Կուբդարի, կլանի ղեկավարի աթոռը, աֆրիկական օրորոցային Չուբերիում
Չուբերի բնակավայրը, որը Սվանեթիում է, իրոք մեծ չէ: Դա փոքր, խաղաղ բնակավայր է, որում ապրում է մոտ 1000 մարդ: Մեծ մասը սվաններ են: Սվանները վրացական ազգագրական խումբ են՝ իրենց լեզվով, ավանդույթներով և մշակույթով: Տեղի բնակիչներն ունեն իրենց ավանդույթները (լեզուն, խոհանոցը, ժողովրդական երգերը և այլն): Նրանց մեծ մասը փոքր տնտեսություններ ունի, նրանք հիմնականում հողագործությամբ և անասնաբուծությամբ են զբաղվում:
Չուբերին հիասքանչ է: Բնակավայրը «թաքնված է» Նենսկրա գետի կիրճում և շրջապատված է հսկայական սարերով: Չնայած նրան, որ Սվանեթին Վրաստանի հիմնական զբոսաշրջային գոտիներից մեկն է, հենց այս մասում զբոսաշրջիկների հոսք չկա: Մեսթիի շրջանում, որին պատկանում է Չուբերին, ավելի քիչ զբոսաշրջիկներ կան, քան Սվանեթիի մյուս մասերում:
Տեղացիները որոշել են փոխել իրավիճակն ու Նենսկրայի կիրճը զբոսաշրջիկների համար ավելի գրավիչ դարձնել:
Անցած հանգստյան օրերին նրանք տարբեր երկրներից եկած կամավորների հետ միասին փառատոն են անցկացրել, որը կոչված է սվանների ժառանգությունն ավելի հայտնի դարձնելուն և դեպի Նենսկրայի կիրճ զբոսաշրջիկների թիվն ավելացնելուն:
Նենսկրայի կիրճ՝ տեսարան Չուբերիից
Այստեղ փառատոն է կայացել
Փառատոնից մեկ շաբաթ առաջ կամավորներն ու տեղի բնակիչները սկսել են նախապատրաստական աշխատանքները. էլեկտրիֆիկացրել են միջոցառման անցկացման վայրը, բեմ, զուգարաններ են հավաքել, կարգի են բերել գետի վրայով անցնող հին կամուրջը: Այդ ամենը տեղացիներին պետք կգա փառատոնից հետո էլ:
Նախապատրաստական աշխատանքներ, որոնց մասնակցում են տեղի բնակիչները:
Նենսկրա գետի վրայով անցնող կամուրջը կարգի է բերվել, դրա վրա լուսավորություն է քաշվել: Վերջում ձևավորմանը երեխաներ են միացել:
Փառատոնի անցկացման տարածքում հյուրընկալվել են տարբեր «բնակիչներ»:
Ողջույնի գրառումները կատարվել են երեք լեզվով (անգլերեն, վրացերեն և սվաներեն):
We are Svaneti. այսպես է կոչվում փառատոնը, որը կայացել է Չուբերիում հունիսի 15-17-ը: Այն այցելել են 13 երկրների ներկայացուցիչներ: Բուլղարիայից, ԱՄՆ-ից, Նիգերիայից, Եգիպտոսից և այլ երկրներից եկած զբոսաշրջիկները բացառիկ հնարավորություն են ստացել ծանոթանալու սվանական մշակույթին:
Չուբերիի բնակիչների համար միջոցառումը Սվանեթիի այլ բնակավայրերում ապրող ընկերների և հարազատների առիթ էր. առօրյա գործերը շատ ժամանակ են խլում, և հաճախ հանդիպելու հնարավորություն չկա:
Նրանք հանդիպել են, զրուցել, երգեր երգել, միասին կուբդարի կերել: Մի խոսքով, ուրախ էին իրար տեսնել:
Փառատոնի հյուրերը քնում էին վրաններում, թարմ կուբդարի ուտում, իսկ երեկոյան տեղի բնակիչների հետ զվարճանում էին, ժողովրդական երգեր երգում և պարում: Նրանք իրենց հիացմունքը չէին թաքցնում, որ մի քանի օրով Չուբերիի կյանքի մի մասն են դարձել:
Կազմակերպիչների միջազգային խմբի ներկայացուցիչներ Կլարան՝ Չեխիայից և Ռոզան՝ Իսպանիայից:
Կուբդարին սվանական ուտեստ է: Դա մսով կարկանդակի տեսակ է: Փառատոնի օրերին հյուրերը կարող էին կուբդարի ճաշակել, որոնք պատրաստված էին Չուբերիի և Խայիշիի տնեսուհիների կողմից:.
Ավանդական սվանական կերակուր, որը պատրաստված է տեղացիների կողմից. Նենսկրայից բռնած ձուկը խորովում էր մանղալի վրա կամ աղ դրվում: Ձուկ կարելի էր ուտել երեկոյան խարույկի մոտ վրացական երգերի ներքո՝ տղեմալիով և օղով:
Համեղագույն սննդի հետ մեկտեղ տեղացիները «հյուրասիրում էին» երգեր ու պարեր: Փառատոնի հյուրերը կարող էին նաև հիանալ և ձեռք բերել ժողովրդական վարպետության նմուշներ:
Նկարիչ Օրեստ Ցինդելիանին Չուբերիից: Փառատոնին նա ներկայացրել է Սվանի կլանի ղեկավարի աթոռը: Այսպիսի աթոռներ կան յուրաքանչյուր սվանական ընտանիքում:
Լիլեն (աջից չորրորդը) նկարչության ուսուցչուհի է: Նա աշխատում է Չուբերիի դպրոցում: Դասերից հետո նկարչության խմբակ է ղեկավարում, որտեղ սովորեցնում են ժողովրդական արհեստի առարկաներ պատրաստել: Նրա աշակերտները փառատոնին գեղեցկագույն աշխատանքներ էին ներկայացրել:
Նենսկրայի թիմի ներկայացումը ոչ ոքի անտարբեր չթողեց:
Ներկայացումից առաջ բոլորը շատ էին հուզվում:
Սակայն արդյունքում ամեն ինչ բարեհաջող ավարտվեց, և հանդիսատեսը գոհ էր:
Փառատոնի շրջանակում մի քանի «վորքշոփ» անցկացվեց: Օրինակ, հյուրերն իրենց ձեռքով կարող էին ինչ-որ առարկաներ պատրաստել, կիթառ նվագելու դասեր լսել կամ ձկնորսություն անել Նենսկրա գետում:
Չուբերիում անցկացվել են նաև աֆրիկյան երգերի դասեր: Այն վարել է նիգերիացի երաժիշտ Տուլուն: Նա փառատոնի հյուրերին աֆրիկյան երգեր էր սովորեցնում, իսկ հետո աշակերտների հետ միասին կատարում դրանք բեմում:
Պղպջակներ անելը միշտ ուրախ գործ է:
Տեղի երեխաները զբոսաշրջիկներին սովորեցնում են ձուկ որսալ:
«Վորքշոփերը» շատ գաղտնի արտիստների և դերասանների բացահայտեցին:
Դեռահասներն ինքնաշեն տրանսպորտային միջոց ներկայացրին:
«Փառատոնը ցույց տվեց, թե որքան կարևոր է պահել և պահպանել այս գյուղերի ավանդույթները: Եթե Վերին Սվանեթիի այս մարգարիտն ապագայում էլ շարունակի անհրաժեշտ աջակցություն ստանալ և զարգանալ, ապա այն կվերածվի Վրաստանի ամենահետաքրքիր զբոսաշրջային օբյեկտներից մեկը», — հայտարարել է Լենին փառատոնի մանրամասներին վերաբերող մանրամասների մասին զրույցում: Նա եկել էր ԱՄՆ-ից և Չուբերիում ներկայացրեց «Սլեքլայնը»: Դա յուրօրինակ ատրակցիոն է, որը դարձավ փառատոնի գլխավոր զվարճանքներից մեկը:
Գարի Չվիմիանին տեղացի ակտիվիստ է: Նա գյուղի ձյուդոյի դպրոցի տնօրենն է: Մանուկ հասակում ապրել է Աբխազիայում, սակայն հաճախ է բաց թողել դասերը՝ մեկնելով Չուբերի: Այսօր նա ապրում է իր սիրած վայրում, աշխատում դրա անվան տարածման համար և տեղացիներին պաշտպանելու համար մասնակցում տարբեր միջոցառումների:
«Այս փառատոնը մեծ նշանակություն ունի ոչ միայն ինձ համար, այլ նաև ողջ բնակավայրի, քանի որ տարբեր երկրներից եկած մարդիկ տեսան Սվանեթին, Չուբերին: Մենք շատ ընկերներ ձեռք բերեցինք, և դա փառատոնի գլխավոր արդյունքն է», — ասում է Լիկան:
Չուբերիի բնակիչներն ու հյուրերը հույս ունեն, որ «We are Svaneti!» փառատոնը միակը չի լինի, և արդեն հաջորդ ամառվա պլաններ են կազմում:
