«Հարված Մոսկվային և Բաքվին»․ ԵՄ նոր առաքելությունը Հայաստանում
ԵՄ նոր առաքելություն Հայաստանում
«Բավականին լուրջ կռվան է, որը թույլ կտա մեր դիրքերն ամրապնդել»,- քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանն այսպես է գնահատում Եվրամիության նոր առաքելության տեղակայումը հայ-ադրբեջանական սահմանին։ Ասում է՝ որոշումը հարված է Ռուսաստանին և Ադրբեջանին։
Հայաստանի տարածքում նոր քաղաքացիական առաքելություն ուղարկելու որոշմանը ԵՄ խորհուրդը համաձայնություն տվեց հունվարի 23-ին։ Այս անգամ առաքելությունը կտեղակայվի երկու տարի ժամկետով։ Հաղորդվում է, որ ներգրավված են լինելու հարյուր դիտորդներ։ Թե որ երկրների ներկայացուցիչներ են լինելու՝ դեռևս հայտնի չէ։ Որոշման կարևորությունն ընդգծել է Ֆրանսիայի արտգործնախարարը։ «Թվիթեր»-ի միկրոբլոգում Կատրին Կոլոննան գրել է, որ «Ֆրանսիան ուրախ կլինի մասնակցել եվրոպական այս առաքելությանը»։
ԵՄ խորհրդի հայտարարությունը, արձագանքներ Երևանից և Բաքվից, փորձագիտական կարծիք
«Հարավային Կովկասում ԵՄ ներգրավվածության նոր փուլի մեկնարկ»
ԵՄ խորհրդի փոխանցմամբ՝ առաքելության նպատակն է նպաստել Հայաստանի սահմանամերձ շրջաններում կայունությանը, տեղում վստահություն ձևավորել և ապահովել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման ջանքերին նպաստող միջավայր:
«Ի պատասխան Հայաստանի խնդրանքի՝ ԵՄ առաքելությունը կանոնավոր պարեկություն կիրականացնի և կզեկուցի իրավիճակի մասին, ինչի շնորհիվ ԵՄ-ն ավելի հիմնավոր պատկերացում կունենա տեղում իրավիճակի մասին: Առաքելությունը նաև կնպաստի Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի գլխավորած գործընթացի շրջանակներում միջնորդական ջանքերին»,— շեշտել է խորհուրդը։
«Հարավային Կովկասում ԵՄ ներգրավվածության նոր փուլի մեկնարկ»,- այսպես է բնորոշել Հայաստանում ԵՄ առաքելության ստեղծումը Եվրամիության արտաքին քաղաքականության և անվտանգության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Ժոզեպ Բորելը։
«ԵՄ-ն կշարունակի աջակցել ապաէսկալացիայի ջանքերին և հանձնառու է սերտորեն համագործակցել երկու կողմերի հետ՝ տարածաշրջանում կայուն խաղաղության վերջնական նպատակին հասնելու համար»,— հայտարարել է նա։
«Ողջունում ենք Եվրամիության որոշումը»․ Երևանի արձագանքը
«Թվիթեր»-ի իր միկրոբլոգում որոշմանն անդրադարձել է Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանը։ Նա շեշտել է, որ Երևանը ողջունում է «լիարժեք քաղաքացիական առաքելություն ուղարկելու» վերաբերյալ որոշումը։
«Մենք պատրաստակամորեն կհամագործակցենք առաքելության հետ և կաջակցենք նրա գործունեությանը։ Այս առաքելությունը կնպաստի տարածաշրջանի խաղաղությանը, կայունությանը և անվտանգությանը»,- գրել է Միրզոյանը:
Նույն հարթակում խորհրդարանի անունից որոշումը ողջունել է նաև Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը.
«Մենք հավատում ենք, որ առաքելությունը մեծ ներդրում կունենա տարածաշրջանում անվտանգության, երկարաժամկետ խաղաղության և վստահության ամրապնդման գործում»:
«Չպետք է խաթարի փոխադարձ վստահությունը»․ Բաքվի արձագանքը
Ադրբեջանի արտաքին գերատեսչությունը ԵՄ խորհրդի որոշման վերաբերյալ հաղորդագրությամբ է հանդես եկել ու ընդգծել, որ «ԵՄ առաքելության տեղակայումը Հայաստանում պետք է ապահովվի՝ հաշվի առնելով Ադրբեջանի օրինական շահերը, գործունեության իրականացումը չպետք է խաթարի փոխադարձ վստահությունը»։
Պաշտոնական Բաքուն հիշեցրել է, որ նախորդ՝ երկամսյա առաքելության տեղակայմանն Ադրբեջանը համաձայնել էր 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայի քառակողմ հանդիպման ժամանակ՝ «հուսալով, որ դա կօգնի Բաքվի և Երևանի միջև հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին»․
«Դիտորդական առաքելության գործունեությունն ուղեկցվել է լուրջ շեղումներով Պրահայում ձեռք բերված պայմանավորվածություններից՝ ԵՄ որոշ անդամ երկրների կողմնակալ մոտեցման պատճառով»։
Օրեր առաջ նոր առաքելության տեղակայումը քննադատաել էր նաև նախագահ Ալիևն ու հայտարարել՝ «ի՞նչ է նշանակում երկարաձգել առաքելությունը առանց մեզ հետ համաձայեցնելու, չէ՞ որ դա մեր սահմանների մոտ է լինելու»։ Ադրբեջանի նախագահը կարծիք էր հայտնել, որ նման քայլով ԵՄ-ն չի նպաստում անվտանգությանը, փոխարենը «կասկածի տակ է դնում Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելի միջնորդությամբ սկսված բանակցությունները Հայաստանի հետ»։
«Այդ առաքելության գործուղումը, իհարկե, շատ տհաճ է: Դա ոչ թե կբարելավի անվտանգությունը, այլ ընդհակառակը, կխաթարի բանակցությունների ձևաչափը: Մինսկի խմբի մահվանից հետո Եվրամիությունն էր սկսել դեր խաղալ, որին ես աջակցում էի: Սակայն, եթե նման խաղեր են խաղալու մեր մեջքի հետևում, ապա այդ ձևաչափի ապագան դրվում է կասկածի տակ», — ընդգծել էր Իլհամ Ալիևը։
Փորձագիտական կարծիք
Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի ասոցացված փորձագետ, քաղաքագետ Դավիթ Ստեփանյանի խոսքով՝ այսօր Հայաստանը չի կարող ինքնուրույն պաշտպանվել, ուստի փորձում է «պաշտպանություն ստանալ դրսից»։ Factor TV-ի եթերում նա կարծիք է հայտնել, որ նոր առաքելություն ուղարկելու ԵՄ որոշումը նաև պաշտոնական Երևանի ձեռնարկած քայլերի արդյունք է, բայց նաև հավելել՝ «դրանով բավարարվել պետք չէ»։
«Պետք է հասկանանք, որ դա հավերժ չի տևելու։ Եվրոպացիները որոշ չափով մեր անվտանգությունը կապահովեն, բայց մենք պետք է այդ երկու տարին օգտագործենք բանակը վերակառուցելու, սովետական ստանդարտներից հանելու համար»,- ընդգծել է նա։
Փորձագետի գնահատմամբ՝ Եվրամիության որոշումը վառ ապացույցն է նրա, որ կառույցն անտեսել է Ալիևի կարծիքը․
«Սա հարված է Ադրբեջանին, հարված է Ռուսաստանին։ Հույս ունեմ, որ այն կնպաստի մեր տարածաշրջանում կայունությանը։ Եվ Ալիևն արդեն ՌԴ կամ Թուրքիայի կողմից չի օգտագործվի՝ որպես բութ գործիք Հայաստանին հարվածելու համար»։
Ստեփանյանն ասում է՝ Մոսկվան այդ գործիքին դիմում էր բոլոր այն դեպքերում, երբ Հայաստանը զիջումներi չէր գնում ի շահ Ռուսաստանի։ Այս համատեքստում արտգործնախարար Լավրովի պահվածքն բնական է համարում։ Ասում ՝ «Լավրովը հասկանում է, որ Ալիևը Եվրոպայի դեմ գնալու քաղաքական կշիռ չունի»։
«Մենք հիմա էլ պատրաստակամ ենք ՀԱՊԿ առաքելություն ուղարկել Հայաստանի և Ադրբեջանի սահման: Թեև մենք դաշնակիցներ ենք, սակայն հայկական կողմը նախընտրում է Եվրամիության հետ պայմանավորվել, որպեսզի ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը երկարաժամկետ տեղակայվի:
Պետք չէ մոռանալ, որ խոսքը վերաբերում է Ադրբեջանի հետ սահմանին, և ԵՄ առաքելությունը կարող է հակարդյունավետ լինել՝ առանց Բաքվի համաձայնության»,- հունվարի 18-ին կազմակերպված մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել էր Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։
Քաղաքագետը չի բացառում, սակայն, որ Մոսկվան կփորձի «բութ գործիքի» օգնությանը դիմել նաև ԵՄ դիտորդների տեղակայումից հետո․
«Հույս ունեմ, որ ՌԴ-ն չունի հնարավորություն այնպիսի զիջումներ անել Ալիևին, որպեսզի դրանց գինը գերակշռող լինի Ալիևի վախերի նկատմամբ։ Իսկ եթե Ալիևը չի հարձակվում, Ռուսաստանը կորցնում է Հայաստանի վրա միակ աշխարհաքաղաքական լծակը»։
Քաղաքագետի խոսքով՝ եթե Ադրբեջանն այլևս «չկարողանա խայթել», Հայաստանը հնարավորություն կունենա՝
- «կոշտացնել դիրքորոշումը խաղաղության պայմանագրի հետ կապված,
- վերջնականապես փակել անկլավների հարցը,
- հրաժարվել Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ցանկացած զիջումից» [նկատի ունի արտատարածքային միջանցքի տրամադրումը]։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ԵՄ նոր առաքելություն Հայաստանում
