Արտատպում «ռուսական աշխարհից». որտեղի՞ց է Ուկրաինայում հայտնվել մանկապիղծների դեմ պայքարի շարժումը
«Սպիտակ առյուծներ» և «Ժառանգություն»
Կիրովգրադի դատախազության հաղորդագրության համաձայն՝ «Սպիտակ առյուծներ» խմբի ձերբակալված մասնակիցները հարձակվում էին ենթադրյալ մանկապիղծների վրա, տեսաձայնագրում իրենց զոհերի ծեծն, իսկ հետո նրանցից գումար էին շորթում՝ սպառնալով նկարահանած կադրերը համացանց գցել:
Արտյոմ Արտեմևը «Ժառանգություն» շարժման առաջնորդն է: Այդ խմբավորումը Ուկրաինայի քաղաքներում զբաղվում է «մանկապիղծների որսով», բացատրում է Արտյոմը: Նա «Սպիտակ առյուծների» իր գործընկերների կալանքի իր բացատրությունն ունի:
— «Սպիտակ առյուծները» կոշտ էին գործում, — ասում է նա: — Ուժային ակցիաներ էին սարքում: Ասում են, թե մարդկանցից փող էին վերցնում:
«Ժառանգությունն» իրավապահ մարմինների հետ խնդիր չունի, քանի որ Արտեմևը ժամանակին «ականջին օղ է արել» Զապորոժիեի շրջանի ՆԳՆ-ում տեղի ունեցած խոսակցությունը. «Ինձ բացատրեցին, թե ինչպես է պետք պահել մեզ, ասացին՝ նյութական արժեքներ մի խլեք, և որ ոչ ոք ծեծի հետ կապված բողոք չունենա»:
«Ժառանգությունն» իրեն ներկայացնում է որպես «հասարակական շարժում, որն ուղղված է այն անձանց դեմ, որոնք երեխաների արժանապատվությանն են կպնում»: Կազմակերպությունը հետևյալ սկզբունքով է գործում. «Վկոնտակտեում» բացված կեղծ էջերի միջոցով ակտիվիստները սադրում են տղամարդկանց, որ հանդիպեն անչափահասների հետ: Երբ նրանք գալիս են, անչափահասների փոխարեն հանդիպման վայրում մի քանի մարզիկ է լինում:
Դրանից հետո «Ժառանգություն» շարժման ներկայացուցիչները տեսաձայնագրում են իրենց զոհի ներում խնդրելը և այլևս երբեք անչափահասի հետ չհանդիպելու խոստումը: Տեսանյութը տեղադրում են «Վկոնտակտեում» Արտեմևի էջում, այդտեղից էլ տարածում են իրենց խմբերում:
Արտեմևը պնդում է, որ իր համար «Ժառանգության» գործունեությունը հոբբի է, որը ոչ մի եկամուտ չի բերում:
«Ես դա անում եմ, որպեսզի երեխաները բարեկեցիկ հասարակությունում մեծանան, որպեսզի նրանց հոգեկան աշխարհը չքանդեն, — բացատրում է նա: — Դա երկրի, ազգի, ռասայի ապագան է: Ես նկատի ունեմ սպիտակ ռասան, այն առաջնահերթ է: Ես ռասիստ չեմ, պարզապես մերոնց ավելի շատ եմ սիրում»:
Մանկապիղծներին նույնականացնելուց բացի «Ժառանգությունը» զբաղվում է երեխաների համար ոչ ֆորմալ դասընթացներ կազմակերպելով: Այդ դասընթացներն, ըստ Արտեմևի, կոչված են երեխաներին սովորեցնելու պաշտպանվել մեծերի կողմից կիրառվող բռնությունից: Նախագիծը կոչվում է «Մանկական զգոնության դպրոց»:
«Դպրոցը» երկու խումբ ունի՝ 4-7 և 10-15 տարեկան երեխաների համար: Արտեմևը ծրագրում է նման դասընթացներ անցկացնել հանրակրթական դպրոցների հիմքի վրա և ոչ միայն Զապորոժիեում, այլ նաև Ուկրաինայի այլ շրջաններում: Ներկա պահին «զգոնության դասընթացներ» է անցել մոտ հարյուր երեխա:
«Ռուսական հետքը»
«Վկոնտակտեում» Արտեմևի ընկերների ցուցակում ռուսական ազգայնական շրջանակներում լավ հայտնի անձինք կան, օրինակ, Ռոման Ժելեզնովը, նույն ինքը՝ «Զուխելը», որն ուկրաինական «Ազով» գումարտակին է միացել 2014թ-ին: Դրա համար հայրենիքում նրա հանդեպ քրեական գործ են հարուցել:
Զուխելը ռուսասատանցի Մաքսիմ Մարցինկևիչի առանցքային համախոհներից է, որը հայտնի է որպես «Ուրագ»: Նա «Ռեստրուկտ» և «Օքյուփայ պեդոֆիլյայ» կազմակերպությունների հիմնադիրն է: Մինչև 2015թ-ն այդ շարժումը զբաղվում էր Ռուսաստանի բոլոր շրջաններում մանկապիղծների փնտրելով և նրանց հանդեպ ծաղրանքների տեսագրությունների հրապարակելով: «Օքյուփայ պեդոֆիլյայը» բավականին ձեռնտու տնտեսական նախաձեռնություն դարձավ. Մարցինկևիչն ու համախոհները գումար էին ստանում Youtube-ում տեսանյութերի դիտումներից և «սաֆարիի» տոմսերի վաճառքից, այսինքն՝ նրանց համար, ովքեր ուզում են տեսնել, թե ինչպես են ակտիվիստները նվաստացնում ենթադրյալ մանկապիղծներին:
2013թ-ին Մարցինկևիչը «Օքյուփայ պեդոֆիլյայ» շրջագայություն է անցկացրել Ուկրաինայում: Ռուս և ուկրաինացի համախոհների հետ միասին նա եղել է Խարկովում, Խերսոնում, Օդեսայում, Կիևում և այլ շրջաններում և ամենուր տեսանյութեր է նկարահանել: Ավելի ուշ այդ տեսագրությունները հիմք են հանդիսացել ռուս իրավապահների համար, որպեսզի նա մեղադրվի «ատելության կամ թշնամանքի սերմանման և մարդկային արժանապատվության նվաստացման համար՝ բռնության կիրառման մեջ»:
Մարցինկևիչից հետո սկսեցին կալանավորել «Ռեստրուկտի» և «Օքյուփայ պեդոֆիլյայի» այլ անդամներին ողջ Ռուսաստանում: Խմբավորումների շատ անդամներ, փախչելով հայրենիքում հետապնդումից, տեղափոխվեցին Ուկրաինա, ոմանք միացան «Ազով» գումարտակին:
Այդպես Չեբոքսարիից Կիև է տեղափոխվել Միխայիլ Օրեշնիկովը՝ «Օքյուփայ պեդոֆիլյայի» Չուվաշիայի մասնաճյուղի առաջնորդը: Ռուսաստանում նրա հանդեպ քրեական գործ են հարուցել ի աջակցություն Ուկրաինայի ակցիաներից մեկի ժամանակ ոստիկանների վրա հարձակվելու համար, իսկ 2014թ-ի հուլիսին նա հատել է Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պետական սահմանն ու քաղաքական ապաստան խնդրել: Նրան մերժել են փախստականի կարգավիճակ շնորհել, սակայն, նրա խոսքով, շնորհիվ «Ազով» գումարտակի աջակցության, որին անդամակցել է, նա ստացել է կեցության իրավունք, այնուհետև՝ Ուկրաինայի քաղաքացիություն: Տեղափոխվելուց հետո Օրեշնիկովը շարունակել է «մանկապիղծների որսը»: Իր մեթոդների մասին նա այսպես է պատմում.
«Մեզ մոտ ընդհանրապես բռնություն չկար, ես այն արգելում էի: Որպեսզի մանկապիղծն իրեն կոռեկտ պահի, չհղփանա և ամեն ինչ խոստովանի, բարոյական ճնշում է անհրաժեշտ: Երբ վերցնում ես հեռախոսն ու ասում՝ հիմա մորդ կզանգահարեմ, նա կգա և քեզ կտանի»:.
Շարունակելի
«Օքյուփայ պեդոֆիլյայի» փառքի ալիքի ֆոնին Ուկրաինայում սկսեցին շատ շարժումներ-կլոններ հայտնվել:
Այդպես ռուսական «Օքյուփայ պեդոֆիլյայի» նմանությամբ և հաճախ դրա նախկին առաջնորդների աջակցությամբ հայտնվեցին «Ժառանգություն», «Սպիտակ առյուծներ» և «Նորաձևության դատավճիռ» շարժումները, որոնք ոչ միայն ենթադրյալ մանկապիղծների, այլ նաև գեյերի որս հայտարարեցին:
Վերջին շարժումը հիմնել է ազգայնական, հակասեմիտ, «Հղկաքար» կուսակցության առաջնորդ Նիկոլայ Դուլսկին:
«Նորաձևության դատավճռի» մասնակիցների կողմից կիրառվող բռնության վերաբերյալ բազմիցս բողոքել են իրավապաշտպաններն ու ԼԳԲՏ հանրության ակտիվիստները:
«Հենակետ» ԼԳԲՏ կազմակերպության գործադիր տնօրեն Տիմու Լևչուկը պատմում է, որ 2015թ-ին կազմակերպության աշխատակիցները 14 դիմում են ուղարկել օմբուդսմենին այնուհետև ոստիկանությանը փոխանցած տեսանյութերի հիման վրա, որոնք բռնության տեսարաններ են պարունակում այն անձանց հանդեպ, որոնց խմբավորման անդամները մանկապիղծներ և գեյեր են անվանում: Սակայն, նրա խոսքով, այդ դիմումների հիման վրա գործ կամ չեն հարուցել, կամ դրանք փակվել են ապացույցների բացակայության պատճառով:
Դատարանում, որպես կանոն, նման գործերը որակում են որպես խուլիգանություն, այլ ոչ թե քրեական հանցագործություն, որը կատարվել է ատելության հիման վրա: Վատագույն դեպքում մեղադրյալները պայմանական պատիժ են ստանում:
««Մանկապիղծների որսը» լավ քողարկում է առավել թույլերի, օրինակ, գեյերի հանդեպ ֆիզիկական կամ հոգեբանական բռնության համար, որոնք լայնորեն տարածված հոմոֆոբիայի պատճառով չեն կարող հայտնել իրենց հանդեպ տեղի ունեցած հանցագործության մասին», — կարծում է աջ-ծայրահեղական շրժումների հետազոտող Աննա Գրիցենկոն:
«Դա սիստեմատիկ և ցուցադրական ահաբեկություն է նեոնացիստական երանգով, որը շատ վտանգավոր է անկախ այն բանից, թե ով է զոհ դառնում: Եթե որևէ մեկին իրական մանկապղծության փաստեր են հայտնի, ոչ թե ինքնադատաստանով է պետք զբաղվել, այլ դիմել իրավապահ մարմիններին և վերահսկել գործի ընթացքը», — նշում է Աննա Գրիցենկոն:
