«Իրավիճակը մռայլ է». Եվրախորհրդարանի պատգամավորները դիմել են Վրաստանի ժողովրդին
Եվրախորհրդարանի կոչը Վրաստանի ժողովրդին
Եվրախորհրդարանի պատգամավորներ Ռասա Յուկնևիչենեն և Էնդրյու Կուբիլիուսը բաց նամակ են հղել վրաց ժողովրդին։
«Նախկինում Վրաստանը Եվրամիությանն ինտեգրվելու առաջնագծում էր: Բայց այժմ իրավիճակը փոխվել է և բավականին մռայլ տեսք ունի»,- ասված է նամակում։
Վրաստանը, Ուկրաինան և Մոլդովան 2022 թվականի հունիսին սպասում են իրենց ԵՄ անդամակցության թեկնածուի կարգավիճակ տրամադրելու որոշմանը։ Գործընթացն արագացրեց ուկրաինական պատերազմը։ Բոլոր երեք երկրներն էլ դիմել են մոտավորապես միաժամանակ։ Վրաստանը դիմում է ներկայացրել մարտի 3-ին։ Ապրիլին բոլոր երեք երկրներն էլ լրացրել են հարցաշարի առաջին մասը։ Իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության նախագահը հայտարարել է, որ ԵՄ-ին ինտեգրվելու գործընթացում Վրաստանը բոլոր առումներով առաջ է Ուկրաինայից ու Մոլդովայից։
Մի քանի տարի առաջ կատարված ակադեմիական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ Վրաստանն առավել պատրաստված երկիր է ԵՄ անդամակցության թեկնածու դառնալու համար։ Ընդ որում, համեմատությունը կատարվել է ոչ միայն Արևելյան գործընկերության երկրների, այլև Արևմտյան Բալկանների հետ։
Այնուամենայնիվ, վերջին մի քանի տարիների ընթացքում Վրաստանում իրավիճակը անշեղորեն վատթարանում է. նման կարծիք է այսօր գերիշխում Եվրամիությունում և Եվրախորհրդարանում։
«Չնայած բազմաթիվ նախազգուշացումներին, ներկայիս կառավարությունը բավարար քայլեր չի ձեռնարկել Վրաստանը ԵՄ ինտեգրման առաջնագծում պահելու համար: Սա զգալիորեն բարդացնում է Եվրամիությունում Վրաստանի բարեկամ արևմտյան երկրների, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի աշխատանքը»,- ասված է հայտարարության մեջ։
Օլիգարխի իշխանությունը
Նամակում նշված ամենամեծ խնդիրներից մեկն այն է, որ Վրաստանում շարունակվում է օլիգարխացումը և դրան ուղեկցող հասարակական և քաղաքական բևեռացումը։
Իշխանությունը կենտրոնացած է մեկ մարդու ձեռքում, որը հաշվետու չէ ժողովրդին ժողովրդավարական ընտրությունների միջոցով, ասվում է նամակում։ [Խոսքը գնում է իշխող «Վրացական երազանք» կուսակցության հիմնադիր, նախկին վարչապետ, օլիգարխ Բիձինա Իվանիշվիլիի մասին. նա պետական ոչ մի պաշտոն չի զբաղեցնում, սակայն համարվում է Վրաստանի ստվերային կառավարիչը — JAMnews].
Կուբիլիուսը և Ռասա Յուկնևիցենեն բերում են Մոլդովայի օրինակը։ Նման խնդիրներ կային նաև օլիգարխներ Պլահոտնյուկի և Դոդոնի (նախկին նախագահ) հետ։ Բայց հարցն այնտեղ լուծվեց ժողովրդավարական ընտրությունների միջոցով։
Սաակաշվիլիի ձերբակալությունը
Պատգամավորները նաև քննադատում են Վրաստանի նախկին նախագահ Միխեիլ Սաակաշվիլիի կալանավորումը և այն համեմատում մի քանի տարի առաջ Ուկրաինայում տեղի ունեցած Յուլյա Տիմոշենկոյի ձերբակալության հետ:
«Բոլորը հիշում են, թե ինչպես է ազդել նախկին վարչապետ Յուլիա Տիմոշենկոյի ձերբակալությունը Եվրամիության հետ Ուկրաինայի հարաբերությունների վրա։ Վրաստանը պետք է հետևություններ անի սրանից»։
«Միշելի համաձայնագիրը» և փոխզիջման կորսված հնարավորությունը
Նամակում հիշատակվում է նաև վրացական իշխանությունների կողմից չեղարկված քաղաքական համաձայնագիրը, որը 2021 թվականի ապրիլին նրանք ստորագրել են ընդդիմության հետ՝ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի միջնորդությամբ մի քանի ամիս տևած բանակցություններից հետո։
Արդյունքում՝ «Վրաստանում քաղաքական փակուղին կոտրելու և եվրոպամետ օրակարգը առաջ տանելու ԵՄ աննախադեպ բարձր մակարդակի ջանքերն ապարդյուն անցան», ասվում է նամակում։
«Անհասկանալի դիրքորոշում» Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմի վերաբերյալ
Եվրախորհրդարանի պատգամավորները նաև նշում են «Վրաստանի իշխող կուսակցության անհասկանալի դիրքորոշումն Ուկրաինայի և ԵՄ պատժամիջոցների նկատմամբ՝ Ռուսաստանի կողմից մղվող և դեռևս շարունակվող ագրեսիվ պատերազմի ֆոնին»։
«Ուկրաինացիները պաշտպանում են ոչ միայն իրենց սեփական տարածքն ու տները, այլև ժողովրդավարությունը, ազատությունը և եվրոպական արժեքները, որոնք կարևոր են նաև Վրաստանի համար»։
«Ուկրաինան արժանի է բոլորիս անսասան աջակցությանը։ Ինչպես նաև պարզ ըմբռնումը, որ հենց Ուկրաինան է դուռը բացում թե՛ Մոլդովայի, թե՛ Վրաստանի առաջ՝ Եվրամիության անդամի թեկնածուի կարգավիճակ ստանալու համար: Մենք գիտենք, որ վրաց ժողովուրդը դա հասկանում է»,- ասված է հայտարարության մեջ:
«Իշխանության մեջ գտնվող ինչ-որ մեկը չի ցանկանում, որ Վրաստանն անդամակցի ԵՄ-ին»
«Տպավորություն է ստեղծվում, որ Վրաստանի իշխող շրջանակներում կա մեկը, ով ակտիվորեն անում է ամեն ինչ, որպեսզի թույլ չտա Վրաստանի անդամակցությունը Եվրամիությանը»,- ասվում է նամակում։
Եվրահանձնաժողովն իր գնահատման ժամանակ միշտ հաշվի է առնում դիմող երկրի պատրաստակամության ամբողջական պատկերը. ժողովրդավարությունը, օրենքի գերակայությունը և մարդու իրավունքների արժևորումը նույնքան կարևոր են, որքան իրավական և տնտեսական համապատասխանությունը ԵՄ օրենսդրությանը, ասվում է նամակում։
Կան վառ պատմական օրինակներ, երբ դիմող երկրում ոչ ժողովրդավարական միտումները ոչ միայն ենթարկվել են կոշտ քննադատության, այլև կասեցրել են ԵՄ անդամակցությունը։
Օրինակ՝ Սլովակիան Վլադիմիր Մեչիարի նախագահության օրոք, ով բռնի ուժով զավթեց իշխանությունը և, հետևաբար, չկարողացավ միանալ Սլովակիայի միությանը 1997 թվականին։
Այդ ժամանակ երկրի քաղաքացիների ճնշող մեծամասնությունը վճռականորեն պաշտպանում էր ԵՄ անդամակցությունը:
«Սակայն միայն ժողովրդի աջակցությունը բավարար չէ: Մեզ՝ Վրաստանի բարեկամներիս, բառերով համոզել պետք չէ։ ԵՄ թեկնածուի կարգավիճակ ստանալը կախված է իշխանության, ընդդիմության և ժողովրդի համատեղ ջանքերից»։
Վրաստանի խնդիրների լուծման բանալին Թբիլիսիում է, ոչ թե Բրյուսելում
Նամակի հեղինակները հենց սա են առաջարկում գիտակցել և՛ Վրաստանի կառավարությանը, և՛ ընդդիմությանը.
«Եթե դա չափազանց մեծ խնդիր է այս կառավարության համար, կան իշխանությունը ուրիշներին փոխանցելու ժողովրդավարական ուղիներ՝ ամեն գնով աթոռներից կառչելու փոխարեն»:
Պատգամավորներն ընդգծում են, որ ընդդիմադիր կուսակցությունները նույնպես պետք է իրենց մեջ ուժ գտնեն՝ վեր կանգնելու տարաձայնություններից և առաջարկելու եվրաինտեգրման հուսալի ռազմավարություն վրաց ժողովրդին, ինչպես նաև ցույց տալու վստահելի առաջնորդություն, որն անհրաժեշտ է նման առաջադրանքի համար:
«Վրաստանի ժողովրդին անհրաժեշտ է ընտրություն ներկայիս քաղաքական համակարգի՝ Բիձինա Իվանիշվիլիի և «Վրացական երազանքի» գլխավորած երկրի և եվրոպական ապագայի միջև»,- ասված է նամակում։
Եվրախորհրդարանի կոչը Վրաստանի ժողովրդին
