«Ադրբեջանի դեմ հայցերից հրաժարվելը խիստ վտանգավոր կլինի»․ կարծիք
Հայաստանը կհրաժարվի՞ Ադրբեջանի դեմ հայցերից
«Եթե կողմերը կնքում են խաղաղության պայմանագիր, էլ ինչո՞ւ են շարունակում իրավական պատերազմներն իրար դեմ»,- Հայաստանի և Ադրբեջանի կողմից միջազգային ատյաններ ներկայացված գանգատներից հնարավոր հրաժարման մասին նախօրեին հայտարարել է Նիկոլ Փաշինյանը։
«Իրավունքների պաշտպանություն առանց սահմանների» ՀԿ նախագահ Արաքս Մելքոնյանի խոսքով՝ «իրավական պատերազմներ» ձևակերպումը ոչ միայն լավը չէ, այլև անտրամաբանական է։ Խիստ մտահոգիչ է համարում նման քննարկումների առկայությունը։
«Իրավունքի պաշտպանությունը չի կարող ստորադասվել խաղաղությանը։ Մենք չենք տեսել որևէ գործողություն Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից՝ ի պաշտպանություն հայերի խախտված իրավունքների, հակառակը՝ բացառապես ատելություն է սերմանվում»,- նկատել է Մելքոնյանը։
Մեկնաբանություն
Արաքս Մելքոնյան․ «Այս հարցը չի կարող դառնալ քաղաքական շահարկման առարկա»
«Բոլոր գանգատները, որոնք ՀՀ նախաձեռնել է մարդու իրավունքների պաշտպանության համար են, մարդու իրավունքների խախտումների հիմքով են, այդ խախտումների և հանցագործությունների պատժման համատեքստում են, այսինքն՝ պետությանը միջազգային իրավական պատասխանատվության կանչելու նպատակ են ունեցել։
Կարծում եմ՝ մարդու իրավունքների խախտումների, հանցագործությունների պատասխանատվության հարցը չի կարող դառնալ քաղաքական քննարկումների և այս դեպքում՝ շահարկման առարկա։
Եթե մենք դիտարկենք՝ ինչ գանգատներ է ներկայացրել ՀՀ-ն, դրանք բացառապես մեր երկրի քաղաքացիների և հայազգի անձանց իրավունքների պաշտպանության նպատակ են հետապնդում։ ՄԱԿ Արդարադատության միջազգային դատարանում դա «Ռասսայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին» կոնվենցիայի հիմքով գանգատն է, որը ներառում է բոլոր հնարավոր խախտումները, որոնք կատարվել են խտրականության և հայատյացության հիմքով։
Մենք գիտենք՝ Ադրբեջանում պետական ամենաբարձր մակարդակով քաջալերվում են այդ հանցագործությունները, մանկապարտեզներից սկսած, դպրոցական ծրագրերում ներառված է հայատյացությունը։
Այս տարիների ընթացքում հայատյացությունը ոչ միայն չի նվազում, այլև աճում է։ Այս համատեքստում հետագայում այդ հանցագործությունների և մարդու իրավունքների խախտումների հնարավորությունը ես շատ բարձր եմ գնահատում»։
Գանգատներից հրաժարվելը չի բերելու խաղաղության
«Եկեք նայենք՝ մինչև 2020 թվականը ինչ էր կատարվում, 2022-23 թ․-ին։ Թվարկեմ՝ ծերունիների գլխատումներ, ռազմագերիների խոշտանգումներ, սպանություններ, այդ թվում՝ Հայաստանի լեգիտիմ տարածքում։ Ի վերջո, էթնիկ զտում տեղի ունեցավ Արցախում։ Եվ այս կուլմինացիայից հետո մենք խոսում ենք այդ իրավունքների պաշտպանության համար հարուցված հայցերից հրաժարվելու մասի՞ն։ Ես սա խիստ վտանգավոր եմ համարում։
Եվս 4 գանգատ ունենք ՄԻԵԴ-ում։ Դրանք կարևորագույն իրավունքների վերաբերյալ են։ Գանգատներից մեկը վերաբերում է Բաքվում ռազմագերիների արդարադատությանն ու առհասարակ այդ՝ թատերական ներկայացում հիշեցնող դատավարություններին, խոշտագումներին, ռազմագերիների ազատազրկմանը։ Արդյո՞ք մենք հրաժարվելու ենք այդ դեպքերից։
Մյուսը վերաբերվում է ՀՀ վրա ադրբեջանական հարձակմանը և այս համատեքստում տեղի ունեցած հանցագործություններին։ Կհիշեք դրվագներ հրապարակվեցին, թե ինչպես են գնդակահարում արդեն գերեվարված հայ զինծառայողներին, կանանց մարմինների նկատմամբ անարգանքի դեպքերն եղան և այլն, և այլն։ Մեկ այլ գանգատ էլ վերաբերվում է Արցախի շրջափակմանը, Արցախում մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումներին և էթնիկ զտմանը։ Կա նաև 44-օրյա պատերազմի ընթացքում տեղի ունեցած հանցագործություններին և մարդու իրավունքների խախտումներին վերաբերող գանգատ։
Որևէ դեպքում այս գանգատներից հրաժարումը չի բերելու խաղաղության։ Խաղաղության պայմանագիր կնքելու որևէ նախադրյալ ալիևյան ռեժիմը թույլ չի տալիս։
Մենք շատ երկար ճանապարհ պետք է անցնենք, որպեսզի իրական խաղաղություն լինի, դա միայն պայմանագրի ստորագրում չէ»։
Հրաժարումը բերելու է պատերազմական նոր հանցագործությունների
«Հայաստանի թերևս ամենաինքնիշխան գործողություններից մեկն է եղել՝ դիմել միջազգայն ատյանների, վավերացնել Հռոմի ստատուտը և պաշտպանել սեփական քաղաքացիների իրավունքները։ Դրանից հրաժարումը բերելու է պատերազմական հանցագործությունների, մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումների, անպատժելիության։
Հայերը, որևէ մեկս Ադրբեջանում չունենք արդյունավետ միջոցներ սեփական իրավունքների պաշտպանության համար։ Դա հաստատել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը։ Հայազգի անձանց իրավունքներին վերաբերող գործերով կարմիր թելով անցնում է, որ չկա պաշտպանության մեխանիզմ Ադրբեջանում հայ ազգի ներկայացուցչի իրավունքների պաշտպանության համար։
Պետությունն է կոլեկտիվ իրավունքների պաշտպանության հայցով դիմել եվրոպական դատարան։ Անհատական գանգատներ շատ մարդիկ չեն ներկայացրել։ Եթե հիմա պետությունը հրաժարվում է միակ արդյունավետ մեխանիզմից, որով ինքն է ստանձնել նրանց պաշտպանությունը, ուղղակի փաստի առաջ է կանգնեցնում հարյուր հազարավոր մարդկանց։
Անհատական իրավունքի պաշտպանության դեպքերում՝ կյանքի իրավունքի, խոշտանումներից զերծ մնալու իրավունքի, ազատության իրավունքի համատեքստում անձինք այլևս զրկված են լինելու եվրոպական դատարան գանգատ ներկայացնելուց։ Որովհետև ժամկետների սահմանափակում կա․ բացառությամբ շարունակական խախտումների դեպքերի մենք այլևս չենք կարողանա դիմել դատարան»։
Ի՞նչ նախադրյալներ է տեսնում ՀՀ ղեկավարությունը
«Ադրբեջանը որևէ դեպքում պատասխանատվության չի ենթարկելու իր գեներալիտետին, իր զինծառայողներին․ ի՞նչ պատասխանատվության մասին է խոսքը։ Ես որևէ նախադրյալ չեմ տեսնում։ Կարելի է հարց հղել հենց Հայաստանի ղեկավարությանը, թե իրենք ինչ նախադրյալներ են տեսնում նման մտքեր ունենալու և դրանք քննարկելու համատեքստում։
Ալիևը հայատյացության այնպիսի քաղաքականություն է որդեգրել, որ ողջ ՀՀ տարածքն է կոչում «Արևմտյան Ադրբեջան»։ Արդեն ուղիղ նկրտումներ ունի Հայաստանի տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության հանդեպ։ Սա ուղիղ սպառնալիք է մեր պետության գոյությանը։ Նման համատեքստում խոսել իրավունքի պաշտպանության համար նախաձեռնված գանգատներից հրաժարվելու մասին, ես խիստ վտանգավոր եմ համարում»։
Բաքուն կորցնելու ոչինչ չունի
«Ալիևյան ռեժիմն ու Ադրբեջանը որևէ բան իրականում չեն կորցնի իրենց հայցից հրաժարվելու դեպքում, որովհետև մեր երկրում երբեք որևէ էթնիկ խմբի նկատմամբ ատելությունը չի եղել պետական քաղաքականություն։ Իրենք դա հիմնավորելու, մեղմ ասած, շատ կցկտուր հիմքեր և փաստարկներ ունեն։
Իսկ Հայաստանի գանգատը շատ հիմնավոր է, որովհետև այդ հայատյաց քաղաքականությունը, հանցագործությունները, մարդու իրավունքների զանգվածային խախտումները նույնիսկ ուղիղ եթերում են տեղի ունեցել։
Ապացույցների սակավություն ՀՀ-ն չունի։ Շատ լուրջ շանսեր կան՝ ունենալու դատական ակտեր, որոնք կհաստատեն, որ ալիևյան ռեժիմը հայատյաց քաղաքականություն է վարում»։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հայաստանը կհրաժարվի՞ Ադրբեջանի դեմ հայցերից
