«Մոսկվան գիտի՝ հրդեհի գործիք է ոչ թե Երևանը, այլ Բաքուն»․ հայ վերլուծաբան
Հայաստանը՝ հրդեհի գործի՞ք
«Հայաստանին հատկացվում է միայն գործիքի դեր, որով ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն ցանկանում են նոր կրակ բորբոքել»,- ամենշաբաթյա ճեպազրույցի ժամանակ հայտարարել է Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան։
Նրա խոսքով՝ ակնհայտ է, որ Բրյուսելում և Վաշինգտոնում նպատակ են դրել կտրել ինչպես անվտանգության, այնպես էլ տնտեսության ոլորտում Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև առկա բոլոր կապերը, խարխլել տարածաշրջանային անվտանգության և գործընկերության մեխանիզմները։
Հայ վերլուծաբանները կարծում են՝ Ռուսաստանն անկասկած գիտի, որ տարածաշրջանում հրդեհի գործիքը Ադրբեջանն է, ոչ թե Հայաստանը: Ասում են՝ սլաքները Երևանին են ուղղվում՝ ի պատասխան երկրում առկա հակառուսականության մեծ ալիքի։
«Զրկելու են ազգայինից, իսկ հետո լքելու են Հայաստանը»
«Արևմտամետները ինչ գեղեցիկ խոսքեր էլ ասեն Հարավային Կովկասում խաղաղության մասին, փորձում են հարևաններին գժտեցնել՝ ի դեմս Ադրբեջանի, Հայաստանի, Վրաստանի, Իրանի, Ռուսաստանի և Թուրքիայի»,- հայտարարել է Մարիա Զախարովան։
Նրա խոսքով՝ միամտություն է կարծել, թե Արևմուտքի գործողությունները ինչ-որ կերպ կուժեղացնեն ՀՀ պաշտպանունակությունը, կբարձրացնեն սահմանային անվտանգությունն ու կապահովեն տնտեսական աճ․
«Հակառակը՝ ՀՀ-ին ուզում են զրկել ազգայինից ու փոխարենը տալ ակնհայտ անիրագործելի ճանապարհային քարտեզներ։ Հետո խաղալով և իրենց կոնյուկտուրային խնդիրները լուծելով ՝ ինչպես շատ անգամ արել են այլ երկրների հետ … լքելու են Հայաստանը»։
ՌԴ արտգործնախարարության ներկայացուցիչն ասել է, թե կան տեղեկություններ, որ բրյուսելյան հանդիպման ընթացքում «Երևանին պարտադրվել է փաստաթուղթ, որը ենթադրում է ռուսական ռազմակայանի և ռուս սահմանապահների փոխարինում Ամերիկա-ՆԱՏՕ-ԵՄ մասնագետներով, ամերիկացիների և եվրոպացիների կողմից հայկական սահմանին Ադրբեջանի և Իրանի դեմ դիվերսիոն աշխատանքի ընդլայնում, Մեծամորի ԱԷԿ-ի ապամոնտաժում»։
«Հայաստանի իշխանություններից ակնկալում ենք հստակ արձագանք ի հայտ եկած տեղեկություններին։ Իհարկե իդեալական կլինի այդ ինֆորմացիայի հերքումը»,- շեշտել է Զախարովան։
Մեկնաբանություններ
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի գնահատմամբ՝ Ռուսաստանին էլ, անձամբ Զախարովային էլ հայտնի է՝ տարածաշրջանում հրդեհի գործիքը Հայաստանը չէ։
«Բայց նա չի կարող Ադրբեջանին ասել ոչինչ, որովհետև չի կարող բախվել Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ շատ հասկանալի պատճառներով: Մնում է ասել բաներ, որոնք ռեգիոնում հնարավոր հրդեհի համար պատասխանատվությունը կդնեն Հայաստանի վրա»,- գրել է նա։
Բադալյանի խոսքով՝ Բաքուն հրդեհի գործիք է, ըստ էության, բոլորի ձեռքին, այս կամ այն մեկը այդ գործիքն օգտագործելու որոշում կարող է կայացնել ցանկացած պահի՝ կախված իրադարձությունների զարգացման տրամաբանությունից:
Քաղաքական մեկնաբանի գնահատմամբ՝ պատասխանատվությունից խույս տալու իմաստով այս իրադրությունը ձեռնտու է ինչպես Արևմուտքին, այնպես էլ ՌԴ-ին․
«Ռուսաստանը փորձում է պատասխանատվությունը թողնել Հայաստանի վրա, ՀՀ-ն՝ ՌԴ-ի, իսկ Արևմուտքին մնում է հմտորեն խթանել այդ խաղը, ինչը թույլլ է տալիս ոչ միայն զերծ մնալ ավելորդ պատասխանատվությունից, այլև խուսափել Ադրբեջանի հետ էական հակադրությունից»։
Կարծում է՝ Ադրբեջանը պետք է և Ռուսաստանին, և Արևմուտքին։ Իսկ Հայաստանին, ըստ նրա, մնում է միայն դիմադրել այս խաղին։ Բադալյանի դիտարկմամբ՝ առկա խնդիրների լուծումը գտնելու համար Հայաստանը պետք է ունենա «քաղաքական միտք ստեղծող ինստիտուտներ», որոնք կխուսափեն որևէ արտաքին սուբյեկտի դեմ կռվից։
Քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանի կարծիքով՝ հարցը քննարկելիս պետք է հիշել այն, ինչ արեցին ռուսները։
Թվարկում է՝ եկան Արցախ, այն հանձնեցին Ադրբեջանին, իրենց երաշխավորությամբ և անգործությամբ փաստացի օժանդակեցին էթնիկ զտում իրականացնելուն, հիմա էլ թողել և հեռանում են․
«Այդ դեպքում ո՞վ էր այստեղ գործիք, ո՞վ էր գործիք դարձնողը։ Գործիք էր Արցախի իշխանությունը, այն իշխանությունը, որը չհասկացավ դա, չլսեց Երևանից հնչող սթափության կոչը։ Գործիք նրան դարձրեց ՌԴ-ն»։
Հարցին, թե ինչո՞ւ են նման մեղադրանքներ հնչում հենց հիմա՝ պատասխանել է․
«ՀՀ-ում բավականին մեծ հակառուսական ալիք կա։ Որպես այդ հակառուսականության պատասխան՝ Մոսկվան փորձում է սլաքներն ուղղել դեպի Երևան»։
Ղևոնդյանի խոսքով՝ հասարակությունն ուզում է, որ ռուսները դուրս գան ոչ միայն Արցախից, այլև Հայաստանի որոշ հատվածներից, այդ թվում՝ սահմաններից և «Զվարթնոց» օդանավակայանից։
«Բացի այդ, ՀՀ-ն պետք է լքի ռուսական ինտեգրացիոն կառույցները՝ առաջին հերթին ՀԱՊԿ-ը, հետագայում հնարավորություն ստեղծվելու դեպքում՝ նաև ԵԱՏՄ-ն և ԱՊՀ-ն»,- Factor TV-ի եթերում նկատել է նա։
ԼՂ-ից ռուս խաղաղապահների դուրսբերումն, ըստ նրա, «փոքրիկ հաղթանակ» էր Հայաստանի համար։ Նկատում է՝ ՌԴ-ն և Ադրբեջանը փորձում էին անել ամեն բան, որ նրանք իբրև սահմանապահներ մնան ՀՀ-ում և տեղակայվեն, այսպես կոչված, «Զանգեզուրի միջանցքում»։ Դա, սակայն, նրանց չհաջողվեց։
Քաղաքագետը կարծում է՝ ինչպես ՌԴ-ում, այնպես էլ ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքում թյուր պատկերացումներ ունեն Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացների վերաբերյալ։ Հիշեցնում է՝ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի հայտարարությունը, որտեղ նա խոսում էր այն մասին, թե ՀՀ էլիտաներից եկող որոշ ազդակներ անհանգստացնող են։
«Եթե էլիտաներից եկող ազդակները գուցե ինչ-որ տեղ անհանգստացնող են, ժողովրդից եկող ազդակները պետք է սարսափի մատնեն։ Եթե ՀՀ էլիտան ՌԴ-ին չի վստահում, ապա ժողովուրդը սկսել է ատել»,- պարզաբանում է նա։
Մյուս կողմից նկատում է՝ ՌԴ հանդեպ վերաբերմունքի մեծ տեղաշարժը հենց Մոսկվայի գործողությունների արդյունք է։
«Եթե Արցախի դեպքում՝ նույնիսկ 2020 թ․-ից հետո վերաբերմունքը կտրուկ չէր փոխվել, ապա 2021 թ․-ի մայիսի և 2022 թ․-ի սեպտեմբերի իրադարձություններից հետո [հարձակումներ ՀՀ ինքնիշխան տարածքի վրա], հատկապես 2023 թ․-ի աշնանը, երբ հայության՝ ՌԴ հանդեպ ամենամեծ վստահությունն ունեցող հատվածը ենթարկվեց էթնիկ զտման, այդ վերաբերմունքը հասավ կրիտիկական կետի»,- ամփոփել է Ղևոնդյանը։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Հայաստանը՝ հրդեհի գործի՞ք
