Իրանը հյուպատոսություն է բացել Հայաստանի հարավում՝ Կապան քաղաքում
Իրանի հյուպատոսության բացում Հայաստանում
«Իրանը Հայաստանի և տարածաշրջանի անվտանգությունը համարում է իր անվտանգությունը: Մեր քաղաքականությունն է՝ հարգել տարածքային ամբողջականությունը, ինչպես նաև միջազգայնորեն ճանաչված սահմանները»,- Կապանում Իրանի գլխավոր հյուպատոսության բացման ժամանակ հայտարարել է Իրանի արտաքին գործերի նախարարը:
Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիանը պաշտոնական այցով Հայաստան էր ժամանել նախօրեին: Հայ պաշտոնակցի հետ հանդիպմանը հաջորդած ասուլիսի ժամանակ Իրանի արտգործնախարարը ասել էր, որ Թեհրանը դեմ է տարածաշրջանում՝ թե՛ Հայաստանի, թե՛ Ադրբեջանի տարածքում օտարերկրյա ներկայացուցիչների ներկայությանը: Ամենայն հավանականությամբ, պաշտոնյան նկատի ունի Եվրամիության դիտորդներին, որոնք արդեն իսկ տեղակայվում են Ադրբեջանի հետ սահմանին՝ հայկական կողմում:
Իրանի արտգործնախարարի այցի մյուս մանրամասները
Իրանի հյուպատոսությունը՝ Կապանում, Հայաստանինը՝ Թավրիզում
Կապանում Իրանի գլխավոր հյուպատոսության բացման հանդիսավոր արարողությանը ներկա են գտնվել Իրանի և Հայաստանի արտաքին գերատեսչությունների ղեկավարները: Հենց նրանք էլ կտրել են կարմիր ժապավենը:
Սա Իրանի առաջին գլխավոր հյուպատոսությունն է Հայաստանում: Իրանի կառավարությունը անցած տարվերջին էր որոշել այստեղ հյուպատոսություն բացել: Նման առաջարկով հանդես էր եկել երկրի արտաքին գերատեսչությունը:
Հայաստանի և Իրանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ են հաստատվել 1992թ. փետրվարի 9-ին: Նույն տարում երկրների մայրաքաղաքներում բացվել են դեսպանություններ: Հայաստանի ԱԳՆ հրապարակած տեղեկագրի համաձայն՝ Իրանը Հայաստանի կարևոր առևտրային գործընկերներից է և արտաքին առևտրի գործընկերների շարքում «ավանդաբար գտնվում է առաջին հնգյակում»:
Բացման խոսքում Հայաստանի արտգործնախարարը շեշտել է, որ Իրանը Հայաստանի համար մշտապես եղել է և կշարունակի լինել առանցքային գործընկեր: Նա նշել է, որ երկու երկրներն ամուր կապեր ունեն մի շարք ոլորտներում և հույս հայտնել, որ դրանք կխորանան․
«Վստահաբար կարող եմ նշել, որ Իրանի գլխավոր հյուպատոսության հիմնումն ու արդյունավետ գործունեությունը նոր որակ կհաղորդեն երկու երկրների առանձնահատուկ հարաբերություններին, կխթանեն երկկողմ փոխգործակցությունն ու կնպաստեն հայ-իրանական կապերի զարգացմանը»:
Արարատ Միրզոյանը վստահեցրել է, որ երկրում խորապես ընկալում և բարձր են գնահատում երկրի ողնաշարը հանդիսացող այս հատվածում՝ Սյունիքի մարզում գլխավոր հյուպատոսություն բացելու Իրանի որոշումն ու վերահաստատել Թավրիզում գլխավոր հյուպատոսություն հիմնելու հայկական կողմի մտադրությունը:
«Մենք Հայաստանը համարում ենք հյուսիս-հարավ մայրուղու վրա գտնվող կարևորագույն երկրներից մեկը: Եվ մենք մեր առավելագույն ջանքերը կգործադրենք, որ այս տարանցիկ ուղին, ինչպես նաև ապրանքափոխադրումները, ուղևորափոխադրումներն այս ուղով ավելի զարգանան»,- ասել է Իրանի արտգործնախարարը:
Հայկական լրատվամիջոցները կարևորվել են և մեջբերում են նաև Իրանի գլխավոր հյուպատոս Մորթեզա Աբեդին Վարամինի խոսքը Հայաստանի տարածքի անձեռնմխելիության վերաբերյալ։
«Եթե որևէ երկիր իր սահմաններից դուրս գործողություններ իրականացնի, Իրանը կցուցաբերի համարժեք հակազդեցություն»,- ասել է նա, սակայն չի հստակեցրել՝ ինչ քայլերի մասին է խոսքը:
«Զգուշացումներ արել ենք»․ Իրանի արտգործնախարար
«Իրանը Հայաստանի հետ սահմանի փակում չի հանդուրժի»։ Այս հայտարարությունը Թեհրանից հնչում է պարբերաբար: Իրանի արտգործնախարարը Երևանում վերահաստատել է՝ Թեհրանի համար տարածաշրջանում «պատմական սահմանների փոփոխությունը «կարմիր գիծ է»:
Աբդոլլահիանի փոխանցմամբ՝ Ալիևը իրանի նախագահ Ռայիսիի հետ հանդիպմանը «հստակորեն նշել է, որ տարածաշրջանում աշխարհագրական, սահմանային փոփոխություն չեն հետապնդում և չեն ցանկանում իրականացնել»:
«Մենք ամենաբարձր մակարդակներում տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական և նաև սահմանների փոփոխման հետ կապված համապատասխան զգուշացումներ արել ենք։ Իրանը հնարավորություն ունի խոչընդոտելու և դիմակայելու նման ցանկացած գաղափարի իրականացմանը»,— հայտարարել է Իրանի արտգործնախարարը:
«Թեհրանի սկզբունքային դիրքորոշումը բարձր ենք գնահատում»
Հայաստանի արտգործնախարարի խոսքով՝ իրանցի գործընկերոջ հետ քննարկումների առանցքային թեման տարածաշրջանային անվտանգությանը և կայունությանը վերաբերող իրավիճակն է եղել։ Աբդոլլահիանին է ներկայացրել նաև Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի մշակման աշխատանքների հետ կապված մանրամասները:
Միրզոյանն ասում է՝ Երևանն ու Թեհրանը համակարծիք են, որ տարածաշրջանի երկրների միջև առկա խնդիրները պետք է լուծվեն բանակցությունների և կառուցողական երկխոսության միջոցով՝ բացառելով ուժի կիրառումը կամ ուժի կիրառման սպառնալիքը։
«Մենք բարձր ենք գնահատում բարեկամ Իրանի սկզբունքային և հստակ դիրքորոշումը Հայաստանի տարածքային ամբողջականության վերաբերյալ, ինչպես նաև տարածաշրջանում կայունության ու խաղաղության հաստատմանն ուղղված իրանական կողմի ջանքերը»,- հայտարարել է արտգործնախարարը:
Ի՞նչ փուլում է Պարսից ծոց-Սև ծով ծրագիրը
Նախօրեին կայացած մամուլի ասուլիսի ընթացքում լրագրողները հետաքրքրվել են՝ ի՞նչ փուլում է գտնվում Պարսից ծոց-Սև ծով միջազգային տրանսպորտային միջանցքի ծրագիրը, ի՞նչ հեռանկարներ այն կարող է բացել տարածաշրջանի երկրների համար, ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվում այլ երկրների, մասնավորապես՝ Հնդկաստանին այդ ծրագրում ներգրավելու ուղղությամբ:
Պարսից ծոց-Սև ծով միջազգային տրանսպորտային միջանցքի ծրագիրը Իրանի նախաձեռնությունն է։ Միջազգային խոշոր նախագիծ է, որի նպատակը Պարսից ծոցի և Սև ծովի նավահանգիստները տնտեսապես իրար կապելն է: Իրանն այս գաղափարը առաջ է քաշել դեռևս 2016 թվականին: Նախագծին մասնակցում են ինքը Իրանը, Հայաստանը, Վրաստանը, Հունաստանը և Բուլղարիան: Սակայն նախագծին կարող են միանալ դեպի Պարսից և Օմանի ծոցեր և դեպի Սև ծով ելք ունեցող այլ երկրներ, այդ թվում Արևելքի ամենախոշոր տնտեսություններից մեկը՝ Հնդկաստանը
Իրանի արտգործնախարարը պատասխանել է, որ դա օրակարգի կարևոր թեմաներից մեկն է: Աբդոլլահիանը հնարավոր է համարել, որ ծրագրի իրականացման համար ձևավորվի եռակողմ՝ Հայաստան-Իրան-Հնդկաստան պլատֆորմ:
Հայաստանի արտգործնախարարը Հնդկաստանի վերաբերյալ որևէ կոնկրետ բան չի ասել, նշել է միայն, որ միջանցքը հետաքրքիր կլինի նաև այդ երկրին:
«Մենք, ինչպես և Իրանը, ինչպես և Բուլղարիան, նախաստորագրել ենք այս մասին արդեն համաձայնություն, բանակցություններն ընթանում են նաև այլ երկրների հետ։ Եվ նաև երկրների հետ, որոնք ի սկզբանե ներգրավված չեն եղել այս գործընթացքում»,- ասել է Արարատ Միրզոյանը:
Իրանի հյուպատոսության բացում Հայաստանում
