Բորելը «ծանր հետևանքներ» խոստացավ․ ԵՄ դիրքորոշումը կզսպի՞ Բաքվին
ԵՄ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստի մանրամասները
Եվրամիության արտգործնախարարների խորհրդի նիստում հավանության է արժանացել Հայաստանում տեղակայված դիտորդական առաքելությունն ընդլայնելու առաջարկը։ Հաշվի է առնվել «երկրում բարեփոխումների շարունակականությունը»։ Այս որոշումը պետք է դրվի Եվրահանձնաժողովի սեղանին, այնուհետև վավերացվի ԵՄ անդամ երկրների կողմից։
ԵՄ արտաքին հարաբերությունների բարձր հանձնակատար Ժոզեպ Բորելի փոխանցմամբ՝ հանավություն է տրվել նաև Հայաստանի հետ վիզաների ազատականացման շուրջ քննարկումներն ակտիվացնելու առաջարկին։ Առիթն օգտագործելով Բորելն անդրադարձել է նաև ՀՀ անվտանգությանն ու քաղաքական ուղերձ հղել Ադրբեջանին։
«Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում անընդունելի կլինի և ծանր հետևանքներ կունենա մեր հարաբերությունների որակի վրա»,- հայտարարել է նա։
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի գնահատմամբ՝ կարիք կա նախ հասկանալ՝ արդյոք նշված հետևանքներն իսկապես ծանր են լինելու, օրինակ՝ Ալիևի և նրա ընտանիքի անդամների նկատմամբ պատժամիջոցների սահմանման տեսքով։
ԵՄ արտգորխնախարարների խորհրդի նիստի մանրամասները, կարծիք Հայաստանի ԱԳՆ-ից, ինչպես նաև մեկնաբանություն
«Ավելի շատ պարեկություն սահմանի խնդրահարույց հատվածներում»
Եվրամիության դիտորդական առաքելության ընդլայնումն այսպես է բնորոշել Ժոզեպ Բորելն ու խոսել ավելի շատ պարեկներ ունենալու մասին։ Սակայն չի մատնանշել՝ քանի պարեկի մասին է խոսքը։
Նրա փոխանցմամբ՝ խորհուրդը քննարկել է՝ ինչպես աջակցել Հայաստանի դիմադրողականությանը, անվտանգությանն ու բարեփոխումների շարունակմանը։
«Կքննարկենք նաև Եվրոպական Խաղաղության հիմնադրամի միջոցով Հայաստանին օգնելու հնարավորությունը»,- ասել է Բորելը։
Եվրոպական խաղաղության հիմնադրամը (European Peace Facility) խաղաղության մեխանիզմ է, գործիք, որով Բրյուսելը միջոցներ է տրամադրում ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրներին իրենց պաշտպանունակությունը բարձրացնելու, հակամարտությունները կանխելու, խաղաղությունն ամրապնդելու համար։ Այս մեխանիզմի միջոցով նախկինում Եվրամիությունից աջակցություն են ստացել Ուկրաինան, Վրաստանն ու Մոլդովան։
«Էլ ավելի կամրապնդի կայունությունը մեր սահմաններին»
Հայաստանի սահմաններին մշտադիտարկում կատարող ԵՄ առաքելության ընդլայնման մասին նման կարծիք է հայտնել փոխարտգործնախարար Պարույր Հովհաննիսյանը։ Նրա փոխանցմամբ՝ տևական ժամանակ է, ինչ հարցը քննարկվում է․
«Կա որոշում ընդլայնել դիտորդների թվաքանակը, ուժեղացնել նրանց կարողությունները, ինչը թույլ կտա ավելի ակտիվ աշխատանքներ տանել դիտարկման հետ կապված»։
Լրագրողների հետ զրույցում Հովհաննիսյանն ասել է, որ դեռևս պարզ չէ՝ որքանով կավելանա ԵՄ դիտորդների թիվը։ Կարծում է՝ պետք է «համապատասխան քանակ ապահովվի, որպեսի առավել արդյունավետ կատարվեն աշխատանքները»։ Հովհաննիսյանն ընդգծում է՝ խոսք է գնում նաև նրանց կարողությունների հզորացման մասին։ Նրա կարծիքով՝ այդ աշխատանքներն արագ կմեկնարկեն, «հապաղում չի լինի»։
Անդրադառնալով ԵՄ-ի հետ վիզաների ազատականացման բանակցությունների մեկնարկին՝ նկատել է՝ Երևանը ձգտում է դրան հասնել «կարճ ժամանակում»։ Կարծում է՝ դրանք կմեկնարկեն առաջիկա ամիսներին և շեշտում՝ դրական զարգացում է այն, որ գործընթացի մեկնարկին ԵՄ անդամ որևէ երկիր դեմ չի եղել։
«ԵՄ-ն սատարում է Հայաստանի անվտանգությանը»․ ուղերձ Ադրբեջանին
Խորհրդի նիստին հաջորդած ասուլիսի ժամանակ ԵՄ արտաքին հարաբերությունների բարձր հանձնակատար Ժոզեպ Բորելը հայտարարել է, որ Եվրամիությունն իր «անխտիր աջակցությունն է հայտնում Հայաստանի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանություններին և սատարում երկրի անվտանգությանը»։ Նրա խոսքով՝ «պետք է շատ զգոն լինենք Հայաստանի անկայունացման ցանկացած փորձի հանդեպ՝ ներքին, թե արտաքին»։
Հայկական բոլոր լրատվամիջոցները մեջբերում են Բորելի խոսքերն այն մասին, որ «Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում ծանր հետևանքներ կունենա» ԵՄ և Ադրբեջանի հարաբերությունների որակի վրա։
Նա կոչ է արել վերսկսել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցությունները Եվրոպական խորհրդի նախագահի միջնորդությամբ։ Ժոզեպ Բորելը նշել է, որ խաղաղության պայմանագիր կարող է կնքվել և ընդգծել՝ հանձնառու են «հավատարիմ մնալ միջնորդի դերին»։
Փորձագիտական կարծիք
Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանն ասում է՝ Հայաստանի տարածքային ամբողջականության խախտման անընդունելիության մասին հայտարարությունը գնահատելիս պետք է
- հասկանալ՝ ինչ նկատի ունեն ԵՄ պաշտոնյաները ՀՀ տարածքային ամբողջականություն ասելով, երբ չկա սահմանների դելիմիտացիայի և դեմարկացիայի արձանագրում, երբ կա, այսպես կոչված, անկլավների խնդիրը,
- նկատի ունենալ, թե այսօրվա համաշխարհային իրավիճակում ուժի գործոնի համեմատ ինչպիսի անզորություն են դրսևորում այդ միջազգային ձևակերպումները:
Շեշտում է՝ միջազգային կառուցակարգերը փլուզման գործընթացի մեջ են, գործընթաց, որում խաղարկվող գլխավոր գործիքը ուժն է։
«Հարց է առաջանում՝ որքանով ռացիոնալ, հաստատուն կլինի համարել, որ տարածքային ամբողջականության մասին հայտարարությունները կարող են որևէ բան նշանակել և զպսող գործոն լինել Ադրբեջանի համար»,- հարցնում է Բադալյանը։
Կարծում է՝ ուշադրության արժանի է նաև տվյալ հայտարարության մեջ տեղ գտած «ծանր հետևանք» ձևակերպումը։ Ասում է՝ պետք է այն շոշափելի դարձնել։
«Օրինակ՝ ծանր հետևանք ինչ-որ պատժամիջոցների տեսքո՞վ, որոնք Ալիևը կարող է շատ հանգիստ շրջանցել կամ փոխհատուցել, թե՞ ծանր հետևանք անմիջականորեն Ալիևի ընտանիքի համար։ Սա արդեն կարող է ինչ-որ իմաստով փոխել իրավիճակը և պարունակել լրջություն»,- JAMnews-ի հետ զրույցում պարզաբանել է նա։
Քաղաքական մեկնաբանի դիտարկմամբ՝ կարևոր է հասկանալ այդ ծանր հետևանքները որքանով կարող են լինել գործուն մեխանիզմ Հայաստանի անվտանգության մակարդակը բարձրացնելու համար։
Եվրամիության դիտորդական առաքելության ընդլայնման և վիզաների ազատականացման առաջարկի շուրջ քննարկումները որակում է որպես Հայաստանին առաջարկվող «բոնուս»։ Ասում է՝ այդ կերպ փորձում են բրյուսելյան ձևաչափ վերադարձնել Բաքվին և հասնել ՀՀ և Ադրբեջանի միջև եթե ոչ խաղաղության պայմանագրի, ապա արձանագրային որևէ փաստաթղթի ստորագրման։
Բադալյանի խոսքով՝ չպետք է թույլ տալ, որ վիզաների ազատականացումը որևէ կերպ կապվի կնքվելիք փաստաթղթի հետ։ Ասում է՝ դա կնշանակի, որ Երևանին ինչ-որ բան են առաջարկում մեկ այլ բան ստանալու ակնկալիքով․
«Եթե դա կապվում է Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության պայմանագրի հետ, ապա միարժեք պետք է մերժել վիզաների ազատականացման բոնուսը, որովհետև մեզ համար շատ ավելի կարևոր է, թե ինչ բովանդակություն կունենա ՀՀ-Ադրբեջան պայմանագիրը»։
Հիշեցնում է՝ Հայաստան կատարած այցի ժամանակ Գերմանիայի ԱԳ նախարարը շրջանցեց միության՝ Երևանի հետ հարաբերությունները սերտացնելու թեման և նշեց, որ «կարևոր և առաջնահերթ է ՀՀ-Ադրբեջան խաղաղությունը»։ Այդ կերպ, ըստ Բադալյանի, ցույց տվեց, որ ռեգիոնը դիտարկում են ընդհանուր փաթեթով և պատրաստ չեն Երևանի հետ հարաբերությունների հարցում էապես անցնել առաջ և այդ կերպ մեծ տարբերություն ստեղծել ՀՀ և Ադրբեջանի միջև։
Հակոբ Բադալյանն արձանագրում է՝ այսօր կոչերն ու հայտարարությունները ստորադասվում են ուժի գործոնին։
Իսկ Ադրբեջանի ուժի գործոնը ձևավորվում է բացարձակապես այլ դերակատարների շրջանակում՝ առաջին հերթին Թուրքիա, հետո Իսրայել։ Նկատում է՝ չնայած միջազգային հանրության կոչերին՝ Իսրայելը ռմբահարման է ենթարկում Գազան և լուծում իր հարցերը՝ նույնիսկ խաղաղ բնակիչներին կոտորելու գնով։
«Որքան որ ԵՄ հայտարարությունները Իսրայելին են հետ պահում իր խնդիրները ռազմական ճանապարհով լուծելուց, այդքան էլ հետ կպահեն Ադրբեջանին, եթե ուժի գործոնները հանգեն մի կետի, որ Բաքուն հնարավորություն կտեսնի գործադրել այդ ուժը Հայաստանի հանդեպ»,- ամփոփել է նա։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
ԵՄ ԱԳ նախարարների խորհրդի նիստի մանրամասները
