Ինչո՞ւ պաշտոնանկ արվեց Հայաստանի պաշտպանության նախարարը․ մեկնաբանում են քաղաքագետները
Նոյեմբերի 14-ին զրահատեխնիկայի աջակցությամբ Հայաստանի ինքնիշխան տարածք են ներխուժել ադրբեջանական զինված ուժերը։ Նրանց գործողությունների հետևանքով ՀՀ ԶՈւ 4 մարտական դիրքեր հայտնվել են շրջափակման մեջ։ Բանակցությունների արդյունքում Ադրբեջանի զորքն ու զինտեխնիկան դուրս են բերվել Հայաստանի տարածքից, սակայն նշված 4 մարտական դիրքերից դուրս են եկել նաև հայկական ստորաբաժանումները։
- «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչել՝ չի՛ նշանակում «թաղել» Արցախի հարցը»․ քաղաքագետ
- Մաքսատուրքեր՝ «միջանցքի» փոխարեն․Գորիս-Կապան ճանապարհին Ադրբեջանն անցակետեր կտեղադրի
Մեկ օր անց սահմանին տիրող իրավիճակի մասին տեղեկանում ենք Անվտանգության խորհրդի հայտարարությունից։ Հաղորդվում է նաև, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի որոշմամբ՝ զբաղեցրած պաշտոնից ազատվել է պաշտպանության նախարար Արշակ Կարապետյանը։ Այդ պաշտոնում նշանակվել է փոխվարչապետ Սուրեն Պապիկյանը։
«Այս որոշումը կայացվել է երեկվանից ծավալվող իրադարձությունների վերլուծության արդյունքում», — Անվտանգության խորհրդի նիստում հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը։
Մեկնաբանություններ
Քաղաքագետ Բենիամին Պողոսյանի գնահատմամբ՝ եթե հիմք ընդունենք ԱԽ հայտարարությունը, ապա պաշտպանության նախարարի պաշտոնանկությունը 4 դիրքերի կորստի ուղղակի հետևանքն էր․
«Թեև եթե նայենք մեր պաշտպանության մասին օրենքը, ապա, առաջին հերթին, Գլխավոր շտաբն է պատասխանատու ամենօրյա գործողությունների, ԶՈՒ օպերատիվ կառավարման համար։ Առնվազն այդ տրամաբանության մեջ պետք է դրվեր նաև ԳՇ պետի պաշտոնանկության հարցը, որն այս պահին չի դրվել»։
Մյուս կողմից՝ Պողոսյանը զուգահեռներ է տանում այս տարվա մայիսի ադրբեջանական ներխուժման հետ, որից հետո, սակայն, նախարարը պաշտոնանկ չարվեց։ Ասում է՝ հարցերն ու հարցականները շատ են․
«Ինչո՞ւ այն ժամանակ տարածքային կորուստներից հետո եղավ զրո ռեակցիա, հիմա եղավ նախարարի փոփոխություն»։
Քաղաքագետն ուշադրություն է հրավիրում նաև Հայաստանի պաշտպանական գերատեսչության նոյեմբերի 14-ի հաղորդագրության վրա ու մեջբերում այսօրվա նիստի ժամանակ վարչապետ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե ԱԽ ձևաչափով քննարկումներ են եղել նաև երեկ։
«Ստացվում է՝ ՊՆ հաղորդագրությունը հրապարակվել է ԱԽ-ում քննարկումներից հետո։ Քիչ հավանական է, որ այդ տեքստը համաձայնեցված չի եղել Անվտանգության խորհրդում։ Ինչո՞ւ են երեկ երեկոյան որոշել տալ այլ՝ փաստացի կեղծ տեղեկություն, իսկ այսօր՝ իրական։ Շատ հարցեր են առաջանում, որոնց պատասխաններն ուղղակի չկան», — JAMnews-ի հետ զրույցում ընդգծում է Բենիամին Պողոսյանը։
Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 14-ի երեկոյան ՊՆ-ն հաղորդագրություն էր տարածել՝ նշելով, որ իրադրությունը հայ-ադրբեջանական սահմանի արևելյան ուղղությամբ, որտեղ ադրբեջանական ԶՈՒ ստորաբաժանումները փորձել էին դիրքային առաջխաղացում ապահովել, հարաբերականորեն կայունացել է։
«Սոցիալական ցանցերում տարածվող տեղեկությունները, թե սահմանային այդ հատվածում հայկական տարածք ադրբեջանական ԶՈՒ զրահատեխնիկա է մտել՝ չեն համապատասխանում իրականությանը», — ասված էր հաղորդագրությունում։
Քաղաքագետն ասում է՝ 44-օրյա պատերազմից հետո ոչինչ չի փոխվել․ ՊՆ-ն չի հրաժարվել կեղծ տեղեկություններ մատուցելու պրակտիկայից։ Այս մասին է վկայում նաև ԱԽ-ի այսօրվա հայտարարությունը, որը հակասում է երեկ ՊՆ տարածած հաղորդագրությանը։
«Սա ավելի է խարխլում պետական գերատեսչությունների կողմից մատուցված տեղեկությունների հանդեպ վստահությունը, ինչը բերելու է նրան, որ ավելի ու ավելի շատ մարդ սկսելու է հավատալ հակառակորդ կողմի տեղեկությանը, հատկապես՝ Արցախում կատարվող դեպքերի և Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերությունների առնչությամբ», — ասում է Բենիամին Պողոսյանը։
Պաշտպանության նախարարի պաշտոնում փոխվարչապետ Սուրեն Պապիկյանի նշանակումը Պողոսյանը բացատրում է այսպես․
«Վարչապետին իրեն նվիրված և 100%-ով վստահելի մարդ է պետք»։
Քաղաքագետի դիտարկմամբ՝ Պապիկյանը Զինված ուժերի հետ որևէ առնչություն չունի․
«Թե որքանով կարող է ՊՆ-ն արդյունավետ կառավարել, էլի շատ մեծ հարցական է»։
Անպատասխան հարցեր ունի նաև քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը։ Նրան նույնպես հետաքրքրում է՝ ո՞րն է ԶՈՒ ԳՇ պետի պատասխանատվության աստիճանը, Արշակ Կարապետյանի պաշտոնանկությունը առի՞թ է, թե՞ պատճառ:
«Զինուժի անմիջական կառավարումը ԳՇ պետի գործառույթն է: Թե՞ խնդիրները քաղաքական դաշտում են», — իր ֆեյսբուքյան էջում գրել է քաղաքական մեկնաբանն ու հավելել, որ այս հարցերի պատասխանները հանրությունը հազիվ թե ստանա, միգուցե ստանա «մամուլի տարբեր արտահոսքերով, երբ չափազանց բարդ է գնահատել իրականն ու հորինվածը»։
Բադալյանը հիշեցնում է բոլորովին վերջերս՝ նոյեմբերի 6-ին, արդեն նախկին նախարար Արշակ Կարապետյանի այցն Արցախ՝ նշելով, որ այն կայացավ արտգործնախարար Արա Այվազյանի այցից և Բաքվի կոշտ արձագանքից տասը ամիս անց։
«Ինքնին այդ այցն իսկ հարց էր առաջացնում, թե ի՞նչ է փոխվել, ինչո՞ւ է Հայաստանը մարտահրավեր նետում Բաքվին, թե՞ Ռուսաստանն է անում դա Հայաստանի միջոցով», — գրում է Բադալյանը։
Կարապետյանի այցին հաջորդեցին Շուշիի մատույցների իրադարձությունները, լարվածության աճը սահմանին։ Բադալյանը մտածում է՝ Արշակ Կարապետյանը ինչ-որ խա՞ղ է խաղացել, թե՞ դարձել քավության նոխազ:
Քաղաքական մեկնաբանն ընդգծում է, որ ՀՀ սահմաններին լարվածության աճը տեղի է ունենում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների և արտգործնախարարների փարիզյան հանդիպումից հետո․
«Արդյո՞ք Բաքուն դժգոհ է այդ հանդիպումից, այդ թվում՝ համանախագահներից, կամ դժգոհ է Անկարան»։
Քաղաքագետ Տիգրան Գրիգորյանը սահմանային լարվածության և Արշակ Կարապետյանի պաշտոնանկության միջև ուղիղ կապ է տեսնում, բայց նաև կարծում է՝ պաշտոնից ազատումը, առաջին հերթին, ձախողած քաղաքականության արդյունք է․
«Պատերազմից հետո նկատելի քայլեր չեն ձեռնարկվել սահմանին գոյություն ունեցող աղետալի իրավիճակը կարգի բերելու, որոշակի փոփոխություններ մտցնելու ուղղությամբ»։
Գրիգորյանի գնահատմամբ՝ մտահոգիչ է այն հանգամանքը, որ առանցքային գերատեսչությունների ղեկավարները փոխվում են այսպիսի հաճախականությամբ։
Ասում է՝ դա չի կարող նպաստել պետական կառավարման համակարգի, ինչպես նաև երկրի ներքաղաքական կայունությանը։
Դիտարկմանը, թե՝ Պապիկյանը բանակի հետ առնչություն չունեցող պաշտոնյա է, Գրիգորյանն արձագանքում է՝ ասելով, որ առաջին դեպքը չէ, երբ այդ քաղաքական պաշտոնում նշանակվում է մարդ, որը քիչ առնչություն ունի գերատեսչության հետ։
«Կարևոր է նաև այն, որ Պապիկյանը համակարգի ներսի մարդ չէ, և միգուցե դա նրան թույլ կտա հաղթահարել այն բյուրոկրատական, լճացած վիճակը, որ գոյություն ունի ՊՆ-ում», — JAMnews-ի հետ զրույցում նշում է Տիգրան Գրիգորյանը։
