«Տարածքներ խաղաղության դիմաց» բանաձևը մեզ համար անընդունելի է»․ Հայաստանի վարչապետ
Արցախի շուրջ և Հաայստանի ու Ադրբեջանի սահմանին սրացման 18-րդ օրը վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ուղիղ եթերում դիմել է Արցախի, Հայաստանի ժողովրդին և ողջ սփյուռքահայությանը։ Վարչապետը ներկայացրել է հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ հայկական կողմի դիրքորոշումը։
Նրա խոսքով՝ միջազգային ուժերն ու կազմակերպությունները չեն արձագանքում կատարվածին՝ համարելով, որ «տարածքներ՝ խաղաղության հաստատման դիմաց» բանաձևն ընդունելի է լինելու։
«Սա շատ նման է 1938 թվականի Մյունխենյան համաձայնությանը, երբ իբր հանուն խաղաղության Եվրոպական մի շարք տերություններ Գերմանիային զիջեցին Չեխոսլովակիան: Իսկ թե ինչ եղավ հետո, գիտեք բոլորդ: Եվ հիմա հարցը հետևյալն է՝ արդյո՞ք աշխարհը թույլ է տալու մի նոր Հիտլերի ձևավորումն՝ այս անգամ Փոքր Ասիայում», — հայտարարել է Փաշինյանը։
Ահա Հայաստանի վարչապետի ելույթի մյուս թեզերը։
• Շարունակվում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի ահաբեկչական ագրեսիան ընդդեմ Արցախի։
• Ադրբեջանը քայլ առ քայլ հասել է այն կետին, որ հայերի առջև անընդունելի պայմաններ է դրել։
Խոսքն Արցախին հարող և նրա վերահսկողության տակ գտնվող յոթ շրջաններից հինգը Բաքվին անհապաղ հանձնելու, ինչպես նաև մյուս երկուսի հանձնման գրաֆիկ ներկայացնելու մասին է։ Այսինքն՝ շրջանները, որոնք Լեռնային Ղարաբաղի համար անվտանգության գոտի են, պահանջվել է հանձնել՝ ոչ թե կարգավիճակի, այլ խաղաղության դիմաց։ Վերջին քայլը, որը պահանջում է ադրբեջանական լկողմը, արձանագրելն է, որ Արցախը պետք է լինի Ադրբեջանի կազմում։ Հակառակ դեպքում պատերազմ է լինելու։ Փաշինյանի կառավաությունը հրաժարվել է դրանից։
• Հայաստանի սահմանին հուլիսյան սրացումը ցույց է տվել, որ ադրբեջանական բանակն ի վիճակի չէ ռազմական ճանապարհով հարց լուծել։ «Այս արձանագրումը ցնցող նշանակություն ունեցավ շատերի, և առաջին հերթին Թուրքիայի համար: Հետո սկսվեցին համատեղ զորավարժություններ, մեծաթիվ թուրքական ռազմական տեխնիկա տեղափոխվեց Ադրբեջան»։
• Թուրքիան նաև մեծ թվով վարձկաններ Սիրիայից տեղափոխեց տարածաշրջան՝ գիտակցելով, որ Ադրբեջանն ի վիճակի չէ ինքնուրույն հաղթել հակառակորդին։
• Պատերազմն Արցախում անսպասելի չէր։ Հարցն այն էր, թե կոնկրետ որ ժամին և որտեղից կհարձակվեր Ադրբեջանը:
• Լեռնային Ղարաբաղը բլիցկրիգով գրավելու թուրք-ադրբեջանաահաբեկչական նախնական պլանը ձախողվել է։
• Ռուսաստանը կարողացավ բարձր մակարդակով կատարել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահի և Հայաստանի ռազմավարական դաշնակցի իր դերը։
• Մոսկվայում հոկտեմբերի 9-10-ը Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հանդիպումն ուղղված էր հետագա կորուստները կանխելուն։ Սակայն Բաքուն որոշեց հրաժարվել հրադադարից, և այս րոպեներին շարունակում է հրետակոծությունը։
• Ռազմական գործողությունների մեկնարկից ի վեր հակառակորդը հսկայական կորուստներ է կրել, ավելին, քան հայկական կողմը, սակայն Ադրբեջանի իշխանությունները զոհված զինծառայողների մասին թվեր չեն հաղորդում։ Ընդ որում, Ադրբեջանի կողմից ռազմական գործողություններին մասնկացել են վարձկաններ, իսկ Հայաստանն ու Ղարաբաղը կորցրել են իրենց սեփական բնակիչներին։
• Հակառակորդն առաջին շաբաթվա ընթացքում կրել է նաև ռազմական տեխնիկայի հսկայական կորուստներ այն պայմաններում, երբ չի ունեցել մատակարարման ոչ մի սահմանափակում, իսկ Արցախը և Հայաստանը գործել են շրջափակման պայմաններում:
• Արցախի բանակի ստորաբաժանումները հյուսիսային և հարավային ուղղություններով որոշակի նահանջ են ունեցել:
• Ադրբեջանական կողմը դիվերսիոն խմբերով փորձում է խուճապ և խառնաշփոթ առաջացնել հայկական զորքերի թիկունքում:
• Արցախի Պաշտպանության բանակն իր վերահսկողության տակ է պահում ընդհանուր վիճակը հսկայական կորուստների գնով։ Փաշինյանն ընդգծել է, որ այս ամենը նա ասում է ոչ թե անելանելիության բերումով, այլ այն պատճառով, որ պարտավորություն ունի ճշմարտության լեզվով խոսել ժողովրդի հետ։
• Ռուսաստանը բարձր մակարդակով կատարել է ռազմավարական դաշնակցի և միջնորդի իր դերը։ Ինչի համար վարչապետը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսաստանի նախագահին։
• ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրները մեծ ջանքեր են գործադրում հրադադարի հաստատմանը հասնելու ուղղությամբ: Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել ԱՄՆ վարչակազմին և Ֆրանսիայի նախագահին կարգավորման ուղիների որոնմանն ակտիվ մասնակցություն ունենալու համար։
• Այդ ջանքերը, սակայն, մինչև օրս բավարար չեն եղել հայ ժողովրդի նկատմամբ թուրքական ցեղասպան քաղաքականությունը սանձելու համար։
Իր ուղերձը վարչապետն ավարտել է այն հայտարարությամբ, որ Հայաստանը չի ընկրկելու, որովհետև սա ճակատագրական պատերազմ է, և հայ ժողովուրդն իր մեջ պետք է ուժ գտնի կանգնեցնելու հակառակորդին՝ հաղթելու և ապրելու համար:
Նիկոլ Փաշինյանի ելույթի ամբողջական տեսատարբերակը․