Հայաստանում նվազել է այն անձանց եկամտահարկը, որոնք բարձր աշխատավարձ են ստանում

Հայաստանում 2020 թ-ի հունվարի 1-ից բոլոր քաղաքացիներն, անկախ աշխատավարձի չափից, բյուջե են վճարելու նույնքան հարկ՝ իրենց եկամտի 23%-ը։

Այս փոփոխությունն առավել զգալի կլինի բարձր աշխատավարձ ստացողների համար։ Ոչ մեծ եկամուտ ունեցող անձինք նույնքան եկամտահարկ են վճարելու, որքան նախկինում, այսինքն՝ նրանց եկամուտնրը չեն ավելանա։ Իսկ նրանք երկրում մեծամասնություն են կազմում։

Ինչպես իշխանություններն են մեկնաբանում, նոր մոտեցումը կբերի նրան, որ գործատուները կդադարեն թաքցնել իրենց աշխատակիցների բարձր աշխատավարձերը։ Դա դրական կազդի ընդհանուր առմամբ երկրի տնտեսության վրա, ինչպես նաև՝ ցածր աշխատավարձ ստացող աշխատակիցների վրա։

Բոլոր մանրամասները․ ով որքան է վճարելու և ինչու։

______________________________________________________________________________________________

• Ինչո՞ւ հայ բանվորներին այլևս ձեռնտու չէ Ռուսաստան մեկնել

• Հայաստանում պատրաստվում են նոր հարկ ներմուծել առողջության հարկ։ Հասարակությունը համառորեն դիմադրում է

______________________________________________________________________________________________

Ինչպե՞ս էր նախկինում

Սրանից առաջ հարկումը երեք մակարդակ ուներ՝ ցածր, միջին և բարձր եկամուտ ունեցող անձանց համար։ Այսպես կոչված «պրոգրեսիվ սանդղակը» ենթադրում էր աշխատավարձերից եկամտի հարկում հօգուտ բյուջեի հարկերի ավելացման սկզբունքով, այսինքն՝ կախված նրանից, թե ով որքան է ստանում։

Օրինակ՝ մարդիկ, որոնց աշխատավարձը չէր գերազանցում 150 հազար դրամը վճարում էին այդ նույն 23%-ն իրենց աշխատավարձերից։ Նրանք, ովքեր 150 հազարից մինչև երկու միլիոն դրամ էին ստանում, վճարում էին եկամտի 28%-ը։ Նրանք, ովքեր երկու միլիոն դրամ և ավելին էին ստանում, ամենաշատն էին հարկվում՝ 36%։

Ինչպե՞ս է հիմա

Երկիրն անցել է «համահարթ» հարկման։ Փոփոխությունները վերաբերելու են նրանց, ում աշխատավարձը 150 հազար դրամից ավելին է։ Նրանք ավելի քիչ հարկ են վճարելու։

Ընդ որում, ամենաշատն ավելանալու է նրանց եկամուտն, ովքեր շատ բարձր աշխատավարձեր են ստանում։ Դրանք հիմնականում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի ընկերությունների աշխատակիցներն են, որն իշխանությունների կողմից տնտեսության զարգացման առաջնարհերթ ուղղություն է հայտարարվել։

Ինչ վերաբերում է նրանց, ում աշխատավարձը չի գերազանցում 150 հազար դրամն, ապա նրանք ինչպես վճարում էին աշխատավարձի 23%-ն, այնպես էլ շարունակելու են վճարել։ Եվ սա այն դեպքում, երբ, ֆինանսների նախարարության տվյալների համաձայն, մինչև 150 հազար դրամ ստացող անձինք, բացարձակ մեծամասնություն են կազմում՝ աշխատավարձ ստացողների 65%-ը։

Սակայն կառավարությունը հայտարարել է նաև, որ յուրաքանչյուր հաջորդ տարի մինչև 2023 թվականը հարկը նվազելու է մեկական տոկոսով։ Այսինքն՝ 2023 թ-ին եկամտահարկը 20%-ի մակարդակի կհասնի։

Իշխանությունների դիրքորոշումն ու փորձագետների կարծիքը

«Իմ քայլն» իշխող խմբակցության անդամ, տնտեսական հարցերով խորհրդարանական հանձնաժողովի նախագահ Բաբկեն Թունյանը կարծում է, որ այդ փոփոխություններում հիմնական շեշտադրումն արվում է ոչ թե սոցիալական գործոնի, այլ գործատուներին խթանելու վրա, որպեսզի նրանք ցույց տան իրենց աշխատակիցների իրապես բարձր աշխատավարձերը․

«Բնական է, որ 150 հազարից բարձր ստացողների տնօրինվող եկամուտը բարձրանալու է։ Բայց շատ դեպքերում այդ եկամտահարկը, այսպես թե այնպես, գործատուի ուսերին էր մնում։ Դրա համար սրա հիմնական օգուտը լինելու է այն, որ հայկական ապրանքները և ծառայությունները ավելի մրցունակ պետք է դառնան, ինչը հետո կազդի նաև աշխատողների վրա»։

Որոշ փորձագետներ բացասական են գնահատել եկամտահարկի բարեփոխումը։

Մասնավորապես, տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանն անարդար է համարում այն, որ ավելանալու է ոչ թե ցածր, այլ բարձր եկամուտ ունեցողների իրական աշխատավարձը․

«Քաղաքացները, որոնց աշխատավարձը ցածր է նվազագույն սպառողական զամբյուղից, և որոնք աշխատող աղքատներ են համարվում, կազմում են աշխատող քաղաքացիների ընդհանուր թվի 25%-ը։ Հարկման նոր մեխանիզմի պայմաններում նրանց եկամուտները չեն բարձրանա, քանի որ նրանց դեպքում տոկոսադրույքը նախկին մակարդակում կմնա․․․ Սակայն դրան զուգահեռ կբարձրանան բարձր եկամուտ ունեցողների իրական եկամուտները, քանի որ գործող տոկոսադրույքները (28% և 36%) եկամտահարկի համահարթեցման արդյունքում, կնվազեն մինչև 23%»։

Արդյունքում, ըստ փորձագետի, Հայաստանում առկա սոցիալական բևեռացումն էլ ավելի կխորանա, հասարակությունը կբաժանվի շատ աղքատների և շատ հարուստների։