Հայաստանում աշխարհազոր են ստեղծում «հավանական հակառակորդին դիմակայելու համար»

Հայաստանում ակտիվորեն քննարկվում է աշխարհազորի ստեղծման օրինագիծը, որը մշակվել է պաշտպանության նախարարության կողմից։ 

Այն հրապարակվել է e-draft.am հատուկ կայքում, որտեղ հանրությանը հնարավորություն է տրվում նախապես ծանոթանալ և քննարկել իրավական ակտերը, Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին հուլիսյան ռազմական սրացումից հետո։

Պաշտպանության փոխնախարար Գաբրիել Բալայանը բացատրել է, թե ինչու էր անհրաժեշտ «աշխարհազորի հայկական մոդել» ստեղծել․

«Փոխվել են մեր հնարավորությունները, երկրի պաշտպանության մասին մեր պատկերացումները, փորձ է կուտակվել, տարածաշրջանային իրավիճակն է փոխվել»։

Թե ինչն է ՊՆ–ին ստիպել նախաձեռնել այս կառույցի ստեղծումն, ավելի պարզ է դառնում օրինագծի հիմնավորումից։ Դրանում ասվում է․ 

«Հավանական հակառակորդի ռազմական գործողությունների ուսումնասիրումը ցույց է տալիս, որ ռազմական գործողությունների ծանրության կենտրոնը կարող է տեղափոխվել երկրի տարածքի խորքը՝ դիվերսիոն կամ ահաբեկչական կամ հետախուզական կամ հատուկ օպերացիաների ուժերի և այլ գործողությունների լայն կիրառմամբ»։ 

Այս առնչությամբ աշխարհազորի վրա դրվելու է առաքելություն՝ «հուսալիորեն պաշտպանելու երկրի տարածքը, բնակչությունը, կարևորագույն օբյեկտներն ու ենթակառուցվածքները»։

Աշխարհազորում կարող են ներառվել մինչև 70 տարեկան կամավորներ՝ հաշվի առնելով նրանց ֆիզիկական վիճակն, այդ թվում՝ կանայք։ Նրանք պարբերաբար ռազմական պատրաստություն են անցնելու, զորակոչվելուց հետո կարող են օգտվել նույն սոցիալական երաշխիքներից և արտոնություններից, որոնցից օգտվում են զինծառայողները։

● Արդյո՞ք Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև գերիների փոխանակում կլինի։ Հայ փորձագետների կարծիքը

● Ռուսաստանի հետ Հայաստանի ռազմական համագործակցությունն ակտիվանո՞ւմ է։ Նախարարների հանդիպում, Հայաստանի ավիացիոն տեխնիկայի շուրջ պայմանավորվածություն

● Հայաստանում սկսել են Կալաշնիկովի ինքնաձիգներ արտադրել

Նախագծի մանրամասները

Պաշտպանության փոխնախարար Գաբրիել Բալայանը հաղորդել է, որ պլանավորվում է աշխարհազորի մեջ ներառել մինչև 100 հազար քաղաքացիների․

«Սա բացառապես հայկական մոդել է։ Մենք, անկասկած, ուսումնասիրել ենք ուրիշ երկրների փորձը, սակայն կարծում ենք, որ այսօրվա դրությամբ մեր մշակած նախագիծն ամենաօպտիմալն է և նման չէ մյուսներին։ Աշխարհազորի ստեղծման նպատակը հայրենիքի պաշտպանությանը քաղաքացիների մասնակցության արդյունավետության բարձրացումն է, եթե նման անհրաժեշտություն առաջանա»։

Նախագիծը երկրի բնակիչների դատին է ներկայացվել օգոստոսի 24–ին, և փորձագետների կողմից արդեն քննադատություն է հնչել։ Նրանք, մասնավորապես, անհանգստություն են արտահայտել, թե արդյոք աշխարհազորի ստեղծումը չի բերի դրան, որ այսուհետև փողոցներով զինված մարդիկ սկսեն շրջել։ Եվ փոխնախարարը պատասխանել է․

«Ոչ մի տեղ գրված չէ, որ մենք նախատեսում ենք զենք բաժանել մարդկանց, որոնցով նրանք շրջելու են փողոցներով․․․ Անշուշտ, այն անձինք, ովքեր կընդգրկվեն աշխարհազորայինների կազմում, կանցնեն զինվորական պատրաստվածություն, բայց զենք կստանան միայն այն ժամանակ, երբ կոնկրետ գործողությունների մեջ ներգրավվեն»։

Գաբրիել Բալայանը հաղորդել է նաև, որ պաշտպանության նախարարությունը պլանավորում է աշխարհազորում ներառել նաև կանանց, «այս առումով ոչ մի խտրականություն չի նախատեսվում»։ Սակայն սկզբնական փուլում նրանց առաջարկվելու են միայն ոչ մարտական խնդիրներ։

Աշխարհազորի առաքելությունը

Այն կարող է գործարկվել սահմանների պաշտպանության, դիվերսիոն կամ հետախուզական խմբերի դեմ պայքարի, հատուկ և առանձնապես կարևոր օբյեկտների պաշտպանության, քաղաքացիական պաշտպանության կազմակերպման ժամանակ։

Աշխարհազորը բացկացած է լինելու զորամիավորումներից և դրանց ենթակա բրիգադներից ու գումարտակներից։ Այն հավաքագրվելու և գործելու է տարածքային սկզբունքով՝ ըստ Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման։

Աշխարհազորի ընդհանուր ղեկավարումն իրականացնելու է Հայաստանի Զինված ուժերի գլխավոր շտաբի պետը։ Զորամիավորման ղեկավարը և խաղաղ, և պատերազմական ժամանակ լինելու է համապատասխան տարածքային կառավարման մարմնի ղեկավարի տեղակալն է, իսկ մայրաքաղաքում՝ Երևանի փոխքաղաքապետը:

Նրանց հետ, ովքեր կամավոր կանդամակցեն աշխարհազորին, պայմանագիր կկնքվի։ Նրանց զենք կկցվի, համազգեստ կտրվի, նրանք որոշակի պաշտոններում կնշանակվեն և համապատասխան պատրաստություն կանցնեն։

Հայաստանի պաշտպանության նախարար Դավիթ Տոնոյանը պարզաբանել է, որ «աշխարհազորի ստեղծումը որևէ ձևաչափով լայնամասշտաբ պատերազմի պատրաստվելու համար չէ, միայն այդ վտանգով չէ պայմանավոևված։ Այդ քայլը կոչված է ապահովելու հասարակության պատրաստվածությունը տարբեր մարտական սպառնալիքների և մարտահրավերների դեպքում»։