Հանրահավաք Ստեփանակերտում, փրկության կոչ Պուտինին և մեկնաբանություն Երևանից
Հանրահավաք Ստեփանակերտում և կոչ Պուտինին
Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում բազմահազարանոց հանրահավաք անցկացվեց: Այն տեղի ունեցավ հոկտեմբերի 31-ին նշանակված Փաշինյան-Ալիև-Պուտին հանդիպման նախօրեին՝ որպես հիշեցում Հայաստանի իշխանություններին Արցախի հիմնախնդրի և արցախցիների անհանգստությունների և սպասելիքների մասին։
Հանրահավաքն ընթանում էր Արցախի Ազգային ժողովի արտահերթ նիստին զուգահեռ։ Դրա ընթացքում պատգամավորներն ընդունել են հայտարարություն, որում շեշտվում է․ «Արցախը երբեք չի եղել և չի լինելու անկախ Ադրբեջանի կազմում»։ Հենց այս գաղափարը, ըստ ԼՂ ԱԺ հայտարարության, պետք է լինի ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հիմքում։
Արցախցի պատգամավորները նաև դիմում են «Ռուսաստանի Դաշնությանը` ԼՂ ժողովրդի անվտանգությունն ապահովելու հանձնառությունը շարունակելու խնդրանքով»: Հաշվի առնելով Արցախի ժողովրդին սպառնացող գոյաբանական իրական վտանգները, նրանք առաջարկում են «ներդնել քաղաքական և ռազմական լրացուցիչ մեխանիզմներ»։
Լրագրող, «Հանուն Հանրապետության» կուսակցության հիմնադիր Արման Բաբաջանյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրել է, որ «Արցախը պետք է օրնիբուն սկսի աշխատել իր սուբյեկտայնության վերականգնման ուղղությամբ», ոչ թե կախվի «ռուսների փեշերից»։
Արցախի ԱԺ ընդունած հայտարարության կարևոր ուղերձները և Արման Բաբաջանյանի մեկնաբանության հիմնական թեզերը։
- «Եթե Հայաստանն ընդունի ռուսական պլանը, Կրեմլը կերաշխավորի՞ անվտանգությունը»․ Փաշինյան
- ՀԱՊԿ-ը որոշել է օգնել Հայաստանին, բայց հայտնի չէ` ինչպես
- «Կրեմլը որոշել է Հայաստանին զրկել անկախությունից». կարծիք Երևանից
- Ի՞նչ է քննարկվելու Փաշինյան-Ալիև հանդիպմանը Սոչիում. կարծիքներ
Զգուշացում Հայաստանի իշխանություններին և կոչ Ռուսաստանին
Արցախի ԱԺ արտահերթ նիստում ընդունված հայտարարության մեջ ասվում է, որ վերջին մի քանի ամիսների զարգացումները, Արցախի ապագայի հետ կապված հայտարարություններն ու հնչեցված դիրքորոշումները «լուրջ մտահոգություն են առաջացրել Արցախում»։ Եվ պատգամավորները հարկ են համարում փաստել հետևյալը.
- «Արցախը երբեք չի եղել և չի լինելու անկախ Ադրբեջանի կազմում։ Հենց այս գաղափարը պետք է լինի ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հիմքում։
- Ցանկացած փորձ՝ Արցախը բռնակցելու Ադրբեջանին, կհանդիսանա միջազգային իրավունքի կոպտագույն խախտում և հայ ժողովրդի նոր ցեղասպանության իրագործման պաշտոնական արտոնագիր, հետևաբար նման բովանդակությամբ փաստաթղթերը Արցախի Հանրապետության համար անընդունելի են»։
Հայտարարության մեջ ուղերձ կա Հայաստանի ղեկավարությանը.
- «Հայաստանի Հանրապետության ո՛չ մի իշխանություն իրավունք չունի հրաժարվել Արցախի ժողովրդի անվտանգությունն ապահովելու առաքելությունից կամ ընդունելի համարել որևէ փաստաթուղթ, որտեղ ինքնիշխան Արցախի Հանրապետության գոյությունը կասկածի տակ կդրվի։
- Պահանջում ենք Հայաստանի Հանրապետության իշխանություններից՝ միջազգային հարթակներում հանդես գալ հայկական երկու հանրապետությունների միասնական շահերը պաշտպանելու դիրքերից՝ հիմք ընդունելով առկա հիմնարար փաստաթղթերը, մասնավորապես՝ Հայաստանի Հանրապետության Անկախության հռչակագիրը և Գերագույն խորհրդի 1992 թվականի հուլիսի 8-ի պատմական որոշումը։
- Արցախի Հանրապետությունը կողմնակից է կայուն խաղաղությանը և, հետևաբար, նաև խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը միտված քայլերին, սակայն Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունները պետք է վերապահումով մոտենան Ադրբեջանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության ճանաչմանը՝ հաշվի առնելով ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության չկարգավորված լինելու հանգամանքը»։
Պատգամավորները շեշտում են, որ Արցախի Հանրապետության ինքնիշխանությունը, ինքնորոշման իրավունքը և դրա իրացման փաստը կասկածի տակ դնող ցանկացած փաստաթուղթ և առաջարկ անընդունելի է, քանի որ այն չի արտացոլում պատմաիրավական իրողությունները։
Միջազգային հանրությանը կոչ է արվում «հարգել արցախահայության պահանջը, քանզի այն համապատասխանում է միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքներին և նորմերին»։
Եվ վերջում, Արցախի ԱԺ հայտարարության մեջ կոչ է հնչում Ռուսաստանի Դաշնությանը․
«Հաշվի առնելով Ռուսաստանի պատմական դերակատարությունը մեր տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության ապահովման գործում և, մասնավորապես, ագրեսոր Ադրբեջանի կողմից մեզ պարտադրված՝ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմի դադարեցմանն անձամբ ՌԴ Նախագահ Վ. Պուտինի անմիջական և գործուն մասնակցությունը՝ դիմում ենք Ռուսաստանի Դաշնությանը` Արցախի ժողովրդի անվտանգությունն ապահովելու հանձնառությունը շարունակելու խնդրանքով: Այն ամրապնդելու նպատակով առաջարկում ենք, հաշվի առնելով Արցախի ժողովրդին սպառնացող գոյաբանական իրական վտանգները, ներդնել քաղաքական և ռազմական լրացուցիչ մեխանիզմներ»։
Մեկնաբանություն
Արման Բաբաջանյանը իր ֆեյսբուքյան էջում գրում է․
«Սոչիում Փաշինյան-Պուտին-Ալիև հանդիպման նախօրեին, Ստեփանակերտում համաարցախյան հանրահավաք է՝ հաջակցություն այսպես կոչված Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ռուսական կամ մոսկովյան տարբերակի:
Արցախում ռուս խաղաղապահ զորակազմի հրամանատար գեներալ- մայոր Անդրեյ Վոլկովն է հանրահավաքի նախաձեռնողը ու հրահանգողը՝ ըստ որի, եթե Հայաստանը հրաժարվի կարգավորման ռուսական տարբերակից, խաղաղապահ առաքելությունը լքելու է Արցախը:
Չեմ ուզում առհասարակ քննարկել ռուսական խաղաղապահների ներկայությամբ այս տարի գարնանը Փարուխի շուրջ իրադարձությունների, ադրբեջանցիների կողմից այլ ռազմավարական բարձունքներում դիրքավորվելու գործում նույն ռուս խաղաղապահության դերակատարությունը: […]
Արցախցիներին սխալմամբ թվում է կամ նրանց չարամտորեն համոզել են, որ իրենք որևէ դեր, դերակատարում չպետք է ունենան կարգավորման գործընթացում:
Ստեփանակերտը պետք է ոչ թե Երևանի առաջ պահանջներ դնի, այլ ինքը պետք է դիմի միջազգային հանրությանը, որ այսուհետ Երևանը չի ներկայացնում Արցախին:
Նրանք ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներից պետք է պահանջեն այցելել ոչ թե Երևան, այլ Ստեփանակերտ:
Արցախը պետք է օրնիբուն սկսի աշխատել իր սուբյեկտայնության վերականգնման ուղղությամբ: Ռուսների փեշերից անվերջ կախվելու փոխարեն ինտենսիվ պետք է շփվել, աշխատել միջազգային կազմակերպությունների, տարբեր երկրների մայրաքաղաքների հետ:
Զուգահեռաբար պետք է ամենայն պատասխանատվությամբ միջազգային մեխանիզմների և երաշխիքների ներդրմամբ պատրաստվել Բաքվի հետ դժվարագույն խոսակցության, բանակցությունների:
Սա է Արցախը փրկելու Արցախը հայկական պահելու գուցե բարդ, երկար, բայց միակ ճանապարհը:
Ուզենք կամ ոչ, ռուսական խաղաղապահությունը ժամանակավոր ներկայություն է Արցախում:
Այսօր, առավել ևս, ռուսական խաղաղապահ ներկայության էֆեկտիվությունը կասկած է հարուցում, պետք է մտածել երկարաժամկետ միջազգային, իրական անվտանգային մեխանիզմների ներդրման մասին:
Որքան էլ բարդ ու դժվար է, բայց պետք է հասկանալ՝ մաքուր հայ-ռուսական հարաբերություն վաղուց գոյություն չունի: Արդեն տևական ժամանակ է հայ-ռուսական հարբերություններում ներկա են Անկարան և Բաքուն, և մենք չենք կարող դա հաշվի չառնել որևէ խնդիր պլանավորելիս»:
Հանրահավաք Ստեփանակերտում և կոչ Պուտինին
