«Ֆաշիստներ»․ ռետինե փամփուշտներ և գազ Բելառուսում՝ Լուկաշենկոյի նախագահ վերընտրվելուց հետո։ Լուսանկարներ և տեսանյութ
Տասնյակ հազարավոր մարդիկ են Մինկսում և Բելառուսի այլ քաղաքներում փողոց դուրս եկել այն բանից հետո, երբ գործող նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն հայտարարել է օգոստոսի 9–ին կայացած ընտրություններում տարած բացարձակ հաղթանակի մասին՝ 80,23 տոկոս ձայն։
Բախումների հետևանքով տասնյակ մարդիկ են տուժել։ Ընդդիմությունը մտադիր է շարունակել ցույցը։
Փորձագետներն ու շատերը հասարակությունում կարծում են, որ ընտրությունների ժամանակ անհավանական մասշտաբի զեղծարարություններ են տեղի ունեցել։ Լուկաշենկոյի գլխավոր մրցակից, ընդդիմության միակ թեկնածու Սվետլանա Տիխանովսկայան 9.9 տոկոս ձայն է հավաքել։
Տիխանովսկայան տասնյակ հազարավոր համախոհներ էր հավաքում նախընտրական ցույցերի ժամանակ, և փորձագետներն այսօր վստահ են, որ ընտրությունների իրական արդյունքները հավանաբար ճիշտ հակառակ պատկերն ունեն, և հսկայական առավելությամբ հաղթել է Տիխանովսկայան։
• Բելառուսում վճռորոշ նախագահական ընտրություններ են
• Սվետլանա Տիխանովսկայա՝ Բելառուսի նախագահի ամենաանսովոր թեկնածու
• Բելառուսի նախագահ․ բելառուսների 120%–ը դեմ է Ռուսաստանի կազմ մտնելուն
Ավելի քան 20 ընտրատեղամասերում հենց այդպիսի արդյունքներ են հայտարարվել․ մոտ 14 տոկոս ձայն է ստացել Լուկաշենկոն,ավելի քան 70 տոկոս՝ Տիխանովսկայան։
Նույնպիսի արդյունքներ են գրանցվել արտասահմանյան ընտրատեղամասերում։
Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի մյուս հիմնական մրցակիցներին չի թույլատրվել մասնակցել ընտրություններին, նրանցից երկուսը կալանավորված են։
Ի՞նչ է կատարվել օգոստոսի 9–ին
Եվ միայն օգոստոսի 9-ի գիշերը ժամը 3.00–ին են ցրվել Մինսկի և Բելառուսի մյուս քաղաքների բազմահազարանոց ցույցերի մասնակիցները։ Հեռանալիս նրանք վանկարկել են՝ «Վաղը»։
Մայրաքաղաքից զատ զանգվածային ցույցերը համակել են երկրի գրեթե բոլոր քաղաքները։
Առավել դաժան էր դիմակայությունը Մինսկում։ Այնտեղ զանգվածաբար կիրառվում էին լուսաձայնային նռնակներ, արցունքաբեր գազ, ձերբակալվածներին տեղափողող մեքենան մխրճվել էր ցուցարարների ամբոխի մեջ։
Ըստ ՆԳՆ տեղեկությունների՝ Մինսկում գիշերը մոտ հազար մարդ է ձերբակալվել։ Ոստիկանությունը հաղորդում է, որ տուժել է 50 ցուցարար, զոհեր չկան։ Սակայն իրավապաշտպանները հաղորդում են մի երիտասարդի մասին, որը վրաերթի է ենթարկվել ձերբակալվածներին տեղափողող մեքենայով։
Ըստ ՆԳՆ պաշտոնական տեղեկությունների՝ ցույցեր են տեղի ունեցել 33 քաղաքներում, ձերբակալվել է ավելի քան 3 հազար մարդ։
Բելառուսական իշխանությունները հաղորդում են, որ առավել դաժան բախումներ շրջաններում տեղի են ունեցել Պինսկ քաղաքում։ ՆԳՆ հայտարարության համաձայն՝ այնտեղ «մի խումբ քաղաքացիներ, որոնք զինված են եղել սրածայր փայտերով, ճիպոտներով, քարերով և ամրաններով, փորձել են հարձակում կազմակերպել միլիցիայի աշխատակիցների վրա»։
Երկրում օգոստոսի 9–ից անջատված է ինտերնետը, խոտաններով է աշխատում բջջային կապը։
Լուկաշենկոյի արձագանքը
Ալեքսանդր Լուկաշենկոն անցած ընտրությունները «տոն» է անվանել, որը որոշ ուժեր փորձել են «փչացնել»։
Նրա խոսքով՝ ցույցերի մասնակիցները ղեկավարվել են արտասահմանից։
«Մենք զանգեր ենք գրանցել արտասահմանից։ Լեհաստանից, Մեծ Բրիտանիայից և Չեխիայից զանգեր են եղել, ղեկավարել են մեր, կներեք, ոչխարներին․ նրանք չեն հասկանում, թե ինչ են անում, և նրանց սկսում են ղեկավարել», — ասել է Լուկաշենկոն։
Նա նշել է նաև, որ «մայդան չի լինելու» և իշխանությունը «թույլ չի տալու երկիրն ավերել»։ Նրա խոսքով՝ ՕՄՕՆ–ի հետ բախումներում տուժածներն իրենք են սադրել ուժայիններին։
«Վիրավորվել են ՕՄՕՆ–ի (հատուկ ջոկատի) մոտ 25 տղաներ։ Ձեռքերի, ոտքերի կոտրվածքներ կան։ Հատուկ, նպատակաուղղված հարվածել են այդ տղաներին։ Նրանք պատասխանել են։ Ի՞նչ կարիք կա հիմա լացելու կամ բողոքելու», — հատարարել է Լուկաշենկոն։
Ի՞նչ է տեղի ունենալու օգոստոսի 9–ից հետո
Նախագահի թեկնածու Սվետլանա Տիխանովսկայան և ընդդիմության միացյալ շտաբը չեն ճանաչում ընտրությունների նախնական արդյունքները, որոնք հայտարարել է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը։
Ինչպես հաղորդում է Եվրոռադիոն, նախագահի թեկնածուն անդրադարձել է Մինսկում օգոստոսի 9–ի գիշերը ցույցերի դաժան ճնշմանը։
«Ես վստահ էի, որ իշխանությունն այդ քայլին չի գնա, — ասուլիսի ընթացքում նշել է Տիխանովսկայան։ — Այն, ինչ երեկ տեղի էր ունենում, անթույլատրելի է»։
«Մենք պատրաստ ենք երկարաժամկետ ցույցերի», — հավելել է շտաբի ներկայացուցիչ Մարիա Կոլեսնիկովան։
Նրա խոսքով՝ շտաբը սպասում է քվեարկության վերջնական արդյունքներին, որոնք կհայտարարվեն օգոստոսի 14–ին, դրանից հետո կորոշվի, թե ինչ անել։
Ավելի վաղ Սվետլանա Տիխանովսկայան իր կողմնակիցներին և միլիցիային կոչ է արել բռնություն թույլ չտալ երկրի քաղաքների փողոցներում։ Տիխովսկայան ինքը դուրս չի եկել ցուցարարների մոտ՝ վախենալով, որ դա իշխանության կողմից հետապնդման առիթ կդառնա։
Սակայն օգոստոսի 9–ի գիշերվա բախումներից հետո ոստիկանության և ցուցարարների փոխադարձ դաժանությունն, ըստ ականատեսների, կտրուկ աճել է։
Միջազգային արձագանք
Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հերթական վերընտրման առթիվ առաջինը նրան շնորհավորել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը։
Լուկաշենկոյին շնորհավորական հեռագիր է ուղարկել նաև Ղազախստանի նախագահ Կասիմ–Ժոմարտ Տոկաևը։
Լեհաստանի վարչապետ Մատեուշ Մորավեցկին Եվրամիությանը կոչ է արել Բելառուսում տիրող իրավիճակի վերաբերյալ արտահերթ նստաշրջան անցկացնել։
«Մենք պետք է համերաշխ լինենք բելառուսների հետ և սատարենք նրանց ազատության ձգտելիս», — հայտարարել է Մորավեցկին։
«Առավելագույնս բաց, թեկուզև դժվար երկխոսության» և փողոցային բռնությունից հրաժարվելու կոչ է բելառուսցիներին արել Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին։
Բելառուսում վճռվում է նաև ռուսաստանի ապագա՞ն
Անկախ ռուս քաղաքագետ Լեոնիդ Գոզմանն ուշադրություն է հրավիրում այն բանին, որ «Լուկաշենկոյի գահը ճոճվում է», քանի որ մի շարք քաղաքներում միլիցիան ցուցարարների նկատմամբ ցուցադրաբար մեղմ էր, իսկ որոշ հանձնաժողովներ հրաժարվել են կեղծել արդյունքները։
«Եթե մոտակա օրերին ցուցերի զանգվածայնությունն ու ակտիվությունը չնվազի, ամեն ինչ կախված է լինելու նրանից, թե արդյոք Լուկաշենկոյին կհերիքեն պատժիչ ստորաբաժանումները, որոնք կարող են զսպել ցույցերը Բելառուսի ողջ տարածքում։ Արդյո՞ք պատրաստ են այդ ստորաբաժանումների սպաներն ու զինվորներն իրենց համաքաղաքացիների դիտավորյալ սպանության։ Եվ ինչպե՞ս կարձագանքի բելառուսական հասարակությունը զոհերին․ ժամանակավորապես կենթարկվի՞, թե՞, ընդհակառակը, ավելի արմատական կդառնա։
Ամեն դեպքում, մենք ներկա ենք այնպիսի մասշտաբի իրադարձության, որն ազդելու է ոչ միայն Բելառուսի, այլև Ռուսաստանի ապագայի վրա»։
