Ինչո՞ւ հետաձգվեցին հայ-ադրբեջանական բանակցությունները․ կարծիքներ
Հայ-ադրբեջանական բանակցությունների հետաձգում
Պաշտոնական Երևանի հաղորդմամբ՝ հունիսի 12-ին Վաշինգտոնում նախատեսված հայ-ադրբեջանական բանակցությունները հետաձգվել են «ադրբեջանական կողմի խնդրանքով»։ Ադրբեջանը պատճառների մասին որևէ հայտարարություն չարեց։ Ամերիկյան կողմը դեռևս չի հաղորդել՝ ե՞րբ է նախատեսվում քննարկումների հերթական փուլը։
Հարավային Կովկասի հարցերով Միջազգային ճգնաժամային խմբի ավագ վերլուծաբան Օլեսյա Վարդանյանի կարծիքով՝ բանակցությունները հետաձգելու Բաքվի խնդրանքը վկայում է այն մասին, որ Ադրբեջանը դեռևս «չի կողմնորոշվել» խաղաղության պայմանագրին առնչվող մի շարք առանցքային հարցերի վերաբերյալ։
Ինչպե՞ս են հանդիպման հետաձգումը մեկնաբանել Երևանն ու Բաքուն, փորձագիտական կարծիք
«Հետաձգված բանակցությունները կկայանան կարճ ժամանակ անց»
Ժամեր առաջ լրագրողների հետ զրույցում նման հայտարարություն է արել Հայաստանի փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը։ Մանրամասներ, սակայն, չի հաղորդել։ Տեղեկություններ չի հայտնել նաև այն մասին, թե արդյոք Հայաստանը ստացել է խաղաղության պայմանագրի նախագծի վերաբերյալ իր առաջարկների պատասխանը Բաքվից։
«Եթե ինչ-որ մի փուլում մենք ենք առաջարկություն տվել, որոնց վերաբերյալ դեռ չգիտենք ադրբեջանական կողմի դիրքորոշումը կամ հակառակը, այդ ամենը սովորական գործընթաց է։ Այստեղ հատուկ որևէ բան դիտարկելու կարիք չկա։ Կարևորն այն է, որ կողմերը արձանագրում են, որ վերջին շրջանում տեղի ունեցող քննարկումները և բանակցությունները ավելի են մոտեցնում տեսակետները»,- ընդգծել է փոխվարչապետը։
Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունը սպասվող հանդիպման չեղարկման մասին սուղ տեղեկություն հաղորդեց նախօրեին։ ԱԳՆ մամուլի խոսնակը հայտարարեց, որ քննարկումների հերթական փուլը հետաձգվում է Ադրբեջանի խնդրանքով
«Հանդիպման նոր ժամկետների վերաբերյալ հանրությունը պատշաճ կերպով կտեղեկացվի»,- նշել էր խոսնակ Անի Բադալյանը:
Առանց խնդրանքի վերաբերյալ որևէ մեկնաբանության Ադրբեջանի արտաքին գերատեսչության մամուլի խոսնակ Այխան Հաջիզադեն նշել էր, որ հիմա քննարկվում է նոր ժամկետը․
«Մենք հուսով ենք, որ այդ հանդիպումը տեղի կունենա մոտ ժամանակներս»,- նկատել էր նա ու հավելել, որ ժամկետի մասին տեղեկությունը կհրապարակի «հանդիպումը կազմակերպող կողմը»։
Միացյալ Նահանգները, որը կազմակերպող կողմն է, նույնպես զերծ է մնացել հետաձգման պատճառներին անդրադառնալուց։ Նոր հանդիպման ժամկետների մասին ևս Վաշինգտոնից հայտարարություններ չեն հնչել։
«Ակնկալում ենք հյուրընկալել բանակցությունների ևս մեկ փուլ, քանի որ կողմերը շարունակում են հետամուտ լինել Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում խաղաղ ապագային: Խնդիրների կարգավորման, տևական և արժանապատիվ խաղաղության հասնելու բանալին ուղիղ երկխոսությունն է»,- նշել է ԱՄՆ պետքարտուղարությունը։
Մեկնաբանություններ
Հայաստանյան փորձագետներն ի սկզբանե մեծ ակնկալիքներ չունեին վաշինգտոնյան բանակցություններից։ Մատնանշում էին այն հանգամանքը, որ առանցքային հարցերի շուրջ կողմերի դիրքորոշումները միմյանցից շատ հեռու են։ Նաև մեջբերում էին Ադրբեջանի նախագահի ելույթը, որտեղ Ալիևը հայտարարել էր, թե Ղարաբաղի հայերը պետք է «աղբարկղը նետեն կեղծ պետական ատրիբուտները», լուծարեն խորհրդարանն ու ենթարկվեն Ադրբեջանի օրենքներին։ Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի խոսքով՝ դա «փաստացի վերջնագիր էր»։
«Ազատության» հետ զրույցում նա ուշադրություն է հրավիրել ինչպես Բաքվի կոշտ հռետորաբանության, այնպես էլ Ադրբեջանից պարբեբար հնչող լուրերի վրա, թե «հայկական ուժերն են խախտում հրադադարը»․
«Ահա այս միջավայրը թույլ է տալիս ասելու, որ վաշինգտոնյան բանակցությանն ընդառաջ, կարծես թե, չկային այդ բանակցության արդյունավետության, առաջընթացի հավանականության նախադրյալներ»,- նկատել է նա։
Հարավային Կովկասի հարցերով Միջազգային ճգնաժամային խմբի ավագ վերլուծաբան Օլեսյա Վարդանյանն ասում է՝ տարբեր մակարդակներում և մայրաքաղաքներում տեղի ունեցած բանակցություններից հետո քննարկումները թևակոխել են «վճռական փուլ»․
«Պետք է կայացվեն կարևոր որոշումներ խաղաղության ապագա համաձայնագրի կարևոր մասերի, մասնավորապես՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի ապագայի և հայ-ադրբեջանական սահմանների սահմանազատման գործընթացի վերաբերյալ»։
«Ամերիկայի Ձայնի» հայկական ծառայության հարցմանն ի պատասխան վերլուծաբանն ասել է, որ հենց այդ հարցերի շուրջ կողմնորոշման բացակայությունն է պատճառ հանդիսացել, որպեսզի Բաքուն հետաձգի վաշինգտոնյան բանակցությունները։
ԱՄՆ Խաղաղության ինստիտուտի Ռուսաստանի և Եվրոպայի գծով ծրագրերի տնօրենի պաշտոնակատար Հեդեր Էշբիի կարծիքով՝ ԱՄՆ-ի միջնորդությամբ բանակցությունների հաջորդ փուլում ուշադրությունը կենտրոնացած է լինելու երկու հիմնական խնդրի վրա՝
- «Ադրբեջանի կազմում Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակ, Բաքվի կողմից ղարաբաղահայությանն անվտանգության երաշխիքներ տրամադրում»,
- «Ադրբեջանը Նախիջևանի հետ կապող տրանսպորտային միջանցք»։
Ըստ նրա՝ ԼՂ-ի հայերին անվտանգային երաշխիքներ տրամադրելը կօգնի «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցություններում վստահություն ստեղծելուն»: Ինչ վերաբերում է Ադրբեջան-Նախիջևան հաղորդակցությանը՝ Էշբին ասել է, թե այդ «միջանցքի» հարցում շահեր ունեն նաև Ռուսաստանն ու Իրանը։
Չնայած Բաքվի պնդումներին՝ հայկական կողմը բազմիցս է հայտարարել՝ խոսք չի կարող գնալ ՀՀ սուվերեն տարածքով արտատարածքային միջանցք տրամադրելու մասին։ Հաղորդակցությունների ապաշրջափակումը, որը նախատեսված է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ, պետք է կազմակերպվի Հայաստանի օրենսդրությանը համապատասխան։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հայ-ադրբեջանական բանակցությունների հետաձգում
