«Պատերազմից հետո Հայաստանում սովորում են ինքնապաշտպանվել». գերմանացի լրագրողի հոդվածը
Հայաստանում սովորում են ինքնապաշտպանվել
«2020 թվականի ղարաբաղյան պատերազմում կրած պարտությունից հետո Հայաստանում մարդիկ այլևս պատրանքներ չունեն սեփական բանակի հզորության մասին։ Ուստի ավելի ու ավելի շատ հայեր, հատկապես հայ կանայք, ինքնապաշտպանության դասընթացներ են անցնում, որ պատրաստ լինեն, եթե նոր էսկալացիա սկսվի»,- Հայաստան այցելությունից հետո գրում է գերմանացի լրագրող Սառա Վոյտան։
Հոդվածի հեղինակ Սառա Վոյտան աշխատում է Բեռլինում՝ գերմանական ZEIT ONLINE մեդիա հարթակում։ Բեռլինի Հումբոլդտի համալսարանում սովորում է ռուսերեն և հասարակական գիտություններ: Ընթացիկ տարվա հոկտեմբեր և նոյեմբեր ամիսներին նա հնարավորություն է ստացել վերապատրասստման կուրսեր անցնել Վրաստանում, այնուհետև մասնակցել է մասնագիտական ճամփորդության դեպի Հայաստան։ Նրան հետաքրքրում են հետխորհրդային տարածքում հասարակական-քաղաքական իրադարձությունները, ֆեմինիզմի հետ առնչվող թեմաները։
Սառա Վոյտան իր հոդվածը տրամադրել է JAMnews-ին
- «Լաչինի միջանցքն ընդմիշտ փակելու խնդիր դրված չէ»․ կարծիք Երևանից
- «Քաղաքական կամքի դեֆիցիտ չունենք»․ Փաշինյանը՝ ճանապարհների բացման մասին
- «Կանադան կաջակցի Հայաստանի ժողովրդավարական բարեփոխումներին»․ դեսպան Էլիսոն ԼըՔլեր
Ծրագրավորող աղջիկը սովորում է դիպուկ կրակել
Մոտ 40 րոպե մեքենայով Հայաստանի մայրաքաղաքից հարավ ենք շարժվում դեպի ավազոտ բլուրները։ Մոտակա Վերին Դվին գյուղի տները տեսադաշտից դուրս են, ձայներ չեն լսվում։ Այդ պատճառով էլ գրեթե ամեն շաբաթ-կիրակի Անին գալիս է այստեղ հոր հետ՝ կրակելու իր հմտությունները բարելավելու։ Նա սկսել է կրակել սովորել 14-15 տարեկանում, երբ հետաքրքրված էր որսորդությամբ: Բայց հիմա՝ 23 տարեկանում, նա գիտակցում է, որ վատագույն սցենարի դեպքում հնարավոր է՝ ստիպված լինի պատերազմի ժամանակ կրակել ինքնաձիգից:
Արդեն մեկ տարի է, ինչ Անին զենք ունի։ «Իմ առաջին, սեփական զենքը»,- ասում է նա՝ հանելով տնային թաքստոցից:
Նա պատմում է, որ մոտ մեկ տարի առաջ ինքնապաշտպանության դասընթացներ է անցել և այդ ժամանակվանից ունի մոտ 100 մետր հեռահարության վրա գործող այս «Կալաշնիկով» սեփական ինքնաձիգը։ Նրա հայրը երկար տարիներ որսորդությամբ է զբաղվում և ունի ավելի հզոր զենք օգտագործելու իրավունք։
Ընտանեկան թաքստոցը փոքր մետաղական պահարան է, որում պահվում են ռուսական արտադրության երկու ինքնաձիգ, ինչպես նաև դրանց մաքրման համար անհրաժեշտ միջոցներն ու փամփուշտները։
Աղջիկը ցույց է տալիս, թե ինչպես է դրանք տեղադրում: Մի քանի սեղմում, մետաղական ձայնը լսվում է տասն անգամ՝ մինչև փամփշտատուփը կլցվի:
Աղջիկը վաղ տարիքում սովորել է, թե ինչպես ճիշտ լիցքավորել և մաքրել զենքը, այսինքն՝ «այն, ինչ վտանգավոր չէ երեխաների համար»։ Այս մեկ տարվա ընթացքում Անին պարբերաբար գալիս է ավազոտ բլուրներ՝ հրաձգային պատրաստության հմտությունները չկորցնելու համար։ Փամփուշտների հետքերով պիցցայի տուփը վերջին պարապմունքից է մնացել։
Չնայած տանը միշտ զենք եղել է, բայց Անին պատերազմից հետո՝ երկու տարի առաջ է սկսել ավելի շատ հետաքրքրվել դրանցով։ Նա երկրի կրթված կանանցից մեկն է, սովորել է համալսարանում՝ Երևանում, աշխատում է UATE (Առաջատար տեխնոլոգիաների ձեռնարկությունների միություն) ՀԿ-ում, որը քաղաքային ՏՏ ընկերությունների միություն է: Պատմում է, որ ժամանակին պատրաստվում էր մեկնել Գերմանիա՝ սովորելու, ու ծիծաղում է։ Անին սովորաբար ժպտում է, երբ ինչ-որ բան է ասում։ Եվ նույնիսկ երբ կրծքի առաջ պահում է Կալաշնիկովը, նրա պահվածքում ինչ-որ մանկական բան կա։
Հետո նա շրջվում է՝ ատրճանակը ձեռքին, իջնում է մի ծնկի վրա և տեղադրում փամփշտատուփը։ Աղջիկը նշանառության տակ է առնում մոտ 100 մետր հեռավորության վրա գտնվող թիրախն ու սեղմում ձգանը։ Կրակոցին հետևում է լռություն։ Այնուհետև ևս ինը կրակոց՝ ավելի արագ հաջորդականությամբ։
Հայաստանում մարդիկ գնալով ավելի շատ են ապավինում ինքնապաշտպանությանը
Ինչպե՞ս է նա իրեն զգում զինվորական բաճկոնով, որը կրում է իր առօրյա հագուստի վրայից: Ավելի ուժեղ: Իսկ ի՞նչ է զգում ատրճանակը ձեռքում պահելիս: Ավելի շատ վստահություն իր և սեփական ուժերի հանդեպ։ «Ոչ այլ մարդկանց, ովքեր անզեն են: Բայց երբ ժամանակը գա, ես գիտեմ՝ ինչ անել։ Այդ ժամանակը պատերազմն է, ինչպիսին 2020 թվականի արհավիրքն էր»,- ասում է Անին։
Այդ ժամանակ Լեռնային Ղարաբաղում էսկալացիա եղավ։ 44 օր ռազմական գործողություններից և ավելի քան 6500 զոհերից հետո Ռուսաստանի միջնորդությամբ ձեռք բերվեց հրադադարի վերաբերյալ համաձայնություն: Բայց այդ ժամանակից ի վեր հայերը հիասթափվել են իրենց երբեմնի հուսալի դաշնակից Ռուսաստանից: Նախագահ Վլադիմիր Պուտինն այստեղ զինվորներ ուղարկեց միայն պատերազմից հետո՝ խաղաղապահ զորակազմի տեսքով։
Հայաստանում գնալով ավելանում են կասկածները՝ արդյո՞ք Ռուսաստանն իսկապես շահագրգռված է խաղաղությամբ։ Մարդիկ քննարկում են, որ «Պուտինը թանկարժեք տանկեր է մատակարարում Ադրբեջանին, իսկ Հայաստանին՝ էժան հակատանկային արկեր, որպեսզի հակամարտությունը չմարի, քանի որ առանց դրա նա կկորցնի տարածաշրջանում ճնշում գործադրելու հնարավորությունը»։
Միաժամանակ ասում են՝ քանի որ Արևմուտքը, որին բազմիցս դիմել է Հայաստանի կառավարությունը, մինչ այժմ ձեռնպահ է մնում ավելի ակտիվ միջամտությունից, շատ հայեր իրենց Ռուսաստանից կախվածության մեջ են զգում։
Ավելի շատ մարդիկ են ուզում սովորել ինքնապաշտպանվել
Որպեսզի կարողանան պաշտպանվել նոր պատերազմի դեպքում, ավելի ու ավելի շատ տղամարդիկ ու կանայք են վերապատրաստվում ՈՄԱ («Ողջ մնալու արվեստ») կազմակերպության կողմից։ Այս հասարակական կազմակերպությունը ստեղծվել է 2014 թվականին, այն հիմնադրվել է մի խումբ պրոֆեսիոնալ զինվորականների, վետերանների կողմից։ Նրանք հայտարարում են, որ իրենց նպատակը պատերազմի պայմաններում ինքն իրեն պաշտպանելու ունակ հասարակություն ձևավորելն է։
Կազմակերպության կայքում գրված է, որ դասընթացների մասնակիցները տարբեր համոզմունքների ու մասնագիտությունների տեր մարդիկ են՝ կայանք և տղամարդիկ, որոնց միավորում է այն, որ «բոլորը հայ են»։ Նրանց սովորեցնում են զենքի հետ վարվել, առաջին բուժօգնություն ցուցաբերել, նաև լուրջ ֆիզիկական պատրաստվածություն են անցնում։ Նպատակը 100,000 հայերի ինքնապաշտպանվել սովորեցնելն է՝ երկրում ապրող մոտ երեք միլիոն մարդու պաշտպանությանը աջակցելու համար:
Պաշտպանությանը պատրաստ մարդկանց անհրաժեշտությունը բացատրվում է նրանով, որ հրադադարի ռեժիմը խախտվում է գրեթե ամեն օր։ Վերջին լայնածավալ էսկալացիան Հայաստանի սահմանին եղել է այս տարվա սեպտեմբերի 13-14-ին։ Ադրբեջանական զորքերը հարձակվել են գիշերով, ռմբակոծվել է նաև առողջարանային Ջերմուկ քաղաքը, որը հեռու է վիճելի համարվող Լեռնային Ղարաբաղի տարածքից։
Այդ ժամանակ Մարինեն նոր էր սկսել հաճախել ՈՄԱ-ի դասընթացներին։ Դասընթացները կազմակերպվում են Երևանի ծայրամասում գտնվող խորհրդային ոճի շենքում։ Տղամարդիկ և կանայք, շնչակտուր վազում են օղակաձև ճանապարհով, նրանց մեծ մասն այստեղ է գալիս աշխատանքից հետո: Մոտակայքում գտնվող նախկին կինոթատրոնը մարզասրահի և զորանոցի խառնուրդի տեսք ունի։
Մարինեն բացատրում է՝ այստեղ մոտ քսան մասնակից փայտե մոդելների վրա սովորում է՝ ինչպես բռնել ինքնաձիգը, որպեսզի «մկանները հիշեն շարժումները»։ Նրանց կեսից մի փոքր ավելին կանայք են։
«Շատերը գալիս են այստեղ իրենց հարազատների հանդեպ սիրուց դրդված։ Նրանց մեծ մասի ամուսինները, եղբայրները, հայրերն արդեն մասնակցել են պատերազմին։ Ավելի ու ավելի շատ կանայք են ցանկանում հաջորդ անգամ նրանց կողքին լինել»,- ասում է աղջիկը։
Ազգային բանակում, որտեղ բոլոր տղամարդիկ պարտավոր են ծառայել, կանանց չեն զորակոչում, և սա ևս մեկ պատճառ է, որ նրանք այստեղ մեծամասնություն են կազմում։ Բոլորը, ում հարցնում ես, պատասխանում են. «Հայ կանայք ուզում են, որ պատերազմի ժամանակ կարողանան պաշտպանել իրենց, իրենց ընտանիքը և երկիրը, Հայաստանում բոլորը պետք է պատրաստ լինեն»:
Անին նույնպես սովորել է ՈՄԱ-ի մասնաճյուղերից մեկում։ Ասում է, որ երբ սեպտեմբերին հերթական էսկալացիան սկսվեց, ինքը պատրաստվում էր աշխարհազորայինների ստորաբաժանման հետ մեկնել Ջերմուկ՝ առաջնագիծ։ Առաջին ջոկատը մեկնեց սահման։ Հաջորդը, որի կազմում պետք է լիներ և ինքը, պետք չեկավ, քանի որ երկու օր հետո կռիվը դադարեց։ Բայց մտավախությունը, որ նոր էսկալացիա կարող է սկսվել, դեռ կա: Եվ եթե քաղաքական իրավիճակը չփոխվի, հայերը կրկին կարող են մնալ միայնակ։ Անին ասում է. «Եթե լայնամասշտաբ պատերազմ սկսվի, ես արդեն պատրաստ եմ»։
Հայաստանում սովորում են ինքնապաշտպանվել
