«Ագրեսորն Ադրբեջանն է»․ քննարկում ԱՄՆ Սենատում

Բոբ Մենենդեսի ելույթն ու արձագանքները

 «Միացյալ Նահանգներն ինչպե՞ս կարող է հիմնավորել Բաքվի ռեժիմին ցանկացած տեսակի աջակցություն՝ անվտանգային կամ այլ: Դա աններելի է: Անձամբ ես կարծում եմ, որ դա բարոյապես անընդունելի է»,- հայտարարել է ԱՄՆ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Բոբ Մենենդեսը՝ Կովկասում ԱՄՆ արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ լսումների ժամանակ։

Մենենդեսը իր քննադատությունը հնչեցրել է պետքարտուղարի՝  Եվրոպայի և Եվրասիայի հարցերով օգնական Քերըն Դոնֆրիդի և Կովկասյան բանակցությունների գծով ավագ խորհրդական, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ֆիլիպ Ռիքերի առջև։ Նա անդրադարձել է Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների վտանգին, հիշեցրել Հայաստանի դեմ սանձազերծված սեպտեմբերյան պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի զինուժի հանցագործությունների մասին և բաց տեքստով ագրեսոր է անվանել Ադրբեջանին։

Դոնֆրիդն ու Ռիքերը հիմնականում խուսափել են հստակ պատասխաններ տալ սենատորի հարցադրումներին։ Մենենդեսն արձանագրել է, որ սա իր մասնակցությամբ տեղի ունեցած ամենահիասթափեցնող քննարկումն էր, որն «ակնհայտ դարձրեց․ Միացյալ Նահանգները սիրախաղի մեջ է Ադրբեջանի հետ»։

Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի խոսքով՝ ԱՄՆ Սենատում հնչածները պարզապես քաղաքական հայտարարություններ են։ Ասում է՝ «պետք չէ մտածել, թե դրանք առանձնահատուկ վճռորոշ ելակետեր են, որոնց վրա կարող ենք շատ մեծ հաջողություններ կառուցել»։

Մենենդեսի ելույթը, Դոնֆրիդի և Ռիքերի արձագանքները, մեկնաբանություն Երևանից

• «Միայնակ ողջ աշխարհի դեմ կռիվ տալ չենք կարող»․ Նիկոլ Փաշինյան

• «Ռուսաստանի հետ մնալն ավելի մեծ ռիսկ է ՀՀ-ի համար, քան ԱՄՆ-ի հետ նոր դաշինքը»։ Կարծիք

• Հնարավո՞ր է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը խաղաղության պայմանագիր ստորագրեն Թբիլիսիում

«Նահանգների արձագանքը բավարար չի եղել»

Արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում կազմակերպված լսումների ժամանակ սենատորը հիշեցրել է, որ 2020 թվականին Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմը մոտ հարյուր հազար հայերի ստիպել է լքել իրենց տները Լեռնային Ղարաբաղում։

«Լեռնային Ղարաբաղի հայերը բախվում են հումանիտար ճգնաժամի,  էթնիկ զտումների սպառնալիքի, ջրի, էներգիայի, առողջապահության և սննդի պակասի»,- ընդգծել է նա։

Մենենդեսի գնահատմամբ՝ Նահանգների մարդասիրական արձագանքը «բավարար չի եղել»։ Ասում է՝ սա է պատճառը, որ ինքն առաջ է քաշում ավելի շատ մարդասիրական օգնություն տրամադրելու հարցը։

Աջակցության տրամադրումը Բաքվին «անարգանք է Ազատության աջակցության ակտին»

Այս համատեքստում է Մենենդեսը նշել, որ ԱՄՆ-ն «անհավատալիորեն դեռևս անվտանգային աջակցություն է տրամադրում Ադրբեջանին»։ Նրա որակմամբ՝ դա ոչ միայն «աններելի և անընդունելի է», այլև անարգանք է Ազատության աջակցության ակտին:

«Այդ ակտի 907-րդ բաժինը կոչված է արգելելու աջակցությունն Ադրբեջանին անվտանգության ոլորտում, քանի դեռ Բաքուն ակնհայտ քայլեր չի ձեռնարկել Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի դեմ բոլոր տեսակի շրջափակումների և ուժի կիրառման սպառնալիքի վերացման ուղղությամբ»,- շեշտել է նա։

Բոբ Մենենդեսի տեղեկացմամբ՝ Պետդեպարտամենտը 2022 թ․-ի համար 600 հազար դոլար է խնդրել ՝ Ադրբեջանին միջազգային ռազմական կրթությամբ և ուսուցմամբ ապահովելու համար։

«Ես կտրականապես դեմ եմ, որ որևէ օգնություն տրամադրվի այն ուժերին, որոնք հայտնի են պատերազմական հանցագործություններով և ագրեսիայով՝ հարևան պետության դեմ»,- շեշտել է սենատորը:

Մենենդեսը հիշեցրել է սեպտեմբերյան պատերազմի ժամանակ Ադրբեջանի ԶՈՒ կատարած հանցագործություններն ու դրանց տեսագրությունները, մասնավորապես՝

• անզեն հայ զինվորների սպանությունը,
• հայ կին զինվորի նկատմամբ սեռական ոտնձգություններն ու անդամահատումները։

Քաղաքակա՞ն, թե՞ բարոյական աջակցություն Հայաստանին Ֆրանսիայի Սենատից

Սենատի ընդունած բանաձևում ներառված առաջարկներն ունեն խորհրդատվական բնույթ։ Վերջնական որոշումը պետք է կայացնի Ֆրանսիայի կառավարությունը

 «Կայուն խաղաղության հաստատման հույսեր դեռ ունեմ»

Սենատորի դիտարկմամբ՝ Հարավային Կովկասի մարդիկ չեն ուզում ապրել  բռնության սպառնալիքի ներքո, նրանք «արժանի են խաղաղ ապրելու, ազատության և անվտանգության»։ Ըստ նրա ՝ դա նշանակում է՝

• երաշխավորել, որ խաղաղության պայմանագիրը չի հանգեցնի Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության էթնիկ զտումների,
• լուծել այնտեղ հումանիտար ճգնաժամի արդյունքում առաջացած կարիքները,
• պատասխանատվության ենթարկել նրանց, ովքեր պատվիրում և իրականացնում են այն բռնությունները, որ մենք տեսել ենք  տարածաշրջանում։

Մենենդեսը կարծիք է հայտնել, որ ԱՄՆ օգնությունն ազդել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ռազմական հավասարակշռության վրա։

«Ուստի ուզում եմ, որ դուք մեզ փոխանցեք Կոնգրեսի պահանջած բոլոր մանրամասները, որպեսզի մենք կարողանանք գնահատել ցանկացած օգնություն, որը ԱՄՆ-ն տրամադրում է Բաքվին: Ես դեռ հույսեր ունեմ տարածաշրջանում կայուն խաղաղության հաստատման համար»,- ասել է նա։

«Խաղաղության օրակարգը հայության «խաղաղ ոչնչացումը» չէ»․ Փաշինյանի արձագանքը Ալիևի ելույթին

Հայաստանի վարչապետի գնահատմամբ՝ գլոբալ էներգետիկ օրակարգն է ոգևորել Ալիևին, բայց ժամանակն է, որ միջազգային հանրությունը կոնկրետ միջոցներ ձեռնարկի «Ադրբեջանի գործելակերպի առիթով»

«Տրամադրում ենք ոչ մահաբեր միջոցներ»․ Դոնֆրիդի և Ռիքերի արձագանքները

Քերըն Դոնֆրիդի խոսքով՝ Բաքվին տրամադրում են  «միայն պաշտպանական միջոցներ, որոնք չեն կարող օգտագործվել Հայաստանի դեմ»:

«Մենք ոչ մահաբեր սարքավորումներ ենք տրամադրում սահմանի անվտանգության ապահովման համար, որը էական արդյունքներ է տվել՝ հաշվի առնելով Իրանից եկող անդրազգային սպառնալիքներն ու դեպի Հարավային Կովկաս, Ռուսաստան ու Եվրոպա գնացող մաքսանենգ ճանապարհները»,- նշել է նա։

Մենենդեսը հակադարձել է՝ ասելով՝ «նաև Ադրբեջանին թույլ կտա խախտել Հայաստանի փաստացի սահմանները»։ Նրա համոզմամբ՝ Վաշինգտոնն իր վրա է վերցնում միլիոնների ծախսեր, ինչը Բաքվին հնարավորություն է տալիս գումար խնայել ու այն ուղղել այլ նպատակի, այդ թվում՝ Հայաստանի դեմ հարձակողական զենքեր գնելու։

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Ռիքերը խոստովանել է՝ Ադրբեջանի ջանքերով մուտքը Ղարաբաղ սահմանափակված է նույնիսկ ԱՄՆ կառավարության պաշտոնյաների ու մարդասիրական առաքելությունների համար։

«Անգամ ես անցած ամիսներին ի վիճակի չեմ եղել Ստեփանակերտ այցելել»,- շեշտել է նա։

Պետքարտուղարության ներկայացուցիչները պնդել են, որ չնայած դժվարություններին ու նույնիկ վերջին բախումներին [սեպտեմբերյան ռազմական գործողությունները հայ-ադրբեջանական սահմանին]՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այսօր հարաբերությունները կարգավորելու պատմական հնարավորություն ունեն:

Այս համատեքստում նրանք հիշատակել են քննարկումները խաղաղության պայմանագրի ստորագրման, դելիմիտացիայի, տրասնպորտային կապերի ապաշրջափակման շուրջ։

«Մենք շարունակում ենք խրախուսել Հայաստանին և Ադրբեջանին պահպանել բանակցությունների թափը, և մենք սա անում ենք ԵՄ-ի և այլ գործընկերների հետ սերտ համակարգմամբ»,- ասել է Դոնֆրիդը:

«ԱՄՆ-ն ուղիղ երկխոսության կողմնակից է». Միրզոյան-Բայրամով բանակցություններ Վաշինգտոնում

Ադրբեջանի և Հայաստանի արտգործնախարարների հանդիպումն ավարտվել է առանց մեծ առաջընթացի, կողմերը պայմանավորվել են «թափ հաղորդել իրենց բանակցություններին» և առաջիկա շաբաթներին կրկին հանդիպել:

«Միացյալ Նահանգները սիրախաղի մեջ է Ադրբեջանի հետ»

Պետքարտուղարության ներկայացուցիչներից հստակ պատասխաններ չստանալուց հետո նման տեսակետ է հայտնել սենատոր  Մենենդեսը։

 «Ինձ հիասթափեցնում է, երբ Պետքարտուղարությունը շարունակ բռնությունից զերծ մնալու կոչ է անում երկու կողմերին: Երբ մեկն ագրեսոր է, պետք է հենց այդպես էլ ասել: Կարծում եմ՝ խորը գիտելիքներ անհրաժեշտ չեն գիտակցելու համար, թե ով է ագրեսորն այստեղ, ով ունի համապատասխան կարողություն այս հակամարտությունում ագրեսոր լինելու համար: Դա Ադրբեջանն է»,- հայտարարել է նա։

Մենենդեսի գնահատմամբ՝ 44-օրյա պատերազմից երկու տարի անց մեղավորները չեն ենթարկվել պատասխանատվության, քանի որ «մենք ոչինչ չենք արել` ստուգելու և հաստատելու անթույլատրելի զինատեսակների, այդ թվում՝ սպիտակ ֆոսֆորի կիրառման մասին հաղորդումները, ոչինչ չենք արել հայ զինվորների գնդակահարության տեսանյութերը հաստատելու ուղղությամբ»։

«Եթե Հայաստանն ընդունի ռուսական պլանը, Կրեմլը կերաշխավորի՞ անվտանգությունը»․ Փաշինյան

«Ղարաբաղի հարցում առաջարկներ կան Արևմուտքից և Մոսկվայից, հարցն այն է, թե որքանով են դրանք երաշխավորված»։ Փաշինյանը՝ ռուսական «խաղաղության ծրագրի» մասին

Փորձագիտական կարծիք

Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանի կարծիքով՝ ԱՄՆ Սենատում կազմակերպված քննարկումն ավելի շատ «ներամերիկյան նշանակություն ունի»։ Ասում է՝ Բոբ Մենենդեսն իր վարքագիծը կառուցում է ընտրողների համար լսելի լինելու տրամաբանությամբ։

«Գաղտնիք չէ, որ այդ ընտրողների շարքում բավական մեծ թիվ են կազմում ազգությամբ հայերը։ Նորություն չէ, որ շատ կոնգրեսականներ աշխատում են նաև հայ ընտրողների ուղղությամբ»,- JAMnews-ի հետ զրույցում ասել է նա։

Խոսելով «Ագրեսորն Ադրբեջանն է» և ԱՄՆ Սենատում հնչած մյուս հայտարարությունների մասին՝ Բադալյանը նկատում է՝ դրանք պետք է ընդունել որպես քաղաքական հայտարարություններ, ոչ ավելին․

«Շատ լավ է, որ դրանք հնչում են, դրանք աշխատանքային հնարավորություն են, թեկուզ փոքր տարր են դիվանագիտական աշխատանքի նպաստավոր միջավայր ձևավորելու համար, բայց պետք չէ մտածել, թե դրանք առանձնահատուկ վճռորոշ ելակետեր են, որոնց վրա մենք կարող ենք շատ մեծ հաջողություններ կառուցել»։

Քաղաքական մեկնաբանի գնահատմամբ՝ ղարաբաղյան, ինչպես նաև հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը բարդ խնդիր է ինչպես անմիջական մասնակիցների, այնպես էլ աշխարհաքաղաքական դերակատարների հետապնդած շահերի առումով։ Ասում է՝ պետք չէ հույսեր կապել ամերիկյան, ֆրանսիական կամ ռուսական որևէ նախաձեռնության հետ։

«Ոչ թե պետք է հույսեր փայփայենք այս կամ այն միջնորդական առաքելության առնչությամբ, այլ հաշվի առնենք նրանց մոտիվները, կարողանանք աշխատել դրանցում հայկական շահերն առավելագույնս սպասարկելու ուղղությամբ, ապահովել մեզ համար համադրելի իրավիճակ՝ ձգտելով հնարավորինս չեզոքացնել տարբեր նախաձեռնությունների միջև մրցակցային տարրերը»,- ընդգծել է վերլուծաբանը։

Նրա խոսքով՝ Նահանգները որևէ կերպ չի տարբերվում միջնորդական հավակնություն ունեցող մյուս կողմերից։

«ԱՄՆ-ն որևէ բան չի կառուցելու ՀՀ հետ Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների հաշվին, և հակառակը։ Կարևորություն են ունենալու ինչպես Հայաստանը, այնպես էլ Ադրբեջանը․ լայն իմաստով Նահանգների համար տարածաշրջանը, այդ թվում՝ հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը միջոց են ավելի լայն խնդիրների լուծման ուղղությամբ։ Առաջիններից մեկը իրանյան խնդիրն է»,- ամփոփել է Հակոբ Բադալյանը։

«ԱՄՆ-ն այստեղ դեր ունի խաղալու». կոնգրեսականների այցը Երևան

Այցի բոլոր մանրամասները, կոնգրեսականների ասուլիսի կարևոր դրվագները, ինչպես նաև փորձագիտական կարծիք

Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram

Բոբ Մենենդեսի ելույթն ու արձագանքները