«Ամերիկյան մասնավոր ընկերության վստահել ՀՀ անվտանգությունը»․ հայ քաղաքագետ
Հայաստանի անվտանգային խնդիրների լուծման մասին
«Եթե մենք չգնանք որևէ վճռական գործողության, իրավիճակն ավարտվելու է նրանով, որ լինելու է Հայաստանի վրա հարձակում, ՀՀ-ն Ռուսաստանին խնդրելու է կասեցնել այդ հարձակման հետևանքները, դրա գինն էլ լինելու է միջանցքը»,- իրադարձությունների նման զարգացում է կանխատեսում հայ քաղաքագետ Արեգ Քոչինյանը։
Նրա դիտարկմամբ՝ կարճաժամկետ հեռանկարում անվտանգային խնդիրները լուծելու համար Հայաստանը պետք է առնվազն 2-3 տարով ներգրավի ամերիկյան մասնավոր ռազմական ընկերության, այդ ընթացքում էլ փորձի իրականացնել բանակի բարեփոխումներ։
Factor TV-ի եթերում Անվտանգային քաղաքականության հետազոտական կենտրոնի նախագահ Արեգ Քոչինյանը խոսել է նոր էսկալացիայի հավանականության, հայ-ադրբեջանական կարգավորման տարբերակների և միջնորդների մոտեցումների մասին։
Հարցազրույցի ամենակարևոր դրվագները՝ հակիրճ
«Ամերիկյան ռազմական ընկերությանը պետք է ներգրավել Մեղրիում և Իջևանում»
Մեղրին այն հատվածն է, որտեղով ադրբեջանական կողմն ուզում է ստանալ, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքը»։ Իջևանն, ըստ Քոչինյանի, անկլավների դիմացի հատվածում լինելու պատճառով է վտանգավոր։ Ասում է՝ այս երկու հատվածներում Ադրբեջանի զինուժի կողմից հարձակումն ամենահավանականն է, ուստի հենց այդտեղ է պետք ներագրավել ամերիկյան մասնավոր ռազմական ընկերությանը․
«Նահանգներում կան տասնյակ մասնավոր ռազմական ընկերություններ, որոնք աշխատում են նաև օտարերկրյա կառավարությունների հետ։ Մեր կարճաժամկետ խնդրի լուծման բանալին թաղված է հենց այստեղ»։
Քաղաքագետի բնորոշմամբ՝ խոսքը «համալրված բանակի» մասին է, քանի որ նման ընկերությունն ունի իր անձնակազմը, զենքը, տեխնիկան ու տրասնպորտային միջոցները։ Հիշեցնում է՝ ՀՀ իշխանությունները հաճախ են բարձրաձայնում՝ գումարի խնդիր չկա, իսկ եթե նույնիսկ կա, առաջարկում է «այս գործի համար նոր հարկատեսակ մտածել»։
Շեշտում է՝ նման քայլի գնալն իհարկե հստակ դիրքավորում է, վեկտորի փոփոխություն, բայց ՌԴ-ն արդեն իսկ ինքն է փոխել իր վեկտորը ՀՀ հանդեպ։
«Եվ հիմա չփորձել հարմարվել և դիրքավորվել այդ փոփոխված վեկտորի նկատմամբ, նշանակում է մնալ այդ վեկտորի տակ»,- ընդգծել է նա։
Հերթական անգամ նշել է, որ պետք է այս ամենին զուգահեռ դուրս գալ ռուսական ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքից, ՀՀ-ից դուրս հանել ռուսական ռազմազան և «վերաիմաստավորել հայ-ռուսական հարաբերությունները»։ Ըստ նրա՝ կարճաժամկետ կտրվածքում ՌԴ-ից տնտեսական հարվածները կարող են շատ ուժեղ էֆեկտ ունենալ, բայց տնտեսական, էներգետիկ, ենթակառուցվածքների և այլ խնդիրները լուծելի են։
«Ադրբեջանը փորձում է առավելագույնը ստանալ նախքան նոր փաստաթղթի ստորագրումը»
Արեգ Քոչինյանի դիտարկմամբ՝ արագ մոտենում ենք մի իրավիճակի, երբ ձևավորվում են «կատարյալ փոթորիկի»՝ էսկալացիայի կամ նոր պատերազմի նախապայմաններ։ Այդ ուղղությամբ արված քայլ է համարում նաև հոկտեմբերի վերջին Բրյուսելում նախատեսված բանակցությունների տապալումը։
Ասում է՝ 2020 թ․-ի նոյեմբերի 9-ի հայտարարության ժամանակ առկա ստատուս-քվոն Արցախում վերջին ռազմական գործողություններից հետո այլևս չկա, նոր ստատուս-քվոն արձանագրող փաստաթուղթ պետք է ստորագրվի։
«Հիմա գնում է մրցակցություն, թե որ հարթակը պետք է ձևավորի այդ փաստաթուղթը։ Ադրբեջանը փորձում է առավելագույնը ստանալ նախքան դրա ձևավորումը»,- ասում է Քոչինյանը։
Բաքուն, ըստ նրա, փորձում է ստանալ «Զանգեզուրի միջանցքը», որով հետարքրքրված է նաև ՌԴ-ն, այդ պատճառով էլ կողմ չէ Գրանադայում ամրագրված սկզբունքների հիման վրա բանակցելուն։
«Բաքուն կարող է գնալ արկածախնդրության»
Թվարկում է դեպի նոր էսկալացիա տանող «ապակայունացնող էլեմենտները»՝
- Նահանգների անհետևողականությունը․ պետքարտուղարի տեղակալի պաշտոնակատար Յուրի Քիմի հայտարարությունը, որ «ԱՄՆ-ն չի հանդուրժի էթնիկ զտումներ ԼՂ ժողովրդի նկատմամբ» և էթնիկ զտումներից հետո Բաքվի անպատժելիությունը,
- ՌԴ դերակատարությունը․ եթե հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտը լուծվի, Ռուսաստանը տարածաշրջանում կդառնա «նավ՝ առանց խարսխի», ուստի Մոսկվային պետք է նոր սրացում, որպեսզի «հայերին փրկելու» առիթ ստեղծվի,
- բրյուսելյան հանդիպման տապալումը, որը ինչ-որ չափով Արևմուտքին դուրս թողեց խաղից,
- Ադրբեջանի պատրաստվածությունը ռազմական գործողություններին։
«Որևէ պարագայում չի կարելի գնալ Մոսկվա բանակցությունների»
Քաղաքագետն ասում է՝ ավելի լավ է բանակցել ուղիղ Ադրբեջանի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ, քան գնալ Ռուսաստանի մայրաքաղաք։ Դա, ըստ նրա, ամենավատ տարբերակն է, քանի որ 3-ը 1-ի դեմ (Ռուսաստանը, Թուրքիան և Ադրբեջանը՝ ընդդեմ Հայաստանի) իրավիճակ է ստեղծում։
Արեգ Քոչինյանի խոսքով՝ ՌԴ համար կրիտիկական նշանակություն ունի այն, որ կարգավորում տեղի չունենա, ուստի կարևոր է նախ շրջադարձ կատարել դեպի Արևմուտք։
«Փորձել գնալ կարգավորման, քանի դեռ ՌԴ-ն տարածաշրջանում, մասնավորապես՝ Հայաստանում ունի այս աստիճանի ազդեցություն, պարզապես ինքնախաբեություն է»,- շեշտել է նա։
Արևմուտքը դուրս կմնա՞ բանակցային գործընթացից
Արևմուտքի՝ գործընթացից դուրս մնալու պարագայում դրան հաջորդած սրացումների վերաբերյալ նրա առավելագույն արձագանքը լինելու է «խորը մտահոգություն, կոչ, հորդոր»։
Իսկ եթե հնարավոր կլինի պահպանել արևմտյան հարթակը, կլինի հնարավորություն Ադրբեջանին նստեցնել բանակցային սեղանի շուրջ։ Օրինակ՝ կազմակերպել ԱԳ նախարարների հանդիպում Վաշինգտոնում։ Դա, ըստ Քոչինյանի, Բրյուսելի համեմատ հետքայլ կլինի, բայց այդ կերպ Արևմուտքը վերջնականապես դուրս չի մնա գործընթացից։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հայաստանի անվտանգային խնդիրների լուծման մասին
