ՀՀ-ն դադարեցրել է հայ ծերունու գլխատած ադրբեջանցու հետախուզումը․ կա՞ բացատրություն
Հային գլխատած ադրբեջանցու հետախուզման դադարեցում
Հայաստանում ակտիվորեն քննարկում են դաժան սպանության մեջ մեղադրվող ադրբեջանցի Քամիլ Զեյնալիի նկատմամբ հետախուզման դադարեցումը։ Զեյնալին 2020 թվականի ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ հայ ծերունու էր գլխատել ԼՂ-ի Հադրութ քաղաքում։ Տեսանյութերի իսկությունը հաստատել էին Guardian-ի և Bellingcat-ի հետաքննող լրագրողները։
«Մեր թշնամիների կողմից հայտարարված հետախուզումը մեր պետության ձեռնարկած ջանքերի շնորհիվ չեղարկվել է»,- օրերս հայտարարել է Զեյնալին։
Արձագանքելով լրատվամիջոցների հարցումներին՝ ՀՀ Ներքին գործերի նախարարությունից նշել են, թե նախորդ տարի Երևանն ու Բաքուն վերահաստատել են դեռևս 2007 թ․-ին ձեռք բերված պայմանավորվածությունը։ Այն է՝ ԱՊՀ երկրների տարածքում դադարեցնում են կամ չեն հայտարարում միջպետական հետախուզումները միմյանց քաղաքացիների նկատմամբ։
Միջազգային իրավունքի մասնագետները 2007-ի այդ պայմանավորվածությունից առհասարակ տեղյակ չեն։
Հայ ծերունու գլխատած Զեյնալիի նկատմամբ հետախուզման դադարեցումը «հակասական և անտրամաբանական» են որակում։
«Չզայրացնել, չանհանգստացնել Ադրբեջանի իշխանություններին այն ակնկալիքով, որ նրանք կգտնվեն կառուցողական ու կստորագրեն խաղաղությանն առնչվող ինչ-որ փաստաթղթեր», — «Ազատության» հետ զրույցում Երևանի ձեռնարկած քայլն այսպես է մեկնաբանել միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանը։
Ի՞նչ է հայտնի Զեյնալիի գործի մասին, հայ իրավապաշտպանների մեկնաբանությունները
- «Բաքուն պատրաստ չէ փաստաթուղթ ստորագրել և կաշկանդել ինքն իրեն»․ կարծիքներ Երևանից
- «Նրանց միակ մեղքը հայ լինելն է»․ Եվրախորհրդարանը կոչ է անում ազատ արձակել հայ գերիներին
- «Հերքելու ենք Բաքվի անհիմն պահանջները»․ Ադրբեջանը ՀՀ-ից փոխհատուցում է ուզում
- «Հրաժարվել էսկալացնող խոսույթներից»․ Փաշինյանի 12 առաջարկները Բաքվին
2024 թ․-ին ռուս ոստիկանները բռնել, ապա ազատ էին արձակել Զեյնալիին
Քամիլ Զեյնալին ներկայանում է որպես ֆիթնես բլոգեր։ 2024-ի փետրվարին ռուս ոստիկանները նրան ձերբակալել էին Մոսկվայի «Դոմոդեդովո» օդանավակայանում՝ Բաքու վերադառնալիս։ Այդ ժամանակ Հայաստանի ներքին գործերի նախարարությունը հայտնել էր՝ նրա նկատմամբ սպանության մեղադրանքով միջպետական հետախուզում կա:
Ռուսական կողմը, սակայն, չէր սպասել ՀՀ-ից ուղարկվող փաստաթղթերին, մասնավորապես՝ Գլխավոր դատախազության կողմից կազմված հանձնման միջնորդությանը։ Ադրբեջանցին ազատ էր արձակվել և Բաքու վերադարձել ծափողջյունների ներքո։ Հայ փորձագետները ՌԴ-ի քայլը անօրինական էին որակել։
Հայաստանի իրավապահ համակարգը վերջին մեկ տարվա ընթացքում ոչինչ չէր հաղորդել Զեյնալիի գործի և հետախուզման ընթացքի կամ դադարեցման մասին։
Մեկնաբանություններ
Միջազգային իրավունքի մասնագետ Սիրանուշ Սահակյանի դիտարկմամբ՝ միջազգային իրավունքը պահանջում է պատժել պատերազմական հանցագործներին:
Հետախուզման դադարեցման փաստն, ըստ նրա, վկայում է այն մասին, որ պաշտոնական Երևանի նպատակը մեկն է՝ չզայրացնել Բաքվին խաղաղության հաստատման դարաշրջանում։
«Սա գնահատում ենք հենց ներկա քաղաքական պրոցեսների կոնտեքստում, երբ Հայաստանը հրաժարվում է միջպետական գործերից, ցանկանում է հրաժարվել ապագայում նոր հայցեր ներկայացնելուց, հրաժարվում է միջազգայնորեն բարձրաձայնել ադրբեջանցի հանցագործների նկատմամբ պատժամիջոցների կիրառման հարցը, հրաժարվում է անգամ բարձրաձայնել անհատական քրեական պատասխանատվության կիրառման հարցը», — ընդգծել է Սահակյանը:
Իրավապաշտպանի համար անհասկանալի է՝ ինչո՞ւ էր ՀՀ Գլխավոր դատախազությունը Զեյնալիի նկատմամբ հետախուզում հայտարարել, եթե կար 2007 թ․-ի պայմանավորվածությունը։
Միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանն ասում է՝ ինչպես հանրությունը, այնպես էլ ինքը տեղյակ չէ հայ-ադրբեջանական 2007 թ․ փաստաթղթի մասին։
«Անպայման հասարակությունը պետք է տեղեկացված լիներ դրա մասին։ Մանավանդ, որ Եվրոպական դատարանի վարույթներում Ադրբեջանը բազմիցս հայտարարել է՝ ոչ մի իրավական պայմանավորվածություն ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև չի կարող գործել, քանի դեռ չկա խաղաղության պայմանագիր և դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատում»,- նշել է Ղազարյանը:
«Ազատության» հետ զրույցում Ղազարյանը շեշտել է՝ եթե այդ փաստաթուղթը հրապարակված չէ, ուրեմն այն չի կարող կիրառվել։ Օրինական համարվելու համար այն, առաջին հերթին, պետք է լինի հրապարակված։
Մասնագետի գնահատմամբ՝ եթե անգամ ժամանակին նման պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, այն չպետք է տարածվի պատերազմական հանցագործությունների վրա:
«Նման հանցագործները չեն կարող անպատիժ մնալ, որովհետև երկու պետություն այդպես են ցանկանում: Չի կարող չլինել որևէ իրավական փաստաթուղթ, որն այդ անձանց պատժի չենթարկի։ Դրանք միջազգային բնույթի հանցագործություններ են»,- արձանագրել է Ղազարյանը:
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հային գլխատած ադրբեջանցու հետախուզման դադարեցում
