«Երևանը ձգտում է ընդլայնել ԱՄՆ հետ կապերը անվտանգային ոլորտում»․ ԱԽ քարտուղար
Արմեն Գրիգորյանի հարցազրույցը «Ամերիկայի ձայնին»
Հնարավոր է, որ հուլիսի 21-ին Բրյուսելում նախատեսված Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը ավելի վաղ տեղի ունենա։ «Ամերիկայի ձայնի» հետ զրույցում նման հայտարարություն է արել Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը։ Հանդիպման վերաբերյալ նոր տեղեկություններ, սակայն, կառավարությունը դեռ չի հաղորդել։
Միացյալ Նահանգներում գտնվող Գրիգորյանը հարցազրույցում խոսել է ԱՄՆ հետ հնարավոր անվտանգային համագործակցության, նոր պատերազմի հավանականության, հայ-ադրբեջանական բանակցությունների մասին և ոչ միայն։
JAMnews-ն առանձնացրել է ԱԽ քարտուղարի ամենաուշագրավ հայտարարությունները։
ԱՄՆ հետ համագործակցության մասին․ ՌԴ-ն խոչընդոտո՞ւմ է
Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը նշել է, որ Հայաստանն օգտագործում է գոյություն ունեցող հարթակները Նահանգների հետ անվտանգային ոլորտում համագործակցությունն ընդլայնելու համար։ Նրա խոսքով՝ քննարկում են տարբերակներ, թե ինչպես կարելի է «նոր դռներ բացել»։
«Մեծ առաջընթաց ունենք։ Երկարաժամկետ կտրվածքով արդյունքները տեսանելի կլինեն։ Հայաստանը պատրաստ է առաջ ընթանալ»,- շեշտել է նա։
Գրիգորյանի խոսքով՝ ներկա պահին Երևանը ձգտում է ամրապնդել և ընդլայնել ԱՄՆ-ի հետ երկկողմ օրակարգը։
Անդրադառնալով հարցին՝ արդյո՞ք Նահանգների հետ համագործակցությանը խոչընդոտում է այն հանգամանքը, որ Հայաստանն անդամակցում է ՌԴ հովանու ներքո գործող տնտեսական և ռազմական դաշինքներին՝ նկատել է՝ «այս պահին այդպիսի խնդիրներ չկան»։
Գրիգորյանը հայ-ամերիկյան հարաբերությունները ինտենսիվացնելու և խորացնելու մեծ հնարավորություն է տեսնում։ Օրակարգային հարցերի շարքում առանձնացրել է տնտեսությունը, էներգետիկ ոլորտը, նշել, որ քննարկելու են փոքր հարցերից մինչև «լայն անվտանգային համագործակցություն»։
«Ակնկալում ենք մեր բարձրացրած խնդիրների լուծում»․ ՀԱՊԿ-ի ու ՌԴ-ի մասին
Ռուսաստանի հովանու ներքո գործող ռազմական դաշինքի՝ ՀԱՊԿ-ի հետ ունեցած խնդիրներն, ըստ նրա, Հայաստանը քննարկում է կառույցի անդամ երկրների հետ, լուծումներ գտնելու համար օգտագործում կազմակերպության հարթակները։
«Տեսնում ենք, որ ՀԱՊԿ անդամ երկրները որոշակի ձևով առնվազն հրապարակային ասում են, որ Հայաստանի բարձրացրած խնդիրները լեգիտիմ են [նման հայտարարություն էր արել Բելառուսի նախագահը — JAMnews]: Շատ կարևոր է, որ մեր գործընկերները հասկանան, որ մեր բարձրացրած խնդիրները լեգիտիմ են: Եվ ակնկալում ենք այդ խնդիրների լուծում»,- ասել է նա։
Նրա փոխանցմամբ՝ հայ-ռուսական հարաբերությունների օրակարգում է շարունակում մնալ նաև ՌԴ-ին գումար վճարելու, սակայն զենք չստանալու հարցը։ Այն, սակայն, վերջերս Մինսկում կայացած ԱԽ քարտուղարների հանդիպման ժամանակ չի քննարկվել ռուսական կողմի հետ։
«Բոլոր խնդիրները պետք է բաց, հանգիստ քննարկվեն մեր գործընկերների հետ, որպեսզի լուծում գտնեն։ Այդ խնդիրները Հայաստանի համար ունեն ռազմավարական կարևորություն»,- նշել է նաև և հույս հայտնել, որ կա ընկալում, թե որքան կարևոր են այդ խնդիրները հայկական կողմի համար, և դրանք լուծում կստանան։
«Ամբողջ պատասխանատվությունն Ադրբեջանի վրա է»
Ըստ Գրիգորյանի՝ Հարավային Կովկասի վրա բացասաբար են անդրադառնում Ուկրաինայում ընթացող պատերազմն ու աշխարհաքաղաքական գործընթացները։ Ասում է՝ դրանց գումարվում է նաև «Ադրբեջանի առավելապաշտական քաղաքականությունը, պատերազմի հռետորաբանությունն ու ձեռնարկած քայլերը», այդ թվում՝ տարբեր տեսակի էսկալացիաները:
«Ադրբեջանը գնում է այդ ճանապարհով և փորձում ապակայունացնել տարածաշրջանը: Ամբողջ պատասխանատվությունն էսկալացիայի համար Ադրբեջանի վրա է»,- խոսելով նոր պատերազմի հավանականության մասին՝ ընդգծել է ԱԽ քարտուղարը։
«Միջուկային էներգիայի ոլորտի տարբեր առաջարկներ կան»
Անվտանգության խորհրդի քարտուղարի խոսքով՝ Երևանը շարունակում է քննարկումները նոր ատոմակայան կառուցելու կամ գործող ատոմակայանը արդիականացնելու ուղղությամբ վերջնական որոշում կայացնելու համար: Կարծում է՝ դա շատ լավ հնարավորություն է տարբեր երկրների հետ համագործակցությունն ընդլայնելու համար։
Արմեն Գրիգորյանի փոխանցմամբ՝ Հայաստանը միջուկային էներգիայի ոլորտին առնչվող առաջարկներ է ստացել ինչպես ԱՄՆ-ից և Ռուսաստանից, այնպես էլ Հարավային Կորեայից և Ֆրանսիայից։
Շեշտել է, որ Հայաստանը ռուսական և ամերիկյան առաջարկները դիտարկում է ոչ թե այդ երկրների միջև հակասության համատեքստում, այլ «Հայաստանի շահերի, հետաքրքրությունների ու հնարավորությունների տեսանկյունից»։
Համոզմունք է հայտնել, որ վերջնական որոշումը կկայացվի հենց այս սկզբունքների հիման վրա։
«Կան դեռևս չլուծված խնդիրներ»․ Ադրբեջանի հետ բանակցությունների մասին
Հայաստանի ԱԽ քարտուղարը անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանն առնչվող մի շարք առանցքային հարցերի։ Այդ թվում խոսել է խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների, Բաքու-Ստեփանակերտ երկխոսության, ինչպես նաև սահմանազատման քարտեզների մասին։
Արմեն Գրիգորյանը մի շարք կարևոր արձանագրումներ է արել, մասնավորապես՝
- «Կան խնդիրներ, որոնք դեռ լուծված չեն, բայց Երևանը հաստատակամ է խաղաղության օրակարգի հարցում և հետաքրքրված է, որ հնարավորինս արագ կայուն խաղաղության պայամանգիր կնքելու հնարավորութուն ստեղծվի»:
- «ԼՂ-ում ապրող հայերի անվտանգությունն ու իրավունքները վերաբերում են ոչ թե տարածքներին, այլ մարդկանց և նրանց իրավունքներին ու անվտանգությանը»։
- «Անհրաժեշտ է ստեղծել միջազգային մեխանիզմներ, որպեսզի Ստեփանակերտն ու Բաքուն քննարկեն Լեռնային Ղարաբաղի հայերի անվտանգությունն ու իրավունքները։ Նման մեխանիզմ ստեղծելու հնարավորություն առկա է»։
- «Միջազգային հանրությունը պետք է ներգրավված լինի կոնֆլիկտի հաղթահարմանը, որովհետև առանց միջազգային մեխանիզմի շատ դժվար է դա պատկերացնել»։
- «Բանակցային գործընթացում առկա են բազմաթիվ խնդիրներ, որոնք դեռևս չեն գտել իրենց լուծումները: Ամենակարևոր խնդիրներից մեկը սահմանների հստակեցման հարցն է 1975 թվականի ԽՍՀՄ Գլխավոր շտաբի քարտեզի հիման վրա: Քարտեզի վերաբերյալ դեռևս չկա վերջնական համաձայնություն»։
- «Ճանապարհների ապաշրջափակումը կնշանակի «Հայկական խաչմերուկ» կոնցեպտի իրականացում։ Այն ներառում է նաև Հյուսիս-հարավ մայրուղու կառուցումը։ Հայաստանը որպես երկիր ավելի ինտենսիվ մասնակից է դառնում տարածաշրջանային առևտրաշրջանառությանը, որը հավելյալ եկամուտներ կբերի երկրին, իսկ տնտեսական ակտիվությունը հավելյալ անվտանգության երաշխիքներ կարող է ստեղծել»։
«Հայաստանը չի շեղվել իր ստանձնած պարտավորություններից»
Գրիգորյանից հետաքրքրվել են՝ արդյո՞ք իր հայտարարությունն այն մասին, որ ապաշրջափակումից հետո վերաբացված ճանապարհների վերահսկողությունն իրականացնելու են Հայաստանի պատկան մարմինները, նոյեմբերի 9-ի հայտարարության մեջ փոփոխություն մտցնելու փորձ է։ Նա բացասական պատասխան է տվել։ Ընդգծել է՝ ռուսական ծառայությունների կոնկրետ գործառույթներն ամրագրված են ՌԴ նախագահի՝ նոյեմբերի 10-ի հրամանագրով։
ԱԽ քարտուղարի դիտարկմամբ՝ սահմանապահ ծառայությունն ընդամենը պետք է հետևի և հասկանա՝ Հայաստանը կատարո՞ւմ է իր պարտավորությունները, թե՞ ոչ։
«Այսինքն՝ ապաշրջափակման տեղի ունենալու փաստը և այն, որ Հայաստանը հետևում է իր պարտավորությունների կատարմանը, հավաստելն է, օրինակ՝ տեսախցիկների միջոցով»,- շեշտել է նա։
«Ռուս խաղաղապահները պետք է իրականացնեն իրենց գործառույթը»
Ըստ Գրիգորյանի՝ դա ԼՂ-ում ապրող հայերի անվտանգությունն ապահովելն է։ Արմեն Գրիգորյանը հիշեցրել է՝ վերջին շրջանում ամբողջովին փակվել է Լեռնային Ղարաբաղն արտաքին աշխարհին կապող միակ ճանապարհը՝ Լաչինի միջանցքը, ինչը «լուրջ հիմնախնդիր» է։
ԱԽ քարտուղարի գնահատմամբ՝ ռուս խաղաղապահների մասով Ստեփանակերտում առկա ակնկալիքները չեն արդարանում։
Շեշտել է՝ 2020 թ․-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությամբ Լաչինի միջանցքում Ադրբեջանի «որևէ ներկայություն» նախատեսված չէր, միջանցքով ազատ տեղաշարժը պետք է ապահովեին ռուս խաղաղապահները․
«Այսօր այդ տեղաշարժը չկա, և մեր ակնկալիքն այն է, որ խաղաղապահներն իրականացնեն իրենց առաքելությունը ամբողջությամբ, և ԼՂ-ում ապրող մարդիկ չկանգնեն հումանիտար այսպիսի ճգնաժամի առաջ, որովհետև շարունակական ճգնաժամը խորանում է»։
«Օսկանյանը 10 տարի ուներ այդ հնարավորությունը»
Արձագանքելով նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանի՝ դիվանագետների խումբ ձևավորելու ու բանակցություններ վարելու առաջարկին՝ Գրիգորյանը շեշտել է՝ պաշտոնավարման 10 տարիների ընթացքում դիվանագետը նման հնարավորություն ունեցել է, բայց այն չի օգտագործել։ Հարցնում է՝ եթե չի կարողացել դա անել 10 տարում, ինչպե՞ս է անելու 3 ամսում:
«Զարմացնում է նաև ընկալումը պետության հանդեպ, այսինքն՝ եկե՛ք ստեղծենք երկրորդ պետություն կամ պետական ինստիտուտ այդպիսի հարցերի համար, ինչը շատ անլուրջ է։ Չեմ կարծում՝ քննարկման առարկա պետք է դառնա»,- հայտարարել է նա։
Հետևեք մեզ — Facebook | Youtube | Telegram
Արմեն Գրիգորյանի հարցազրույցը «Ամերիկայի ձայնին»
