«Բաքուն շահագրգռված չէ ԼՂ-ից բոլոր հայերի հեռացումով»․ կարծիքներ Երևանից
Կարծիքներ՝ ԼՂ-ում ստեղծված իրադրության մասին
Հայաստանում քննարկում են սեպտեմբերի 19-20-ին Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած պատերազմը, որն ադրբեջանական կողմն անվանել էր «հակաահաբեկչական գործողություն»։ Հայկական կողմը հայտարարել է առնվազն 200 զոհի և 400 վիրավորի մասին։ Հրադադարի մասին պայմանավորվածությունից հետո ևս Ստեփանակերտում հնչել են կրակոցներ, այդ թվում՝ այսօր Եվլախում Արցախի ներկայացուցիչների և ադրբեջանցիների բանակցությունների ժամանակ։
Մինչ Բաքուն շարունակում է առաջ մղել «ինտեգրացիայի օրակարգը»՝ հայ հասարակությունը պնդում է՝ պետք է անհապաղ տարհանել ԼՂ-ի հայերին, այլապես նրանց ցեղասպանություն է սպասվում։ Փորձագետները, սակայն, չեն կարծում, որ Ադրբեջանի իշխանություններն ու ռուսական խաղաղապահ զորախումբը բոլորին թույլ կտան լքել տարածքը։ Միջազգային կառույցների ներգրավման անհրաժեշտություն են տեսնում։
Մեկնաբանություններ՝ ԼՂ-ում Ադրբեջանի ռազմական գործողությունների նպատակների, հետևանքների և հնարավոր ելքերի մասին
Արցախցիները մնացել են «երեք չարի արանքում»
Քաղաքագետ Արեգ Քոչինյանի խոսքով՝ վերջին ռազմական գործողություններից հետո «արցախահայության կարգավիճակը վերածվում է գերության»։ Ասում է՝ ռուս խաղաղապահները չեն ուզում, որ նրանք դուրս գան Ղարաբաղից, քանի որ այդ դեպքում պետք է դուրս գան նաև իրենք։ Մյուս կողմից նկատում է՝ հայերի ելքը չի ուզում թույլ տալ նաև ադրբեջանական կողմը։
«Գերի են, կարելի է ստորացնել, ինքնահաստատվել, 30 տարվա մուռը հանել ու Հայաստանից էլ տարատեսակ բաներ քերել»,- գրել է նա։
Քոչինյանի խոսքով՝ այս ֆոնին Հայաստանում էլ ներքաղաքական վիճակի շիկացումից են վախենում։ Կարծում է՝ Արցախի բնակչությունը մնացել է այս «երեք չարի արանքում»՝ անելանելի իրավիճակում։
Քաղաքագետի համոզմամբ՝ ԼՂ-ի հայության էվակուացիան պետք է կազմակերպել «ժամ առաջ»։
Բաքուն կփորձի ներկայացնել «գոնե մի մասի համար ընդունելի առաջարկներ»
«Ազատության» հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնել քաղաքական վերլուծաբան Բորիս Նավասարդյանը։ Հաշվի առնելով Ադրբեջանի հասարակության մեջ առկա տրամադրությունները՝ դժվարանում է ասել, թե գործնականում որքանով երաշխավորված կլինի այդ առաջարկների իրականացումը․
«Նրանք [Ադրբեջանի իշխանությունները] դեմ են հատուկ պայմանների ստեղծմանը հայերի համար, քանի որ դա անմիջապես կհրահրի խոսակցություններ այն մասին, թե ինչու «անջատողական քաղաքականություն» իրականացրած ժողովուրդը պետք է այսօր օգտվի ինչ-որ բարիքներից»։
Վերլուծաբանի դիտարկմամբ՝ Ադրբեջանի իշխանությունը չի կարող հաշվի չառնել այդ տրամադրությունները, սակայն փորձելու է ինչ-որ միջոցներով սահմանափակել միջազգային տարբեր հարթակների կողմից իրեն հասցեագրված քննադատությունը: Վստահ է՝ գոնե այս պահին «Ադրբեջանը շահագրգռված չէ Արցախից ամբողջ հայ բնակչության հեռանալով»։
Անդրադառնալով ԼՂ-ում տեղակայված ռուս խաղաղապահներին՝ նկատել է․
«Եթե ոչ ամբողջությամբ, ապա առնվազն մասամբ ստիպված կլինեն մոտակա ժամանակներս հեռանալ։ Չի բացառվում, որ հենց այդ կրճատված ռեսուրսներով կձևավորվի զորախումբը, որը կանգնած կլինի նաև հայ-ադրբեջանական սահմանին։ Հայկական կողմին կարող են նորից առաջարկել, որ հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղակայվեն սահմանապահներ՝ կա՛մ ՀԱՊԿ-ի, կա՛մ Ռուսաստանի դրոշի ներքո: Եվ ցանկացած վիճելի հարց այդ զորախմբի կողմից լուծվելու է հօգուտ Ադրբեջանի, այլ ոչ թե Հայաստանի»,- ասել է Նավասարդյանը:
«Առանց միջազգային ներկայության տարհանումն անհնար է»
Ստեփանակերտի մամուլի ակումբի նախագահ Գեղամ Բաղդասարյանի խոսքով՝ «օրվա գերխնդիրը մարդկանց կազմակերպված ու անվտանգ տարհանումն է, մարդկանց կյանքերը փրկելը», սակայն կան մի շարք խոչընդոտներ։ Դրանցից ամենակարևորը, ըստ նրա, ռուսների վերաբերմունքն է․
«Ռուսական կողմն ուզում է, որ որոշակի քանակությամբ մարդիկ մնան, որպեսզի հիմնավորվի իրենց հանցավոր ներկայությունը։ Հենց այս նպատակով ռուսներն Արցախում տարածում են, որ իբր Հայաստանը չի ուզում ընդունել արցախցիներին։ ՀՀ իշխանությունները պետք է հստակ, միանշանակ և ի լուր ամբողջ աշխարհի հայտարարեն, որ պատրաստ են ընդունել մարդկանց»։
Մարդկանց դուրս բերելու համար չկան նաև բավարար քանակով վառելիք, մեքենաներ։ Շտապ միջոցների ձեռնարկման կարիք է տեսնում։
«Արցախի և Հայաստանի իշխանությունները պետք է դիմեն միջազգային կառույցներին և պահանջեն նրանց ներգրավումը մարդկանց տարհանման գործում։ ՄԱԿ ԱԽ այսօրվա նիստը ամենահարմար առիթն է այդ մասին բարձրաձայնելու»,- գրել է Բաղդասարյանը:
«Հարձակում էր Հայաստանի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության դեմ»
Քաղաքագետ Գուրգեն Սիմոնյանի կարծիքն է։ Ասում է՝ ռազմական գործողություններն ուղղված էին նաև Հայաստանի՝ «ժողովրդավարական ներկա և ապագա ունենալու կամարտահայտության» դեմ։ Հիշեցնում է՝ Արցախը Հայաստանի անվտանգային համակարգի մասն է։
Սիմոնյանի գնահատմամբ՝ ստեղծված իրավիճակում Հայաստանը պետք է՝
- հիբրիդային, տեղեկատվական և հոգեբանական պատերազմ մղելու գործիքակազմ կիրառի Արցախում էթնոցիդն ու պատրիոցիդը կասեցնելու համար,
- քննարկի մեթոդներ և ձևեր ռազմական ուժ գործադրելու Հայաստանի տարածքների վրա հնարավոր լայնածավալ ագրեսիան կասեցնելու նպատակով։
«Այն, որ այս ամենը իրականացվում է ՀՀ դեմ արտատարածքային պահանջներ [նկատի ունի Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից պահանջվող այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքը»] առաջ քաշելու և Երևանում խամաճիկային վերակացուների իշխանություն հաստատելու համար, փաստ է»,- արձանագրում է քաղաքագետը։
Կարծում է՝ Հայաստանի իշխանությունները պետք է հստակ քայլերի դիմեն, այդ թվում՝ հրատապ կարգով վավերացնեն Հռոմի ստատուտը, հայտարարեն ՀԱՊԿ-ից և ԵԱՏՄ-ից հեռանալու մասին։ Եթե դա չարվի, ըստ նրա, հաջորդ հարվածն ավելի ծանր է լինելու։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Կարծիքներ՝ ԼՂ-ում ստեղծված իրադրության մասին
