությունից հետո» անցկացված նախորդ ընտրությունները նա նույնպես հակասահմանադրական է հայտարարում և կարծում, որ դրանք չեն կարող նախադեպ լինել գալիք ընտրությունները նույն սխեմայով անցկացնելու համար։
Նախկին նախագահը լիովին կիսում է այս կարծիքը։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հայտարարում է, որ բոլոր քաղաքական ուժերը, Հայաստանի նախագահը, Սահմանադրական դատարանի դատավորներն ու հատկապես «Բարգավաճ Հայաստան» և «Լուսավոր Հայաստան» խորհրդարանական խմբակցությունների պատգամավորները պատասխանատու կհամարվեն առաջիկայում նախատեսված հակասահմանադրական ընտրությունների անցկացման գործում։
