Ականներով լի բազմոցները նավարկում են դեպի լողափեր․ Կախովկա ՀԷԿ-ի ոչնչացման հետևանքները
Կախովկա ՀԷԿ-ի ոչնչացման հետևանքները
«Աղետ մոլորակային մասշտաբով»,- փորձագետներն այսպես են գնահատում Ուկրաինայի Կախովկա հիդրոէլեկտրակայանի ոչնչացումը։ Ուկրաինայի Դնեպրոպետրովսկի, Զապորոժիեի և Խերսոնի մարզերում ոռոգվում էր մոտ հազար հեկտար հողատարածք։
Այս ամբողջ համակարգը ոչնչացված է, աղետը կազդի ջրային ռեսուրսների ու հողերի վրա և, ամենայն հավանականությամբ, կազդի ողջ աշխարհի պարենային անվտանգության վրա։
Հունիսի 6-ի գիշերը ավերվել է Կախովկա հիդրոէլեկտրակայանի ամբարտակը, այն գտնվում է Խերսոնի շրջանի Նովայա Կախովկա քաղաքում՝ մարտերի էպիկենտրոնում։ Հեղեղվել է մոտ 80 բնակավայր, որոնց մի մասը գտնվում է ռուսական ուժերի կողմից վերահսկվող տարածքում, մյուսները՝ ուկրաինական ուժերի վերահսկողության տակ։ «Ուկրհիդրոէներգո» էներգետիկ ընկերությունից հայտնել են, որ հիդրոէլեկտրակայանն ամբողջությամբ ավերվել է և վերականգնման ենթակա չէ։ Ուկրաինան և Ռուսաստանը միմյանց մեղադրում են ահաբեկչություն իրականացնելու մեջ, փորձագետները դիտարկում են նաև տեխնածին աղետի վարկածը։
Ի՞ՆՉ ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐ ԿԱՐՈՂ ԵՆ ԼԻՆԵԼ. Ուկրաինական «Նովոստի Դոնբասա» պարբերականն ստացել է հետևյալ պատասխանները «Էկոդիա» բնապահպանական նախաձեռնությունների կենտրոնի փորձագետներից
- Ուկրաինական պատերազմի մեկ տարին. ժամանակագրություն
- Պուտինին ձերբակալելու որոշում Հաագայի դատարանում. որքանո՞վ է հավանական իրականացումը
- «Գույք կամ գումար՝ չմատակարարված զենքի դիմաց»․ կարծիք Երևանից ՌԴ պարտքի մասին
- «Վախենում էի։ Մեզ վրա կրակում էին։ Մեքենան բռնկվեց»
Չկա և դեռ երկար ժամանակ չի լինի մաքուր ջրի հասանելիություն
Շատ շրջաններ ջուր էին ստանում Կախովկայի ջրամբարից։ Հիմա թափված ջուրն իր ճանապարհին քանդել է ամեն ինչ, այն բացարձակապես աղտոտված է։ Սա ներառում է քիմիական և մանրէաբանական աղտոտվածություն:
Հեղեղի ժամանակաշրջանը կարելի է նույնիսկ չդիտարկել ջրի հասանելիության տեսանկյունից։ Բայց նույնիսկ ջրի իջնելուց հետո հարցն այն է, թե ինչպիսի ջուր կլինի, հատկապես հորերում, հետևանքները հիմնականում լինելու են ստորերկրյա ջրերի վրա։
Աղտոտվածությունը հսկայական է՝ նիտրատներ, ֆոսֆատներ, նավթամթերք։ Մեծ թվով կենդանիներ են լվացվել և սատկել, կա ջրի մանրէաբանական աղտոտման վտանգ։
Ձկների և թռչունների զանգվածային մահ
Տուժել են հողեր, որոնք հարյուրավոր տարիներ չէին հեղեղվել։ Խոսքն ամբողջական էկոհամակարգերի մասին է, ջրի նվազումից հետո պատճառված վնասի չափը դեռ պետք է գնահատվի։ Արդեն պարզ է, որ տեղի է ունեցել ձկների և ջրային անողնաշարավորների զանգվածային մահ՝ և՛ ջրամբարում՝ արագ չորացման, և՛ հոսանքն ի վար՝ ջրի խիստ աղտոտվածության պատճառով:
Ամենայն հավանականությամբ, մենք պետք է ակնկալենք նաև այն թռչունների զանգվածային մահ, որոնք սնվել են այդ ձկներով: Ջրի հսկայական զանգվածը ոչնչացրել է նաև նրանց բնադրավայրերը։ Եվ խոսքը ամբողջ Ուկրաինայի թռչունների ամենահարուստ գաղութներից մեկի մասին է:
Շատ այլ փոքր կաթնասուններ, սողուններ և միջատներ նույնպես կմահանան: Կորսված պոպուլյացիաների վերականգնումը կարող է տարիներ տևել:
Բոտուլիզմ
Շատ սատկած կենդանիների մարմիններ դեռ երկար կմնան ջրի տակ։ Իսկ հետո դրանք կանցնեն Սև ծով կամ ցամաք կնետվեն։ Քայքայումը մանրէաբանական վտանգ է ստեղծում։
Ուկրաինայի պետական սանիտարական բժիշկն արդեն զգուշացրել է հեղեղված տարածքներում դիզենտերիայի և խոլերայի վտանգների մասին։ Մարդկանց զգուշացնում են առաջիկա մի քանի ամիսներին ձուկ չբռնել և չուտել, քանի որ կարող են վարակվել բոտուլիզմով:
Թափված նավթամթերքի պատճառով գյուղատնտեսական հողերը դարձել են անպիտան
Հարյուրավոր լիտր նավթ ու բենզին է թափվել ջուրը։ Ռիսկը, մասնավորապես, այն է, որ ջրի երեսին յուրատեսակ թաղանթ է գոյանում, որը խոչընդոտում է թթվածնի մուտքը։ Ջրում գտնվող ողջ կենսազանգվածը կփտի:
Հետագայում, երբ ջուրը իջնի, թաղանթը կարող է մնալ հողի մակերեսին: Եվ դա մեծապես կազդի այն բանի վրա, թե արդյոք որևէ բուսականություն կարող է աճել այդտեղ:
Գյուղատնտեսության համար նման հողերը, ամենայն հավանականությամբ, պիտանի չեն լինի։
Շենքերի բեկորներ, կոտրված բազմոցներ և ականներ լողափերում
Դնեպրը թափվում է Սև ծով։ Սոցիալական ցանցերում արդեն շատ սահմռկեցուցիչ տեսանյութեր կան, որոնցում երևում է՝ Օդեսայի շրջանի լողափերին ընկած են իրեր, կառույցներ և կահույք։ Ազդեցությունը բավականին զգալի կլինի։
«Ես տեսա գնահատական, որ այն ամենի ծավալը, ինչ ջուրը կտանի իր ճանապարհին, մոտավորապես հավասար է թափոնների այն ծավալին, որն Ուկրաինան արտադրում է երկու տարվա ընթացքում։ Հսկայական ծավալներ կհոսեն Սև ծով, որտեղ դրանք կկուտակվեն։ Ինչպես դուրս հանել դրանք, մեծ հարց է: Կա նաև ականների տեղափոխման վտանգ»,- ասում է «Էկոդիա» ՀԿ ներկայացուցիչ Աննա Դանիլյակը։
Տուժած տարածքի ծավալով աղետը համեմատելի է Չեռնոբիլի հետ
Չեռնոբիլյան աղետի և ռադիոակտիվ աղտոտվածության հետևանքները տարածքն անբնակելի դարձրին մեկ դար։ Հավանաբար հիմա խոսք է գնում տասնամյակների մասին:
Բայց Չեռնոբիլի հետ այս աղետը կարելի է համեմատել տարածքի մասշտաբով։ Դեռևս դժվար է ասել, թե այս աղետի հետևանքով որքան տարածք կտուժի և ուղղակիորեն կհեղեղվի։
«Այդ ՀԷԿ-ի կառուցումը ողբերգություն էր, այն վերականգնել պետք չէ»
«Շրջակա միջավայրին հասցված վնասի տեսանկյունից այս ամբողջ կասկադի կառուցումը և Դնեպրի գերկարգավորումը մեծ ողբերգություն էր», — ասում է Աննա Դանիլյակը: «Ուստի հիմա ավելի լավ է մտածել ոչ թե ՀԷԿ-ի վերակառուցման մասին, այլ կանաչ այլընտրանքներ փնտրել»։
Էներգետիկայի ոլորտում արժե նայել դեպի արևային և հողմային էլեկտրակայաններ։ Գյուղատնտեսության մեջ պետք է սկսել աճեցնել երաշտի նկատմամբ ավելի դիմացկուն արտադրանք: