«Թեստավորումը սեփական հաշվին՝ հակասահմանադրական է»: Հայաստանի ՍԴ որոշումը

Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը երկրի հիմնական օրենքին հակասող է ճանաչել պարտադիր թեստավորումը սեփական հաշվին։ Խոսքը ՊՇՌ թեստերի մասին է, որոնցով որոշվում է վարակվածությունը կորոնավիրուսով։ Առողջապահության նախարարի այս հրամանի սահմանադրականության վերաբերյալ որոշում կայացնելու հայցով դատարան էր դիմել «Հայաստան» ընդդիմադիր խորհրդարանական խմբակցությունը։

Նախարարի հրամանի բոլոր մանրամասները, թե ինչու է ընդդիմությունը դատարան դիմել, ինչպես են ՍԴ-ի որոշմանն արձագանքել առողջապահության նախարարությունն ու սոցցանցերի օգտատերերը։

• Պատվաստման հակառակորդների շարժումն Արևելյան գործընկերության երկրներում․ աղբյուրները, մասշտաբները, հետևանքները

• Նոր սահմանափակումներ Հայաստանում COVID-19-ի պատճառով։ Օմիկրոնի ներթափանցումը կանխելու փորձ

• «Մեկ տարի առաջ պայքարում էի կորոնավիրուսի դեմ»․ տեսապատմություն Հայաստանից

Նախարարի հրամանով՝ Հայաստանի բոլոր աշխատող քաղաքացիները, որոնք դեռ չեն պատվաստվել, 2021 թ․ հոկտեմբերի 1-ից երկու շաբաթը մեկ, գործատուին են ներկայացնում կորոնավիրուսի դեմ պատվաստման հավաստագիր կամ թեստի բացասական արդյունքները։

Հակառակ դեպքում, ինչպես աշխատակիցներն, այնպես էլ գործատուները պետք է տուգանք վճարեն։ Ի դեպ, դեկտեմբերի 1-ից բոլոր քաղաքացիներին պարտավորեցրել են թեստ հանձնել արդեն յուրաքանչյուր շաբաթ։ Երկու որոշումներն էլ չեն վերաբերում նրանց, ովքեր արդեն ստացել են պատվաստանյութի առաջին դեղաչափը, ովքեր պատվաստվելու լուրջ հակացուցումներ ունեն և ովքեր հղի են։

Նրանք, ովքեր համապատասխան փաստաթղթերը ժամանակին չեն ներկայացրել, չեն կարող աշխատավայրում գտնվել։ Իսկ գործատուն իրավունք ունի աշխատակիցներին ազատել աշխատանքից որոշակի քանակությամբ բաց թողնված օրերի համար։

Այսպիսով՝ Հայաստանի կառավարությունը մտադիր էր բնակչությանը խթանել պատվաստվել կորոնավիրուսի դեմ և խուսափել նոր լոքդաունից։

Այս միջոցների որոշակի արդյունքն ակնհայտ է․ երկրում աճել է պատվաստվածների թիվը, կորոնավիրուսի նոր թափ հավաքող հերթական ալիքը սկսել է նվազել։

Ընդդիմադիրները հայտարարել են, որ բնակչության պատվաստումը կարևոր է և անհրաժեշտ, սակայն պատվաստման անուղղակի հարկադրանքը, հատկապես՝ սեփական հաշվին, հակաօրինական է։

Դատարանի որոշումը․ «սեփական հաշվին» արտահայտությունը հակասում է Սահմանադրությանը

««ՊՇՌ թեստավորումն աշխատակիցն իրականացնում է սեփական հաշվին» նախադասության մեջ «սեփական հաշվինը» հակասում է Սահմանադրության 6-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերին, ինչպես նաև 39-րդ հոդվածին», — հայտարարել է դատարանի նախագահ Արման Դիլանյանը։

Նախարարի հրամանն ընդունվել է օգոստոսի վերջին, մեկ ամսից Ազգային ժողովի պատգամավորների 1/5 մասն այն բողոքարկել է ՍԴ-ում։ Ընդդիմադիրները հայտարարել են, որ այդ որոշումը «օբյեկտիվորեն առաջացրել է բնակչության զգալի մասի վրդովմունքը», այդ պատճառով էլ իրենք ՍԴ-ին կառաջարկեն կասեցնել դրա գործողությունը։

Միաժամանակ, նրանք ընդգծում էին, որ պատվաստմանը դեմ չեն, բայց համարում են, որ պատվաստվելու որոշումը յուրաքանչյուրը պետք է ինքնակամ ընդունի, գիտակցաբար և առանց ճնշման։

Բացի այդ, ընդդիմադիր պատգամավորները պնդում էին, որ ՊՇՌ թեստ հանձնելու կամ պատվաստման պարտադրանքի դեպքում պետությունն այդ ծախսերը պետք է իր վրա վերցնի։

Նախարարության արձագանքը ՍԴ որոշմանը․ «Պարզ չէ՝ ով է վճարելու»

ՍԴ որոշումից հետո առողջապահության նախարարությունը հայտարարությամբ է հանդես եկել, որում ընդգծվում է, որ դատարանն օրինական և սահմանադրական է համարել թեստավորման անհրաժեշտության մասին պահանջը։ Իսկ սեփական գրպանից բնակիչների վճարման հակասահմանադրականության մասին որոշումը նախարարության մոտ հարցեր է առաջացրել։ Մասնավորապես, ո՞վ է վճարելու թեստավորման համար։

Այս հարցը հուզում է նաև երկրի բնակիչներին, քանի որ նրանք բոլորը գիտակցում են, որ ՍԴ-ն չի կասեցրել թեստավորման պարտադիր լինելու մասին նախարարության որոշումը։ Սոցցանցերի օգտատերերը քննարկում են, թե արդյո՞ք այժմ թեստերի համար վճարելու են գործատուները, թե այդ ծախսերն իր վրա է վերցնելու պետությունը։ Ոմանք հույս ունեն, որ իրենց կվերադարձնեն թեստի վրա արդեն ծախսված գումարները։